Aiora, Kalifaren iloba
ANTXIÑE MENDIZABAL :: Printzesa guztiek dute bere ipuina
Irudiak: Maite Gurrutxaga
Elkar, 2014
Euskal literaturaren panoraman batzuetan ustekabeak izan ohi dira. Ohiko kontakizunetatik, estiloetatik, narrazio kontuetatik bereizita sorturiko lanak. Eta horietako bat dugu Antxiñe Mendizabalen eta Maite Gurrutxagaren artean eskaintzen diguten Printzesa guztiek dute bere ipuina liburua. Irakurleak liburua esku artean hartzen duen unetik ikusi ahal izango du irudiak duen pisua kontakizunean, horrelako narrazioetan izan ohi dutena baino handiagoa; eta irakurtzen hasi bezain pronto, lehen atalaren aurretik zita bat aurkituko du: “Ezin daitekeenarekin amets egin beharra dago, litekeena irudikatu eta daitekeena eskuratu ahal izateko”, eta asmo horrek erakusten digu zein izango den protagonistaren helburua.
Eta liburuko protagonista nagusia, istorioa lehen pertsonan kontatzen digun Raisa dugu. “Raisa da nire izena, Mohamed kalifaren hiru alabetan zaharrena naiz. Alika eta Falak ia jarraian munduratu ziren. Handik gutxira geratu ginen umezurtz, Samiraren zaintzapean. Gure ama Kalifak bahitu zuen gazterik eta musulmanen erlijiora bihurtzera behartu zuen (…) Samirak erakutsi zigun amaren benetako izena: Munia.”
Ipuin tradizionaletan bezala Kalifak alabak mehatxuetatik gordetzearren beste gaztelu batera eraman ditu, Samira neskamearen zaintzapean. Aitarentzako mehatxua, baina, maitasunaren aurpegiarekin bidaia horren ondorioz azalduko da eta Raisak ihes egingo du Joanesekin iparraldera.
Liburuaren bigarren zatian, Raisaren alaba, Aiora, dugu protagonista, bidaia batean ontziko beste bidaiari batekin solasean dagoela, eta solas horien artean bere oroitzapenek hartzen dute protagonismoa. Eta horrela, errealitatea, bidaiarekin duen elkarrizketa, oroitzapenak… elementu guztien artean sare bat sortzen da Raisa eta Aioraren historiaren inguruan, maitasun eta abenturazko istorioak. Amaieran, Samiraren presentziak erabat ixten du kontakizuna.
Liburu harrigarria dela esan dut aurretik, eta argumentua bitxia bada ere, XV. mendeko istorioa bat, bahiketak, ihesaldiak, maitasun kontuak… are bitxiago egiten dute idazkerak eta ilustrazioak. Antxiñe Mendizabalek ohikoa ez den poetikotasuna erabili du narrazioan, esaldi eta paragrafo batzuk sendoak bilakatu arte. Horien ondoan Maite Gurrutxagaren irudi ugari eta goxoek arintasuna erantsi diote kontaketari. Gainera, oroitzapenek, kontaturiko narrazioek, istorioa osatzen laguntzeaz gain, arindu ere egiten dute kontakizuna; amaiera ezin ederrago eta aurrekoaren adibide garbia duen istorioa: “Haren begietan barneratu naiz, eta hondarrezko itsaso handi bat ikus dut, lautada amaigabe bat, zeru ertzeraino zabaltzen dena”.
6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]
Donostiako Okendo kaleko liburu-denda mitikoaren lokala salgai jarri dute eta erreleboa hartuko duen talde bat prest agertu ezean, ateak itxiko ditu. Liburu-dendako arduradunek ARGIAri azaldu diotenez ez da erraza izan erabakia hartzea, baina jabeetako batzuek erretiroa hartzeak... [+]
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
Donostiako Gros auzoko erraldoi eta buruhandien konpartsak giroturiko kalejira eta dantza izango ditu lagun, ostiral honetan ARGIAk antolatu duen liburu aurkezpenak: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira aurkeztuko dute Gorka Bereziartua eta Adur Larrea egileek.
Heldu da eguna: espetxetik aterako dute Ihintzaren aita. Une horixe du irekiera Eztizen Artolaren (Bilbo, 1999) Gurpilak eleberriak (Txalaparta, 2024). Hortik egingo du atzera, aita bisitatzeko kartzelara egiten dituen joan-etorrietan haur motxiladuna hazten, egoeraz jabetzen... [+]
Urriaren 9an Bilbon egindako prentsaurrekoan, Ibone Bengoetxea Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak iragarri ditu aurtengo Euskadi Literatura sarien irabazleetako batzuk.
Liburuaren lehen aurkezpena irailaren 20an izango da, ostiralarekin, 18:30ean Azpeitiko Elikagunean. Bertan izango dira Miguel Arribas Kelo eta Marc Badal egileak, Markel Lizasoain itzultzailea, Maitane Gartziandia diseinatzailea eta Dani Blanco argazkilaria. Egileen azalpenak... [+]
Kartografiak herri edo lurralde baten ezaugarriak baino askoz gauza gehiago adierazten dituela jakina da. Mapak eskuan konkistatu dira kontinenteak eta eraiki dira inperioak historian zehar, eta eskoadra zein kartaboiez definitu dira identitate kultural eta politikoak. Euskal... [+]
Otsailaren 23an abiatu ginen Zaragozara (Aragoi) lagun bat eta biok. Bera Haur Hezkuntzako maistra eta ni literatur dinamizatzailea. Album! elkarteak (haur eta gazte literatura argitaratzen duten argitaletxe independenteak biltzen dituen egitura) antolatutako ikastaroak gure... [+]
Konturatu orduko apirila joan da, bere intentsitate eta kolore guztiekin. Egun beroak, epelak eta hotzak utzi dizkigu. Ostadarra eta izotza. Euri jasak eta bero sapa. Jaio berri diren arkume apurrak belardian dabiltzan bitartean, labanak eten egin du bizitza eman duten hiru... [+]
Martxoaren amaieran Donostiara etorri zen Amador Fernández-Savater bere liburu berria aurkeztera: Capitalismo libidinal [Kapitalismo libidinala]. Bisita labur batek mami handia izan dezake. Madrilera itzuli aurretik elkarrizketatu genuen, harilkatuz politika,... [+]