Kastitate gerriko zaharren gezur berria

Rothenburgeko (Alemania) Krimenaren Erdi Aroko Museoko kastitate gerrikoetako bat.
Rothenburgeko (Alemania) Krimenaren Erdi Aroko Museoko kastitate gerrikoetako bat.

Lur Santua, 1095. Lehen Gurutzada abiatu zen eta milaka gurutzatu kristau “fedegabeen” aurka borrokatzera joan ziren, senideak, emazteak, sorterrian utzita. Gudu-zelaian musulmanekin gudukatu behar zuten, baina etxean beste fronte bat utzi zuten zabalik: emazteen bekaturako tentazioa. Baldin eta, alde egin baino lehen, kastitate gerrikoaren bidez ixten ez bazuten. Hala, Gurutzadetara nahiz beste edozein gerratara joan baino lehen, Erdi Aroko militarrek emazteen bertutea giltzapean gordetzen zuten. Edo hala esan izan digute behintzat.

Gerrikoaren zerrapoa irekitzeko bi giltza zeuden: bata senarrak eramaten zuen soinean eta bestea apaiz bati ematen zion gorde zezan. Senarra lau urte eta gero itzuli ez bazen, apaizak kentzen omen zion gerrikoa emazteari. Bada, hori ezinezkoa da. Metalezko gerriko horiek zenbait orduz, gehienez ere pare bat egunez erabil daitezke. Urradurek, zaurturek eta infekzioek jota hilko litzateke emakumea. Eta horiek saihestea lortuz gero, epe luzeagoan, metalaren herdoilak tetanosa eragingo lioke.

Gainera, Erdi Aroko kastitate gerrikorik ez da gaurdaino aurkitu. Museotan horrelako aleak erakutsi izan dituzte, baina piezak ganoraz aztertuta guztiak XIX. mendeko faltsifikazioak direla ondorioztatu dute. Esaterako, British Museum-en gerriko bat zegoen ikusgai 1846an, baina azkenean kentzea erabaki zuten, faltsua zelako.

Literaturan ere gerrikoen berririk ez dago Erdi Aroan. Pentsatzekoa da  Bocaccio, Bardello edo Rabelaisek, esaterako, hain gailu bitxia eta ohikoa aipatuko zutela beren satira erotikoetan. Baina aipamenik txikiena ere ez dago. Gerrikoa XVI. eta XVII. mendeetako satiretan agertzen hasi zen, gizonezkoek emakumea hertsiki lotuta izateko ohitura batere osasungarria ez zela adierazteko. XVIII. mendean Voltairek lehenik eta Diderotek gero, serioago hartu zuten gaia. Ilustrazioko pentsalarientzat Erdi Aroko basakeriaren sinboloa zen kastitate gerrikoa. Eta handik aurrera inork ez zuen pentsatu gerrikoak zentzu metaforikoa izan lezakeenik  eta inork ez zuen zalantzan jarri existitu zirenik.

Berez, emakumeak XIX. mendean hasi ziren kastitate gerrikoak erabiltzen Frantzian eta, nagusiki, Ingalaterran. Erdi Aroko ustezko gerrikoak baino finagoak, arinagoak eta txikiagoak ziren; eramangarriak, beraz. Batez ere bidaietan edo gerra eremuetan erabiltzen zuten, bortxaketa sistematikoak saihesteko. Eta  klase ertaineko edo goi mailako familietan neskato nerabeei gerrikoa indarrez jartzeko ohitura ere zabaldu zen urte horietan, beti ere neskatoen mesedetan, jakina, viktoriar pentsamoldearen arabera, masturbazioak gaixotasun fisiko eta mentalak eragiten zituelako.

Hortaz, kastitate gerrikoa ez da Erdi Aroko urte ilunetako beste krudelkeria bide bat, Aro Garaikidean emakumeak erasoetatik pasiboki babesteko eta, gerora, haien sexualitatea erreprimitzeko gailua baizik.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historia
Urduñako espetxe frankistako biktima gehiago deshobiratzeko lanak abiatu dituzte berriro

Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Francis Williamsen bikaintasunaren froga

Londres, 1928. Victoria and Albert Museum-era koadro berezi bat iritsi zen dohaintzan: margolanean gizon beltz bat ageri da, ileordea eta lebita jantzita, liburuz eta tresna zientifikoz inguratua. Museoan horrela katalogatu zuten: “Erretratu satiriko bitxia, beltzen... [+]


2024-11-27 | Cira Crespo
Sorginen lurra

Esaten da Simone de Beauvoir-ek idatzi zuela zapaltzailea ez litzatekeela hain indartsua izango zapalduaren lerroetan konplizerik ez balu. Niri oso normala iruditzen zait... zer nahi duzue, ba? Zapalduta zaudenean, ulergarria ere bada zure kondizio hori hobetu nahi izatea, eta... [+]


Kolono europarrek Afrikan lapurturiko 500.000 artelanak itzultzeko ariketa nekeza

Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako... [+]


Nikolai Txernyxevski
‘Zer egin?’: galdera handiak eta ametsak

Literaturako klasikoei buruz pentsatzeak ezinbestean gaur egundik pentsatzea esan nahi du. Hain justu, klasiko izendapenak horixe du baldintza: gaurdaino iritsi diren obrak dira eta, beraz, haiei buruz pentsatzea obra horiek guganaino nola eta zergatik iritsi diren pentsatzea... [+]


Gemma Piérola
“Historiak ezin du ezikusiarena egin gu protagonista garen eguneroko arazo horien aurrean”

Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua Maravillas Lamberto interpretazio zentroa izatea adostu dute

Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]


Non zegoen nire herria duela 750 milioi urte?

Ancient Earth mapa birtualak gure herrialdea, eskualdea, hiria... duela milioika urte non zegoen ikusteko aukera ematen du Dinosaurpictures.org/ancient-earth helbidean.

Toponimoa idatzi eta 750 milioi urte atzera egiten duen kronologian garai bat aukeratuta, emaitza puntu... [+]


Lucy: izar mediatikoak 50 urte

Etiopia, 1974ko azaroaren 24a. Lucy-ren hezurdura aurkitu zuten Hadarren, giza arbasoen arrasto zaharrenetakoa. Australopithecus afarensis espezieko hominidoak 3,2 eta 3,5 milioi urteren artean ditu.

Homo espezieen arbasotzat jo zuten orduan, gu guztion amatzat. Mende erdi... [+]


Eguneraketa berriak daude