Alavesek 1, Errealak 0?
Nicolas Txiki frantziarrak esana omen da: “Errealitateak ez du inongo garrantzirik. Pertzepzioa da balio duen gauza bakarra”. Hau da, Nicolas Sarkozyk esana, Lionel Jolyri lapurtutako aipu baten arabera. Eta David Anautek mintzairaren jatortasunaz, hauxe idatzi berri du: “Jakina, jatortasuna ez baita kontu objektiboa, gure gogoan dago ‘jatortasun’ hori, gure pertzepzioan, oso psikologikoa da”. (Jakin; 204).
Pertzepzioak pertzepzio, euskalgintzan hautematen denaren inguruko susmo bat dut, han-hemenka izandako kontrasteetatik aterata: euskaltzale gipuzkoarren gogo-aldartea lurretik dago eta arabarrena, aldiz, “zerua ukitzeko punttuan”.
Egia da Arabako euskalgintza herritarrak eta instituzionalak jauzi kualitatiboa egin dutela eta, lankidetzari esker, helduleku berri bezain garrantzitsuak sortzen ari direla, hala nola Euskararen Etxea edota Alea astekaria; aldaketa handia eman da hizkuntza-dinamikan eta norabidean. Baina, egunerokoaren gordina begi-bistakoa da oraindik euskararentzat. Hortaz, hizkuntza-egoeraz Arabako euskalgintzan legokeen euforia, hauteman puztua litzateke.
Gipuzkoako balorazio okerraren sorburua beste nonbait legoke. Giro euskaltzale batzuengan dagoen –edo “legokeen”, hobeto– “etsipen punttua” ustezko “eta gezurrezko” abiapuntuan datza. Izan ere, Gipuzkoa ez da uste edo azaldu nahi izan den bezain euskalduna. Erdarak leku handia hartu duen arren, hizkuntza-egoeraren gaineko ekuazio sinple –sinpleegia– osatu da askotan: “Giputza berdin euskalduna”. Auto-irudi erabat faltsutua, “euskaldun planta” egin ohi dutenena. Ezin egokiagoa hori ilustratzeko Jonjo Agirrek idatzitakoa: “Hauxe bai abertzale erdaltzaleen artean kirol nazionala: plantagintza (itxuragintza, euskara batuan)”. (erabili.com 2014-12-17).
Arabako zein Gipuzkoako kasuetan, akatsa berbera da: errealitatearen irakurketa zuzenik eza, iraganean edota gaur egun. Izan ere, inon euskarak baldintza eta, baita ere, babes egokiak baditu, Gipuzkoan da, eta erabilerak gorantz jarraitzen du; baina, ez lehen ezta orain ere, Gipuzkoa ez da batzuek uste bezain euskalduna. Araba, bestalde, ahaleginetan dabil oraindik euskara “armairutik atera dadin”, baina armairuko atea ireki egin da.
Sarkozyk uste duenaren kontra “pertzepzioa ez da balio duen gauza bakarra”, are gutxiago errealitateari ongi egokitzen ez bazaio. Alavesek oraindik bigarren mailan badarraio eta Errealak lehenbizikoan, bi-biak konpetizio betean.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]
Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]
Loti ederra eta errauskinaren irudia izan du hizpide aurtengo Feministaldian Irene Coulon-en hitzaldiak. Loaren ideia kulturalak zartatu ditu, loaldia ere maskulinizatua dugula argituta. Loaren irakaspen (kultural) asko barneratuak ditugu, eta gorputz feminizatuan edertasunaren... [+]
Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
Ekintzailetza modan dago. Kontzeptuak indarra hartu du eta hiztegi ekonomikotik askoz harago zabaldu da. Just do it: egizu, besterik gabe. Baina ez dezagun ahaztu: propagandaren mundutik dator leloa. Erosle-ekintzaile aktiboak izatea ote da hitzaren mozorroa? Egungo enpresariek... [+]
Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]
EHBaik Autonomia estatutu baterako proposamena prestatu du, gure nazioaren burujabetza osorako bidean etapa gisa.
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]