“Erditu zen amak ere ez du ezagutuko kutxa hau” aipatu omen zuen Enrique Goñik 2002an CAN zuzentzera heldu zenean. Orduan Miguel Sanz zen Nafarroako Gobernuko lehendakari eta baita CANeko administrazio kontseiluko lehendakari ere;  berak ekarri zuen Goñi, zortzi urtez Nafarroako gizon boteretsuenetakoa izan zena. Yolanda Barcina ere giltzarri izan da prozesu honetan, Iruñeko alkate izendatu ondoren CANeko kontrol batzordearen burua izan zelako eta Gobernuko lehendakaritzara iritsi zenean, administrazio kontseiluko lehendakari. Haiekin desagertu zen Nafarroako Kutxa.

Desagertu ez, esan zuen Goñik Legebiltzarrean egindako agerraldian, baina gaur egun Caixabankeko akzioen %1 besterik ez da. Caixabankek 2012an Banca Cívica erosi zuenean –talde horren barruan zegoen CAN Caja Burgos, Caja Canarias eta Caja Solekin batera– bere balioa 200-300 milioi euro artekoa zen. 2010ean CANek 1.300 milioitan baloratzen zuen bere burua, baina 2012an Banca Cívicaren baitan boterea banatzeko egindako auditoria batek 408 milioi euroko balioa eman zion. Eta azkenean 200-300 milioi eurotan saldu zen. Gaur egun Caixabanken dituen %1eko akzio multzo horren ekintza soziala bideratzen duen banku fundazioa da. Banca Cívicarekin bat egin aurretik Nafarroako aurrezkien %50 biltzen zuen. “Finantza erakunde moduan existitzen duela esatea eufemismo hutsa da”, erantzun zuen Lorenzo Riezuk, Goñiren aurretik CANeko zuzendari izan zenak.

Ez dela desagertu, kutxaren egoera bizi izan den finantza tsunamiaren ondorio dela defenditzen dute CANeko arduradun ohiek eta UPNk. Haren azken 10 urteetako kudeaketan, ordea, handikeria, ustelkeria eta kudeaketa txarraren zantzu gehiegi pilatzen dira, neurri sinesgaitzetara iristeraino.

2003-AN CANek 240 bulego zituen eta 2010ean 510. Bulego zabalkunde zoroari ekin zion Enrique Goñik eta prozesu horretan gutxienez 400 bat milioi euro inbertitu zirela diote ikerketek. Nafarroan, EAEn, Espainian eta atzerrian zabaldu ziren bulego horiek. Kasurik berezienetakoa AEBeko Washingtongo bulegoa izan zen, milioiak inbertitu ziren berau zabaltzeko eta azkenean ez zuen lortu AEBeko banku agintaritzaren jarduteko baimenik ere.

CANek parte hartzen zuen enpresetako kudeaketan ere milioi euro asko galdu ziren. Goñi zuzendaritzara iritsi ondoren 300 bat aurrejubilazio gauzatu ziren –180 milioi euroko kostuarekin–, baina 1.000 bat kontratazio berri  egin ziren. Politikari eta zuzendaritza karguetan milioika euro xahutu ziren dieta, opari eta soldata itzeletan. Espainiako Auzitegi Nazionala oraindik ikertzen ari da Goñi bera eta Miguel Sanzen ondasunak. Goñik 8 urtetan 10,15 milioi euro kobratu zituen soldatetan eta beste 2 milioi euro pentsio funts batean... 2002-2012ko epean CANen izandako eskandaluen zerrenda amaigabea da.

Hori guztia ikertu behar du orain Nafarroako Legebiltzarreko ikerketa batzordeak. Martxoaren erdira arte du horretarako epea eta akaso hil horren bukaera arte luzatuko da bere lana. Lehenik talde parlamentarioek eskatutako txosten mendia aztertu beharko du eta ondoren CANeko agintari eta arduradunen agerpen desfilea izango da. Nekez pentsa daiteke ikerketa denbora honetan dena argitu daitekeenik eta horregatik,  logikoena litzateke hurrengo legealdian ere Legebiltzarrak ikerketarekin jarraitzea. Maiatzeko foru hauteskundeetarako emaitzek erabakiko dute hori posible den ala ez.

Ikerketaren zati handi bat, dena den, egina dago dagoeneko eta publikoa da, 2013an Kontuz elkartearen salaketa eta ikerketetan oinarritutako El Banquete liburuan argitaratua dago. Horkoak dira artikulu honetan argitaratutako datu gehienak. Alberto Gil, Aritz Intxusta eta Patxi Zamora dira  ikerketa erraldoiaren egileak. Salaketa horietan oinarritu zen Mari Paz Benito epailea CANeko dieten afera ikertzerakoan. Oraingo saioan Nafarroako Legebiltzarrak hor agertzen den laurdena demostratzea lortuko balu itzela litzateke. Ez du samurra izango. Sikiera Nafarroako gizartearen aurrean CANen desagerpenean UPNk duen erantzukizun politikoa argi geratuko balitz... Inpunitatearen amaieraren hasiera litzateke.