Laharra nagusi
Malus x domestica, sagarrondoaren loraldiak udaberria erdiz erdi harrapatzen duenean, inguruan dituen loratzeen prozesioa ez da amaitu: etxekoa duen irasagarrondoa (Cydonia oblonga), garikota (Silene vulgaris) eta haren senide Silene dioica, kuku-praka (Digitalis purpurea), ilena edo aingeru-belarra edo baltsamo-belarra edo ebaki-belarra (Calendula officinalis), bortusaia edo albortusaia edo boskoitza edo erruda (Ruta graveolens), orkatxa (Hypericum androsaemum), santio-belarra edo milazuloa (Hypericum perforatum), ezki ilauntsua edo zilarkara (Tilia tomentosa), asta arrosa edo luisalea edo saparlarra edo arkakaratsa (Rosa sempervirens), arbustu arrunta edo beltxalea edo binorria edo zuhain madarikatua (Ligustrum vulgare), zumar berantiarrak (Ulmus sp.), erramu portugaldarra (Prunus lusitanica), jasmina edo kresmina edo urkitza (Jasminum officinale), paradisuko hegaztia (Strelitzia reginae), apioa edo perrexil hezea (Apium graveolens), glizinia txinatarra (Wisteria sinensis), amañililia edo amatxililia edo lila (Syringa vulgaris), dragoi muturra (Antirrhinum majus), indiano palma (Trachycarpus fortunei), espirea zuri eta gorriak (Spiraea sp.), tī pua edo lokarri hostoa (Cordyline australis), Pyracantha coccinea, girtangorria edo kirtagorria edo pasmo-belar urdina (Ajuga reptans), oroilorea edo oroitz-belarra edo lupi-belarra (Myosotis arvensis), asun borta (Lamium maculatum), Centaurea debeauxii, zigak edo zigiak edo ziguinak edo malbak (Malva moschata eta Malva sylvestris), mitxoleta edo pitxoleta edo pipirreta edo ansulunkuerda edo kukurruku edo punpun edo melingorria edo kalikola (Papaver rhoeas), basoetako atxaparra (Lonicera periclymenum), artzain-zakuak (Capsella bursa-pastoris eta Capsella rubella), kurkubita edo zubiela (Rhinanthus sp.), orkidea (Serapias lingua), ostaizka edo bitxilorea edo petxilotea (Bellis perennis), ezkila-lorea (Campanula glomerata), errabia-belarra edo bilorria edo sagu-belarra (Hieracium sp.), patata (Solanum tuberosum), peoniak (Paeonia sp.), kerria (Kerria japonica), ezpata plantaina edo bildosmia (Plantago lanceolata) eta laharra edo elorrilarra edo asua edo sasuondoa edo azuarra edo errarnoa edo martotxa edo martzoka edo sasia edo golderrena edo kaparrartea edo gaparra edo lartza edo berroa edo laparra edo lagarra edo zarzua edo zarzia edo zaparra edo tarta edo zear-narra edo sarzia edo saspea edo olabarra edo mulua edo narra edo katxola edo xuxturra (Rubus ulmifolius).
