“Premiazko neurriak”, horixe hartzeko eskatu zuen Guk gEUre Kulturaz (GEUK) plataformak joan den astelehenean; “kulturaren ekosistemaren endekatze progresiboari” aurre egiteko beharrezko erabakiak. Aste berean biltzekoa zen kultur eragile publiko eta pribatuak elkartzen dituen Kulturaren Euskal Kontseilua eta programa konkretu bat aurkitu zuen mahai gainean. Esparru ugaritako sortzaile, antolatzaile, hedabide eta hezitzaileek proposatutakoa, GEUKek bildua: 300 lagun baino gehiagoren ekarpenak.

Zabala eta aldi berean zehatza da otsailaren 9an Bilboko Kafe Antzokian aurkeztu zuten Premiazko Neurrien Egitasmoa, 31 erabaki proposatzen ditu hainbat esparrutan –alor ekonomikoa, juridikoa, ikusgarritasuna…– eta zortzi helburu nagusi finkatzen, sakabanatuta dagoen sektorea artikulatzetik, kulturgintzarekin lotutako enplegua sustatzeraino. Legedian aldaketak eskatzen dituzte xede horietako batzuek –adibidez, bertako hedabideek bertako kulturari buruz informatzeko kuotak ezartzea–, eta aurrekontuak edo kultur politikak diseinatzean “ardura partekatutik abiatutako elkarlanak” indarrean jartzea ere agertzen da zerrendan.

Eztabaidarako dokumentua izan nahi du, kulturgintzan eragina duten agente guztien artean bide amankomunak bilatzeko.

Sektore bat martxan

5.000 enpresa, 20.000 langile, 10.000 elkarte eta 30.000 boluntario baino gehiagok osatzen dute kulturaren ekosistema Euskal Herrian, GEUKek emandako datuen arabera. 2014an Durangon egindako bi saiorekin hasi zen ibiltzen plataforma, sektoreko partaideek elkar ezagutzea eta batera lan egitea sustatzeko.

Kulturaren Euskal Kontseiluari zuzendu zaio otsailean, baina organo horretaz gain, EAEko Legebiltzarrean, bestelako administrazio publikoetan eta alderdi politikoen artean ere zabaldu nahi dute dokumentua. Baita herritarren artean ere, noski, kultur politikei buruzko elkarrizketa publikoa bultzatze aldera. Kezka badago eta, aspaldiko partez, askoren artean partekatu da.

Egile eskubideen euskal agentzia otsailaren 26tik aurrera

Euskal Kulturgileen Elkargoa (EKKI) ezaguna egiten ez bazaizu, lasai, hemendik aurrera izango baituzu haren berri. EAEko buletin ofizialean 2014ko urriaren 21ean argitaratu zenez, Eusko Jaurlaritzak baimena eman dio nagusiki Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako egile eskubideak kudeatuko dituen erakundea izateko. Otsailaren 26an aurkeztuko dute jendaurrean, Bilboko San Inazio auzoan dagoen Euskararen Etxean.

“Nagusiki” EAErentzat sortu den arren –halaxe publikatu da buletinean–, eta Espainiako Estatuari dagokion arren horrek zer esan nahi duen definitzea, Igor Estankona idazle eta EKKIko kideak urrian bertan azaldu zuenez, agentziaren bokazioa “euskararen lurralde osorako” baliagarri izatea da. Alegia, sortzaile lapurtar, baxenabartar, zuberotar eta nafarrek ere izena eman ahalko dutela EKKIn.

Bost dira elkartearen bazkide sortzaileak: Euskal Idazleen Elkartea, Euskal Editoreen Elkartea, Musikari (Euskal Herriko Musikarien elkartea), Euskal Herriko Bertsozale Elkartea eta Irudika Euskal Irudigileen Elkarte Profesionala. Horiez gain, hainbat norbanako ere bazkidetu dira jada, beren obra bat, beste gestio-entitateren baten esku ez zegoena, EKKIra ekarriz.

Nola antolatuko den? “Hurbilekoa” eta “gardena” hitzak nabarmendu gura izan dituzte orain arte EKKIri buruz hitz egitean, seguruenik Espainiako eta Frantziako Estatuko egile eskubideak kudeatzen dituzten erakundeen –SGAE, SACEM...– funtzionatzeko modu opakua auzitan dagoelako herritar askoren eta kulturgile ez gutxirentzat. Ez da erraza izango, baina bestelako ereduren batekin asmatzea da kontua. EKKIren kasuan, batzar nagusia izango da erakundearen norabidea definituko duena. Momentuz, bazkide sortzaileak daude ordezkatuta eta izena ematen duten guztiek izango dute aukera parte hartzeko: bazkide bat, boto bat.

Ekimen diferenteak dira, kezka batzuk, sektore berean lan egite hutsagatik, antzekoak izango diren arren. Sortuko ote da bien arteko zubirik? Zerbait aldatzeko bidean ote da? Bi egitasmook forma hartzen hasi den urte kulturalean zeresana emateko moduko pisua badaukate behintzat.