"Prostatarena sarraski bat da"
Christophe Desportes doktoreak familiako medikuntzan egiten du lan. 2012an Prostate: le grand sacrifice liburu laburra plazaratu zuen, bere lanean ikusi eta ikasitakoetatik abiaturik ikertu zituenak kontatuz. Geroztik medikuntzan segitzen du baina gaueko larrialdien zerbitzuan. Hemen bildu ditugu Le Telegramme egunkariak eta RMN telebista kateak egindako hiru elkarrizketa laburretatik hautatutako galdera-erantzunak.
Zu Bretainiako herri batean mediku ari zara. Mundu guztiak dio adin batetik aurrera gizonek prostata txekeatu behar dutela, emakumeek beren bularrak bezala. Baina zu ez zaude ados. Zergatik?
Nik ere hori pentsatzen nuen, “egin behar dira”. Hala egin nuen nik ere bi urtez, prostata behatzez ukitu eta gogorra baldin bazen PSA neurtzera bidali. Baina gero gaiaz ikasteko aukera izan dut eta nire buruari galdetu diot: “Baina nondik dator ‘egin behar’ hori?”. Ez dator Frantziako osasun agintariengandik, Frantziako urologoen elkarte batetik baino, nahiz eta badirudien hauek eskuak libre dauzkatela horretarako, nahiz eta txekeo horien onura publikoa demostratu gabe egon, horixe da katastrofikoa.
Hala ere jendea kezkatuta dago minbiziarekin eta pentsatzen du: “Zenbat eta lehenago txekeatu kantzerra, orduan eta lehenago sendatuko dugu”.
Hasteko esan behar da prostatakoa dela minbizi bat oso berandu garatzen dena. Eta bigarrena da kantzer bat bilatzen bada eta aurkitu eta operatzen baldin bada, hain handiak direla eragiten diren kalteak ezen eta hutsaren hurrengoak diren lortutako onurak. Operazioaren beraren arriskuak daude estreina, gero tratamenduarenak, prostata kenduko zaio zati batean edo osorik, eta operatu ondoren sortu daiteke berriro minbizia… Zertarako balio du bilatzea gero nola sendatu ez dakigun zerbait? Ez naiz honetaz mintzatzen lehena, ez dizut erbi bat altxarazi. Estatistikak hartzen baldin badituzu, onenean ere txekeatutako gaixo batek biziraun dezan bi edo hiru urte gehiagoz, 60 ingururi eragin diezu inpotentzia edo inkontinentzia, 200 batek jasan beharko dituzte biopsiak, pixeko infekzioak behin eta berriro…
Bat badoa familiako medikuarengana, odola analizatu, PSAren nibela ikusi eta “oh-la-la, zu goitik zabiltza”, medikuak gomendatzen dizu urologoarengana joateko, eta liburuan aipatzen duzu hor abiatzen den engranajea, biopsia egin behar duzula… zuk kate hori salatzen duzu.
Engranaje bat da, askotan operaziora edo erradiazioetara edo kimioterapiara eramaten zaituena. Eta sufrimendu handietara. Gauzok ez baitira batera deusezak. Gai honek badauka psikologikotik asko. Medikuak, familiakoa izan edo urologoa, ez dabil derrigor interes ekonomikoak bultzata. Kantzer bat ez bilatzea oso konplikatua da mediku batentzako. Ni naiz uste dutenetakoa ez duela pena merezi sendatzen ez dakigun minbizi bat bilatzea. Aldiz, beste mediku batzuk galdetzen didate: “Zer egin behar duk orduan?”. Gogorra egiten da txekeoei uko egitea, esatea ez duela merezi minbizi bat bilatzea baldin eta ez badakigu hori sendatzen edo gaizki sendatzen baldin bada. Txekeorik ez egitetik harago joan nahi dut liburuarekin, auzitan jarri nahi dudana da ea gizartea sarraskitu ote dezakegun.
Urtean 22.000 pertsona operatzen dituzte [Frantzian]. Horietatik zenbat alferrik? Ikerlan batek erakutsi du operatuen artean hilkortasuna zertxobait murrizten dela. Beste ikerlanak (amerikarra, 55etik 74 urte arteko 76.693 gizonen artean oraindik egiten ari direna) aurreratzen du hilkortasun tasan txekeoak ez duela eraginik erakusten. Eta gizarteak dirutza ikaragarria xahutzen du horretan, 5 milioi PSA test bakoitza 22 eurotan, 100 milioi eurotan gaude…
Esan al dezakegu “prostate-business” bat daukagula?
Baiki, halako abiada eman zaio makinari ezen eta orain oso zaila baita atzera egitea.
56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.
Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]
LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.
Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]
Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.
“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]
Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.
Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.
Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.