Haitzen gibelean, itsaso gainean
Magaletik magalera. Hondarribiko kaitik Pasaiako farolara.Ur tantei so, harkaitzetan barna. Tartean Jaizkibel, haitzezko kutxa zabala. Historiako altxorren gotorlekua. Natura 2000 sareak babesten duen gunea. Bidean itsasargien argi-itzalak, gerren oihartzunak eta naturaren kantu bizi-bizia ditugu zain. Zelaietan igerian, behatzekin itsasoa ukitu litekeen mendian.
Hondarribiko kaian hasiko dugu ibilbidea. Batel ttikiak Tuku-Tuku, Pittar eta Kuku Harri ontzi handien ondoan dira dantzan. Arrantzaleen Kofradia eskuineko aldean utzita aurrera egingo dugu, gauetako itsasontzien gidariaren bila. Higer lurmuturrean eta itsasargian dugu lehenbiziko geltokia.
Gutxik dute aukera itsasargia barrutik bisitatzeko, baimen berezia behar delako. Ederra da harrizko eskaileretan barna igo eta enaren pareko sentitzea. Urdina nagusi eta ingurua berdez tindatua, iratzeek janzten dute Higer. Farolaren goiko aldetik Amuitz uhartea ttiki bezain eder ageri da. Parez pare, Lapurdiko kostalde zabala dugu ikusgai.
Eskaileretan behera, kanpinerantz abiatuko gara, errepidearen amaieran hasten den xendra hartzeko. Itsasertzetik goaz aurrerantz, kostaldea lotzen duen Talaia bidean. Bidexka ugari aurkituko dugu, erdi ezkutuan dauden kaleetara garamatzatenak. Lamien bila hasi nahi baduzue, aurrera, baina adi marea aldaketekin.
Bide nagusiari segika bidegurutze batera iritsiko gara. Eskuinerantz behera doan bidexkatik Artzuko Portura goaz, erromatarren ontzien atsedenlekua izan zenera. Artzuko Errota izenez ere ezaguna da ingurua, bertan zegoen errotagatik. Kalara doan errekaren indarra baliatzen omen zuten garia eta artoa ehotzeko.
Balio ekologiko eta geologikoa
Karramarroen gisara atzera egin eta bidegurutzera itzuliko gara, bide nagusiari segika Guadaluperantz abiatzeko. Bideak ez du galbiderik eta aurrera joan ahala, Jaizkibelen magaletik goranzko bidea egiten ari garela nabarituko dugu. Nazioarteak babesten duen eremuan gabiltza, begiak erne beraz, balio ekologiko eta geologiko handia duten bitxiak ditugulako bazter orotan.
Tipi-tapa, Guadalupeko Gotorlekura iritsiko gara. Defentsarako eraikia izan zen 1900ean. Barruan dituen sekretu guztiak ezagutzea ia ezinezkoa den arren, gotorlekuaren barrunbeetan bisita gidatua egiteko aukera dugu Hondarribiko Udalaren Arma Plaza Fundazioaren eskutik.
Barrutik kanpora begiratuz gero, aski ezaguna da kaskoan XV. mendean eraikitako Guadalupeko Amabirjinaren Basilika. Ez da horren ezaguna basilikatik hurbil dagoen tabernari buruzko historia. Justiz edo Guztiz Ederra izenez ere ezaguna den baserria, garai batean, Antso Abarka erregearen babesleku bihurtu zen, erregea etxe hartako zerbitzari batekin maitemindu zelako.
Artzuko Matxinen historia
Tabernatik kanpora begiratu eta kartel zurian, kolore berdez irakur dezakegu bisitatu beharreko hurrengo baserriaren izena: Artzu. Bertako seme zen Matxinen balentriak egin zuen ezagun etxea. 1280 inguruan, Frantziako eta Gaztelako erregeek Hondarribian izandako borrokaldian, Matxinek gaztelarrei lagundu zien. Inguruak ondo ezagutzen zituen eta gauez soinurik ez egiteko zaldien apatxak estaltzea ere otu zitzaion. Gaztelako tropek mendean hartu zituzten frantsesak eta Matxini esker ona adierazteko, armarri bat oparitu zion Gaztelako erregeak Artzuko semeari.
