Memoriek kolektiboak izan behar dute, sinesgarriak izanen badira. Horregatik, Mari Sol Bastidak Mikel Laboaren biografia bat idatzi du. Bat. Laboaren Bat/Hiru biografia irudika dezaket. Lau/Bost eta Hamaika ere. Ez 13, ordea. Ez dok Amairu. Biografiok Zumetaren koloreetan imajinatu ditzaket.

Mari Solek topikoak saihestu ditu Mikel deskribatzean. Nik, alta, topiko bat ifrentzuz paratuko dut: “Emakume handi baten atzean, artista handi bat dago. Edo, haren abaroan artea ernamuindu daiteke”. Bastidarik barik nekez irudika dezaket Laboaren obra.

Memoriak esperientziaren eta aske bizinahiaren irudikapen kolektiboa da, garai bateko herri kulturaren eta sorkuntzaren irudipena. Pena eta poz partekatuen emaria. Ez dago bat, bi barik. Bi horretan kolektiboa dago. Eta kolektiborik ez dago, familia, kuadrilla edota lagunik gabe.

Gaztetatik, Laboaren kantek itzalak argitu dizkidate eta argiak itzali. Ene bihotza irudikatzen lagundu didate, liburuaren azaleko Zumetaren irudiak antzo: ez gara bat, bi gara, gutxienez. Ez dago sorkuntza sufrikariorik gabe, ez maitasunik arantzarik gabe. Liburuari darion maitasuna itzela da.

Mari Sol Bastida ausarta izan da bere etxeko ateak zabaltzeagatik. Hots, Laboa-Bastida bikotea artista estoiko neurritsu zalantzakor eta lagunkoi baten kasta direla erakusteagatik.

Oi, antzinako bihotz! “Ene bihotz, buztinezko bihotz, etxe txiki hori, ahula, hauskorra, lau gelatako etxe hori”.

Eskerrik asko, euren etxean ene burua kausitu izanagatik.