Afrikarrek ere “aurkitu” omen zuten Australia
Ozeania, 1768-1771. Royal Society elkarteak James Cook esploratzaile eta kartografoari agindutako lehen espedizioan, kapitain ingelesak Zeelanda Berria eta Australia mendebaldeko kostaldea aurkitu zituen. Lehen konkistatzaileen ondotik kolonoak iritsi ziren eta uharteak Erresuma Batuaren jabego bihurtu zen.
Hainbat historialarik bertsio ofizial hori aldatu nahi izan dute, Cook baino lehen inguruko herrialdeetako arrantzale eta merkatariak bertan egonak zirela argudiatuz, baina orain arte ez dute froga garbirik aurkitu.
Bigarren Mundu Gerraren urteetan, Maurie Isenberg soldadu australiarrak txanpon zahar batzuk aurkitu zituen Wessel artxipelagoko uharte batean, Australia iparraldean. Aurkikuntzaren gune zehatza mapa batean adierazi zuen, eta txanponak adituen esku utzi zituen, azter zitzaten.
Baina txanpon haiek ahaztuak izan ziren, harik eta Indianako Unibertsitateko (AEB) Ian McIntoshek topatu dituen arte. Jatorri australiarreko antropologoak ondorioztatu du txanponek 1.000-1.300 urte inguru dituztela eta Kilwako sultanerriak –egungo Tanzaniak– irarri zituela. Zehazki, txanpon horiek Saharaz azpiko Afrikan sortutako lehen txanponak izan ziren.
Hortaz, McIntoshen arabera, sultanerri afrikarreko arrantzale, merkatari edota esploratzaileak duela mila urte baino gehiago iritsi ziren Australiara, eta bertakoekin tratuan aritu ziren, txanponek adierazten dutenez.
Oraindik goiz da froga hori historia berridazteko nahikoa izango ote den jakiteko. Gainera, txanponak jatorrizko tokitik eraman zituzten eta, beraz, arkeologiak ezingo du egiaztatu Kilwako bidaiariek duela mila urte inguru utzi zituzten ala, esaterako, bildumagile batek galdu ote zituen askoz geroago, Cook bertan lehorreratu ondoren.
McIntoshen hipotesia egiaztatuta ere, garbi dago ustezko aurkitzaileek Ozeanian izan zuten eragina britainiarrek izango zutena baino askoz txikiagoa izan zela, europarrek ez bezala, aurkitutakoa ahal zela bere horretan uzteko ohitura baitzuten.
Gainera, aurkikuntzaren eztabaidak zentzua galtzen du, gizakiek Australia benetan askoz lehenago aurkitu zutela kontuan hartuz gero. Duela 40.000-50.000 urte, Pleistozenoan, lehen australiarrak izango zirenak Asia hego-ekialdetik abiatu ziren. Uhartez uharte, garai hartan askoz estuagoak ziren itsasarteak zeharkatuz egungo Ginea Berrira iritsi ziren. Eta orduan Australiako plataforma kontinentala itsasmailatik gora zegoenez, handik Australiara oinez iritsi ziren.
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]