Baserriaren aurrealdean keinuka ari zaigu Jaizkibelgo gaina. Hara igotzeko Guadalupeko aparkaleku nagusira itzuliko gara, eta bertatik ipar-mendebalderantz joko dugu. Errepidea zeharkatu eta nabarmen egiten du bideak gora. 1872 eta 1876ko Karlistaldian eraikitako dorreak topatuko ditugu bidean. Erramotz gainean, Santa Barbara Dorretik norbait zelatan dugula dirudi. Txingudiko badiaren ikuspegi paregabea goza liteke bertan dagoen begiratokitik.
Telekomunikazio-antenak agerian, gailurra gero eta hurbilago dago. Igo ondotik, Xangasiko dorrearen eta beste bi dorreren ondotik igaro beharko dugu, eta eskuinera dagoen bidexkan behera joango gara, errepidera iritsi arte. Mitxintxolako gaina dugu ibilbideko azken igoera. Bertatik ikus liteke Pasaiako herria. Mendebalderantz hartu eta marra zuriei segitu beharko diegu. Gailur malkartsuotan arreta handiz ibiltzea komeni da. Bideari segika ez dago galbiderik. Portuko semaforoak eta farolak seinalatuko digute helmuga: Pasaiako magal goxoa.
Ezkeltzun eraikitzekoa zuten parke eolikoaren egitasmoa, momentuz ez dute gauzatuko. 2022ko otsailean jakin zen Ezkeltzun parke eolikoa eraikitzeko zegoen asmoa. Hortik aurrera, ibilbide bat egin du gaiak, baina badirudi, momentuz, proiektuak ez duela aurrera egingo. Hala... [+]
Mikro eta makro kontzeptuen arteko muga lausoa da, eta elkarren arteko eragina lausoa izan arren, eragiten du. Baita gugan ere. Arazoa dator lainopeko itsutasunean asmatzen ez dugunean gu geu non gauden, herria non dagoen.
Proiektu ekonomiko kooperatibo eta komunitarioak abian jartzeko grina duten pertsona eta taldeentzako doako eskola da KoopFabrika. Dagoeneko izena emateko epea irekita dago. Urtarrilaren 28an egingo da lehenengo saioa. Olatukoop, Gezki eta Lankiren baliabideei esker antolatu... [+]
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.
Getarian (Gipuzkoa) itsasoratu berri dute Euskal Herriko lehen itsas zabaleko arrain haztegia. 50 metroko diametroa eta 40 metroko sakonera duten bi kaiola jarri dituzte, eta itsasoko baldintzetara ongi egokitzen badira, aurtengo udan 50 hegalabur (atun gorri gisa ere ezaguna,... [+]
Jokin Aperribay Real Sociedadeko presidenteak azaldu du gertaturikoa “argitzeko” eskatu diola Polizia autonomikoari. Zauritutako Amaia Zabarteren familiak klubari egotzi dio publikoki ez gaitzestea erasoa.
Astearte goizean aurkeztu dute Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako finala, Illunben (Donostia) bertan. Larunbatean, abenduaren 14an, izango da saioa, 17:00etatik aurrera.
Irungo Udalak barkamena eskatu eta asteazken honetarako bilerara deitu ditu hiriko elkarte euskaltzaleak, baina beste norabide bat hartu du aferak eta gaia ez du berehalakoan itxiko. Gabonetako ekitaldian euskara baztertzeagatik udala salatu duten elkarteak zeuden deituta... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak Avanza enpresarekin duen kontratua amaitzear denean, hura ez luzatzeko eta “zerbitzuan hobekuntzak” jasoko dituen kontratu berria onartzeko eskatu diote Debagoieneko alkateek.
Irungo euskaldunen pazientziak gainezka egin du; haserre daude eta oraingoan ez dira "isilik geratuko". Gabonetako argiak pizteko ekitaldia erdara hutsean egin izanak hiriko 35 elkarte eraman ditu udalaren hizkuntza politika salatzera –aurrekari gutxi izango ditu... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Finerge enpresak Beizaman eta Bidania-Goiatzen bederatzi makro-eoliko jarri nahi ditu, 229,5 metrokoa bakoitza, guztien artean 45-50 MWko potentzia izango luketenak. Haize-erroten artean sei errepide eraikiko lituzkete eta horrek Errezilgo lurrak ere hartuko lituzke. Beizama eta... [+]