Giz*ntasuna

BADUT LAGUN BAT argaltasunarekin tematuta dagoena, berearekin eta nirearekin. Medikuak pilula batzuk agindu dizkio eta, argaltzeko ez badira ere, jateko gogoa kentzen omen diote. Anitzetan bere piluletatik eskaini dit, argaldu nahian serio jarriz. Oraingoz, etorkizuna etorkizun, ezezkoa eman diot beti. Bitxia da lagunarena, zer pentsa eman dit frankotan, berari,  paradoxikoki edo, gizenak gustatzen zaizkiolako oherako, batzuetan gizentasun larrikoak. Balirudike ez duela nirekin tentaziorik eduki nahi, baina horren atzean botere erlazio mota bat susmatzen dut.

*   *   *
JUANJO OLASAGARREK liburu batez hitz egin dit, non gizentasuna botereari kontra egiteko tresna bezala azaltzen baita. Finkatutako edertasun ereduaren kontra jotzen dute gizenek. Gizenak sexy agertzea probokaziotzat hartzen du gizarteak, ia erasotzat (Queer mugimenduetatik dator gero hurrengo urratsa. Gizontasuna bandera bihurtzea, alegia: gayetan bear, eta lesbianetan butchak). Gizenek osasuntsua izateko betebehar sozialaren aurka jotzen dute. Gizenek eritasun gehiago izaten dute, gehiago kostatzen zaizkio estatuari, ez dira hain produktiboak. “Ez da estetikagatik, osasunagatik baizik” bezalakoak gero eta sarriago entzuten dira argaltzeko aitzakian. Gizenek ematen duten nazka gizarte klasearen beldurrak noraino eraginda dagoen komeniko litzaiguke galdetzea.

*   *   *
LEHEN aipatu lagunak gizentasunarekin duen tema nik rol sexualarekin lotzen dut. Lehen esan bezala, gizonak gustatzen zaizkio, baina bere burua definitu beharko balu berak aktiboa dela aldarrikatuko luke. Askotan esan du. Esplizituki esan baino, pasiboez egiten dituen txistetxoetatik ondorioztatu ahal da. Modu hedakorrean da, izan ere, aktiboa. Gizonik heteronormatiboena izan daitekeen moduan. Eta pasiboekin eratzen duen erlazioa, menperatzailea, gizonik heteronormatiboenak emakumeekin daukanaren parekoa kausitzen dut nik. Heteronormatibotasunaren eskema binarioa eta inpositibo bera berritzen du, non “beste” bat behar dugun eraiki: ahulagoa eta menpekoa. Sexu edo genero rolen banaketa finkatu nahi izatean hala egiten dugu.

*   *   *
POBREAK gizenak dira. Telebistan gizon bat agertu da, negarrez ia, etxerik ez, lanik ez, jatekorik ez dituela esanez; kalean eta eskean ibili behar duela. Telebistaz alde honetara, iruzkinak ankerrak eta, txarragoa dena, okerrak dira: “Ba ez du ematen tipoak gose handirik pasa duenik”. Gizena da oso “emakumea”. Gizentasuna pobrea izateko gure gizartearen modua da. Jatetxe eredu guztiak hiperkalorikoak dira eta kapitalistenak eskaintzen du jateko merkeen.
    Argaltzea eskala sozialean gora egiteko bitartekotzat (edo ordezkotzat) saltzen digute.

*   *   *
NIRE lagunak ez du irrika duena izan nahi. Eta desiratzen duen hura mespretxatzen du. Atzelaria ez du izan nahi, baina atzetik eman nahi du. Ez du gizen izan nahi, baina gizenengan finkatzen ditu begiak. Autogorroto mota gutxi gorabehera sofistikatua dela ulertu arte burua hautsi dut jarrera hori ulertu nahian.  

*  *  *
ARTIKULU honen zirriborroa garbira pasatzean lagunaren izena desagerrarazi dut eta nor den identifikatzera eraman litzaketen aztarnak garbitu ditut. Zenbaitetan zalantzan gelditu naiz, neure letrari ezin atzemanda, “gizen” ala “gizon” idatzi ote dudan. Irakurleari bakarmena eskatzen diot noiz edo noiz trukatu baditut.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Jon Alonso
Zozo zuriak

Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]


2025-04-16 | Itxaro Borda
Irauteko

Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]


Aitonita eta ortologia

Ansorena´tar Joseba Eneko.

Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]


2025-04-16 | Bea Salaberri
Gerlarako prestatu?

“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.

Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]


2025-04-16 | Karmelo Landa
Aberri Aukera

Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]


Teknologia
Egitea edo ez egitea

Joan den astean topaketa polit bat izan dut, aspaldi ikusten ez nuen emakume talde batekin, eta egitearen inguruan aritu gara berbetan, teknologia eta sorkuntza espazioei lotuta.

Emakume hauetako nagusiena, jubilatzeko mugan dagoena, programatzailea da eta kodea programatzen... [+]


2025-04-16 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Eraikinaren bizitza

Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]


2025-04-16 | June Fernández
Meloi saltzailea
Chimamanda

Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]


Euskarazko hezkuntzaren alde, ingeleseko saio gehiagorik ez

Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]


Negoziazioa: negarrerako zioa

Hezkuntza publikoko irakasleok  hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]


Eguneraketa berriak daude