Giro nahasian
Martxoaren 22an eta 29an Departamenduetarako hauteskundeak giro nahasian iraganen dira Frantziako Estatuan. Ontsalaz, iaz egin behar ziren hauteskunde horiek 2015eko abendura gibelatuak izan ziren. Ekainera aurreratzea aipatu ondoren duela zenbait hilabete martxoan antolatzea deliberatu zuten. Izena aldatzeaz gain, departamentalak kantonamendukoen ordez, hauteskunde-barrutiak arrunt aldatu dira, baita moldea ere: orain bikote bat eta bi ordezko hautatu behar, lehen hautagaia bere ordezkoarekin.
Baina gutxienekoa da hori guztia. 2010etik hona kolore desberdinetako gobernuek bultzaturik, aldaketa prozesu kaotikoan sartuak dira Frantziako instituzioak. Departamendua bera kolokan dago eta martxoaren hondarrean hautatuko diren asanbladak 2020an desagertu beharko lirateke, denetan ez bada, lurralde askotan bederen. Are gehiago, hauteskundeetarako hilabete eta erdi eskas falta delarik, nehork ezin du erran bihar etzi zein izanen diren departamenduko eskumenak. Izan ere, frantses parlamentua erregioaren eta departamenduaren arteko konpetentzia banaketa berria eztabaidatzen ari da momentu honetan. Gobernuak Erregioak indartu nahi ditu, baina sozialisten artean ere erresistentziak azkarrak dira eta jadanik zenbait puntutan amore eman behar izan du. Nahaste-borraste horrek zein puntutaraino abstentzioa eraginen duen erratea zaila bada ere, azken hauteskundeetan bezala eskuin muturreko Fronte Nazionalaren (FN) gorakada iragartzen dute askok. Panorama horren puntu baikor bakarra da lehen aldikoz, borondate onez ez bada, legeak beharturik, gizon jaunttoen gotorlekuak ziren departamenduetako asanbladetan genero parekotasuna lortuko dela.
Ipar Euskal Herrian erronka berezia dugu ondoko hilabete eta urteetan. Lurralde Kolektibitatearen aldarrikapenari uko egin ondoren, Frantziako Gobernuak herrien arteko elkargoaren aukera proposatu du. Urtearen bukaeran herriko kontseilu guziek horri buruz bozkatu beharko dute. Azken urteetako lege berriek erregio eta departamenduetatik herri elkargoetara konpetentzien delegazio edota transferentzia baimentzen dute. Horregatik, EH Baiko hautagaiek Iparraldeko instituzioaren definizioa dute ezarriko beren kanpainaren muinean. Batera plataformak berriz, galdera zehatzak eginen dizkie hautagai guztiei eta bereziki, hautatuak izatekotan departamenduaren konpetentzien transferentzia lagunduko duten ala Pauen atxikiko dituzten jakiteko.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
EHBaik Autonomia estatutu baterako proposamena prestatu du, gure nazioaren burujabetza osorako bidean etapa gisa.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Beharbada gizakion ahultasunetariko bat gehiengoari entzuteko eta kasu egiteko dugun joera da. Ziur gure espeziearen garapenaren ezaugarri garrantzitsua izan dela, eta beharrezkoa biziraupenerako. Baina digitalizazioarekin, dugun ezaugarri horrek zaurgarriagoak bilakatu... [+]
Bileretan denetarik elkartzen gara, eta bilerek berek nolakotzen gaituzte unean, bakoitzak bere rola izaten baitu, bere boteretxoa (edo haren falta), adina, bizitzako momentua. Baina beti-beti daude isiltzen direnak. Letek kantatzen zigun handitzean ikasiko genuela isilik... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Tabernan zaude, barran, eskatu nahian. Mostradorean beste pertsona batzuk ere berdin. Laster izango da zure txanda, baina zuri tokatu arren, zerbitzariak ez dizu galdetu ea zer nahi duzun, salto egin dizu eta zure atzean etorri den gizona atenditu du. Ergel aurpegia geratu... [+]
Barruan dudan zera honi idatzi nahiko nioke. Pandemiatik ia bost urte beteko dira, eta garai hartan gazteak ginenak hasi gara, gazte izaten jarraitzen badugu ere, bestelako espazio batzuetan orbitatzen. Etxebizitza, bizi proiektua, amatasuna, lana, osasuna... elkarrizketetako... [+]
Gogoratzen al duzue? Legebiltzarreko %90ak onartu zuen Hezkuntza Akordioa duela bi mende –barkatu, bi urte–. Ezkerraren biltzarkideen erreakzioa euforiaren eta neurriko gogobetetasunaren artean mugitu zen. Onarturiko dokumentuaren arabera, zentro pribatuek diru... [+]
Egotea egitea da. Hala dio aurten Durangoko Azokak, eta egia da, azokaren beraren kasuan behintzat eta Euskal Herria aintzat hartuta. Dagoeneko 59. azoka da aurtengoa, eta urtero egote hutsak frogatzen du euskara, euskal kultura, euskal nazioa egiteko modua dela Durangoko... [+]