Hala bedi ez P, eta orduan ez Q
JOAN MARI IRIGOIEN ::Ama, tiro, bammm!
Elkar, 2013
Handitzat har daiteke Joan Mari Irigoienen azken eleberria: Arma, tiro, bammm!
Ozta-ozta 600 orrialde egiten dituen liburu mardul honen izenburuari erreparatuta, tematikaren ildoari buruzko susmo txiki bat izan dezakegu: armak, hortaz, gerra. Esan nahi baita, baldin eta P orduan eta Q. Eta era berean, nahiz eta ez Q beti existituko da P, beraz Q asmatu behar. Noiz utziko diogu ekuazio matematiko honen zirkulua gizentzeari?
Matematika hizkuntza bilakatze prozesu horretan, zenbait galdera interesgarri proposatzen ditu eleberri honek; zertarako armak ekoitzi, gerra ez badugu nahi? Eta orduan, bidezkoa al da ekoizpen horretaz baliatzea armen kontrako gerran? Horrela formulaturik suabeago diruden arren ondorioa bera da: gizakiak nola edo hala asmatu beharra du gerra, batez ere arma trafikoa batzuen aberastasun-iturri den heinean.
Hausnarketa honi bidea emateko hari narratibo bik eutsiko diote josketa lanari; Mendebaldeko munduaren orratza batetik eta Ekialde Hurbilekoa bestetik, bakoitza mutur batetik hasita, begia begi truk leloak bultzaturik, sare beraren ekoizle bilakatuko direnak. Zein den errudun eta zein biktima izango da pertsonai batzurengan azaleratuz joango den funtsezko galdera, maite ditugun pertsona errugabeen heriotza mendeku hartu nahi izatean hain zuzen ere, erantzun erraza ez daukana.
Bloke handien arteko gerra horretan, bi familien istorio paraleloki garatuek osatzen dute eleberriaren mamia; Bereibar izeneko herri batekoa bata eta Balad al Xams-ekoa bestea. Tregua barik ekingo dio idazleak, pisutsu xamar zenbaitetan, familia bakoitzaren hirugarren belaunaldira arteko biografia kontatzeari. Zentzu horretan goraipatzekoa da Irigoienek mundu islamdarraren fabulazioan burutu duen lan izugarria. Ez soilik erlijio, ohitura zein giro kulturalaren aldeei dagokienez, guzti horrek pertsonaia bakoitzaren barne mundua eraikitzeko momentuan baizik.
Zerk bultza dezake talibana motxila jantzita bere buruaz beste egitera? Ez da justifikazio kontua idazleak bilatzen duena, gorputz osoa dardar batean jartzen digun hotzikara eragitea baino. Bide beretik aipatu ere, nahiz eta nire ustea izan daitekeen, badela eleberrian erruduna zelatatu nahiko lukeen hatz seinalatzaile bat, idazlearen inkontzienteak traizionaturik edo, bere kabuz jokatzen duena. Hala izanik ere, eleberriak mantentzen du haren berezko indar eta kalitatea, beraz zinez gonbidatzen dut irakurlea orrialde hauetan barrena bidaiatzera.
Istorioek aurrera egin ahala, biek bat egingo duten susmo aski ziurra du irakurleak. Momentu hori noiz iritsiko zain, narrazioaren tentsioa in crescendo doa, bammm! entzungo dugun arte.
Protestak 24 ordu bete dituenean, suhiltzaileak bertaratu dira udaletxera eta kateak moztu dizkiete bi gazteei. Bi kateatuek gaua bertan igarotzea "udaletxearen hautua" izan dela adierazi du Gazte Asanbladak, eta udalaren ordezkariek "ekintza deslegitimatzeko eta bi... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Hezkuntza eredu propioa "ezinbestean" independentziatik etorri behar dela adierazi dute, eta sistema propio hori "publikoa eta komunitarioa" izatea nahi dutela. Ikamak deituta, goizean zehar piketeak egin dituzte Euskal Herriko hainbat hezkuntza zentroetan.
Euskal Pilotako Nazioarteko Federazioaren eta Espainiako Federazioaren arteko gatazkak bere horretan jarraitzen duen bitartean, Jose Manuel Rodriguez Uribesek euskal selekzioaren aldeko adierazpenak egin ditu. Desadostasunak direla eta, Nazioarteko Pilota Federazioaren eta... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Puntueusek eta Cyberzaintzak elkarlanean ikusentzunezko baliabide pedagogiko bat sortu dute gazteentzat eta haiekin lan egiten duten profesionalentzat: irakasle, guraso eta hezitzaileentzat. Ikusentzunezko honen bidez, ziberjazarpena ezohiko ikuspegi batetik... [+]
Kamioiak ez sartu ez atera. Horrela eman dute goiza BSHko Eskirozko lantokian. Parez-pare langileak aurkitu dituzte protestan. Hilkutxa batekin, elkarretaratze formatuan lehenbizi eta Foruzaingoak esku hartu behar zuela jakin dutenean eserialdia egin dute erresistentzia pasiboa... [+]
Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.
Sareak nabarmendu du Euskal Herri osoko eragileak daudela bertan eta deialdiak 140tik gora atxikimendu jaso dituela: "Horrek islatzen du zein den gaur egungo errealitatearen urgentzia, lurraren defentsaren beharra eta auziarekiko dagoen konpromezua".
Koalizio abertzaleko hiru ordezkariek ohar baten bidez euren "frustrazioa" adierazi dute proiektu fotovoltaikoa ezin gelditzeagatik: "Egoera horren aurrean, ez gara legegintzaldia amaitzeko indarrez sentitzen". Proiektu honi ez! plataformak salatu du EH Bilduren... [+]
Lau agenteak lesio-delituengatik ikertzen ari dira eta horrek galarazten du 2024ko amnistia aplikatzea. Polizia horietako batek, ustez, gomazko bala batekin begi bat zartatu zion Roger Español kataluniarrari.
Arrazismoaren aurkako nazioarteko eguna kari, larunbat honetan 16 alderdi, kolektibo eta elkartek deia luzatu dute, Baionako Marengo eta Pannecau zubien artean giza kate bat osatzeko. Aniztasuna, elkartasuna eta giza eskubideen errespetua aldarrikatzera deitu dute,... [+]