Egunak gauari gaina hartzen dio udaberriko ekinozioarekin. Aurten martxoaren 20an gertatu da, 22:59an, udaberriaren atea irekiz. Eki aurrizkiak gauza bera esan nahi du. Ordura arte gaua luzeagoa zen. Egun hartan egunak eta gauak hamabina ordu izan zituzten. Ordutik eguna... [+]
Eguraldia aspaldian dugu hizpidean jarria; klimarena, ordea, berri samarra da. Klima aldaketa zer den argitu behar handirik ez dago. Paisaia zer den azaltzea bai, horren premia gorriagoa da. Puri-purian dago klimaren aldaketaz hitzaldi, mahai inguru edota nazioarteko... [+]
Fruituak bildu eta dolarerako bidean jartzeko sasoia da. Udarea (Pyrus communis), sagarra (Malus x domestica), mahatsa (Vitis vinifera)... Bide motz eta azkarra dirudi baina makina bat itzulinguru eta hauen saihesbide landu behar dira fruitua muztio eta muztioa edari alkoholdun... [+]
Euskal Herrian nekazaritza etengabeko kolonizazioaren historia da. Toki guztietan bezala. Lehen lantzen ez zen lurra lugorritu; lehen ereiten ez zen uzta erein; lehen jaten ez zena gozatu. Dena beste nonbaitetik ekarria. Historia horietako asko idatzi dituzte nonahi laboreek;... [+]
Laboreekin egiten diren ardoetara itzuliz, ezker-aihena (Humulus lupulus) kontserbatzaile eta dasta mikatzaren eransle dute. Laboreak eta ezker-aihena uztartzeak makina bat zurrustada gozo sortua du, kurka-kurka, batik bat garagardoaren herrialdeetan. Lagun batek azaldu berri... [+]
Gure etxean ezker-aihena izenarekin ezagutu genuen (Humulus lupulus). Izan ere, makina bat ezker-aihen landu da gure herriko errioaren erriberatan, garagardogintza hedatu zenarekin batera. Otsaihena, zerbeza-lorea, zerbeza-landarea, bier-belarra eta ezker-belarra ere deitzen... [+]
Udaberriak ekarri dit gaia sudurraren aurrera. New Yorkeko ikerketa gune desberdinetan lan egiten zuten C. Bushdid, M. O. Magnasco, L.B. Vosshall eta A. Keller zientzialariek 2014ko martxoan “Science Magazine” sonatuan argitaratu zuten artikulu batek zalaparta polita... [+]
Urte arteko egun xelebreak amaitu dira, lurretik sortutakoetatik jan eta edan batean osatzen diren egunak. Hobebeharrez, onenetik onenera janedan ere. Ustez. Kaba eta xanpain botila astunak erraz dantzatzen dira. Gaur egun askotarikoak badira ere eskuera, lehen beste upeleko... [+]
Egin du izotzak berea: azioa, txarkeria. Aspaldian ikusi gabeko izotz zuri galantak izan ditugu apirilaren bukaeran. Sator-lana baina agerian, inongo lotsarik gabe: azerikeria. Ikaragarria bota du Euskal Herriaren hegoaldean.
Mila gau eta bat gehiago ipuin sortaren antzera, azken 22 urteetako mila artikulu eta bat gehiago hauen kontakizuna aitaren batean igaro zait. Txoko honetan Gerezi sasoi aparta izenburua zuen lehen artikulu xinple hura idatzi zuen umemoko hari, Persiako ipuin sorta horretako Nur... [+]
Maiatz ederrari ekin diogu. Konturatzerako bero sapa azaleratzen diguten urteko egun luzeenetan gara. Urteko gau motzenak izango dira orduan, baina ikuskizun paregabea eskaintzen dutenak. Ez naiz ari jai txolinenei adarrak ipintzen dizkieten su-festa zalapartatsuez. Isilagoak... [+]
Uhaga edo ponpa izugarriak dira landareak. Zuhaitz handiak, zer esanik ez. Metro eta erdiko gerribuelta duen pago (Fagus sylvatica) batek egunero 400 litro ur behar ditu metabolismoari eusteko. 400 litro ur aurkitu behar ditu non edo han; sustraije ikaragarria garatzen du ur... [+]
Estimatzeko intentzio osoarekin sagardo botila bat ireki, edalontzia sudurrera hurreratu eta botila itxita izan duen tortotxaren usaina hartzea, horixe infernua!
Sekulakoa iruditzen zait aurtengo negua jo eta eskaintzen ari zaigun kolore sinfonia. Eguraldi xelebreagatik ote? Epel gozotik izotzera; lehorte punttutik uholdeetara. Ala neroni nabil halatsu, eta aurten begi berriak ditut...
Kosmopolita da getozka, Portulaca oleracea. Munduan barrena hara eta hona hedatu dugu, jakinaren gainean edo azpian, eta toki askotan ondo bizi da. Noranahitarra da, eta edonon nonahikoa. Dakigun guztia bezala, ez dakigu oso ondo nongoa den. Landareez ari garenean, ikaragarrizko... [+]