Euskaltzaleok eta euskalgintzan gabiltzanok izan ohi dugun buruhausteetako bat euskararekiko motibazioa izan ohi da. Alegia, erdalduna eta euskalduna motibatu nahi izaten ditugu, batak euskara ikas dezan eta bestea euskaraz ari dadin. Hori, dena den, nolabaiteko paradoxa ere izan liteke. Beste batzuen motibazioa elikatu behar dugu. Zergatik, ordea? Zergatik saiatu hurkoak euskara ikasi edo erabiltzeko interesa izan dezan? Ez badu “naturalki” nahi –hizkuntza hautuak sarritan oso naturalak ez diren arren–, ez badu pertsona horrek motibaziorik berez, zer dela-eta elikatu behar diot nik beraren barruko motibazioa, sentimendu bat azken batean? Zergatik saiatu inoren gogoan sartzen, haren lurralde propioa eta intimoa baldin bada?
Ikuspegi “altruista” batetik begiratu genezake kontua, eta hizkuntzaren eta hiztun horren hobe beharrez egiten dugula esan. Euskara ikasita edo euskaraz eginda irabaziren bat izanen luke hiztunak, eta bide batez hizkuntzak, eta hori ikusarazten saiatuko gara, egun ez duen motibazio hori izan dezan.
Ikuspegi “egoista” batetik ere azter genezake. Hizkuntza errealitate indibiduala eta psikologikoa ere badela sinetsita nago, baina hori bezain argia iruditzen zait gertaera zeharo soziala ere badela. Eta neroni izaki soziala izaki, neronek ere behar dut nire inguruan euskaraz eginen duen jendea, neronek eginen badut. “Neroni” hori norbanakoa edo hizkuntza komunitatea izan liteke. Hau da, euskaraz egiteko motibatuta dagoen jendea behar dut, bestela ez dudalako izanen norekin egin. Nahikoa arrazoi bada hori, ziur asko, gaur gogorik ez duten horiengan gogoa pizten saiatzeko.
Lehendabiziko ikuspegi horretatik euskararen aldeko lanean ari litezke, esate baterako, euskararik ez dakiten euskaltzale erdaldunak. Egon bai baitaude, ez gutxi gainera, kontraesanaren tamainaz egin genezakeen balorazioa gorabehera. Eta euskaldunak ere bai, noski.
Motibazioa lantzeko beharraren ikuspegi berekoia, aldiz, normalean euskaldunarena izanen da, horrexek aterako baitio probetxua, ingurukoak motibatzen eta euskarara bultzatzen asmatuz gero behintzat.
Bata izan ala bestea izan, nolanahi ere, euskara ikasteko eta erabiltzeko motibazioa lantzeak ez dauka ez, absurdutik batere, eta are gehiago, ziur asko uste genuena baino ezinbestekoagoa da, osagai ezinbestekoa gure estrategia guztietan, motibazio eskas edo ahul antzeko batekin ez baitiogu behar bezala aurre eginen hizkuntza aniztasunaren panoramatik datorkigun oldeari.
GUKA Bilboko euskaltzaleen mugimenduak euskararen aldeko ekintza esanguratsua burutu du astearte arratsaldean Deustuko metro geltokian, Bilbon euskaraz bizitzeko oztopoak eta aukerak irudikatzeko.
Ainhoa Lasa Agirre (Lovaina, Flandria, 1976) Emun kooperatibako kidea da. UEUko udako ikastaroetan, hezkuntza soziolinguistikoaz hizketan ezagutu genuen uztailean. Dozena bat urte daramatza DBH4ko gazteen ikasgeletan esku-hartzeak egiten. Egitasmo osoak dira, herriko ikastetxe... [+]
Asteartez Zarautzen hasita, Iñaki Iurrebasoren hitzaldi zikloa antolatu du UEMAk. Euskararen egoera ezagutzeko gako berriak ematen dituelako, arnasguneak eta udalerri euskaldunak sendotzea euskararen biziberritzerako giltzarria zergatik den ere azaltzen duelako... [+]
Espainiatik Donostiako Altza auzora migratutako biztanleek euskararekin izan dituzten bizipenak eta jarrerak aztertu ditu Soziolinguistika Klusterrak. Etorkinok integrazio sozialerako eta laboralerako ez zuten euskararen beharrik izan. Euskal hiztunek, berriz, migrazio-prozesua... [+]
Ricardo Urritzola ikerlariak aurkitu du bertso sorta Nafarroako Errege Artxiboan eta Ekaitz Santaziliak Nafarroako Unibertsitate Publikoko irakasleek aztertu ditu. Fermin Altxu Beristain maisuari leporatutako salaketa baten harira idatzi ziren.
UEMAk (Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea) berariaz aztertu ditu VII. Inkesta Soziolinguistikoak bere herriekiko eman dituen emaitzak, eta argi-itzalak agerikoak dira berriz ere: herri euskaldunenek euskal hiztunak galdu dituzte.
Hendaian ziren egitekoa 15. edizioa, martxoaren 23an. Egun osoko egitaraua antolatu dute zenbait hitzaldi, mahai-inguru, aurkezpen eta tailerrez osatuta. Ipar Euskal Herrian Frantziako gobernuaren erretreten erreformaren aurka deitutako greba orokorrak ekarri du erabakia.
Errealitatea eraldatzeko, gauzak ahalik eta zehatzen ezagutu behar direla sinetsita dago Iñaki Iurrebaso Biteri (Legazpi, 1967). Soziologoa ikasketaz, ofizio horretan aritu izan da beti, hasi Donostiako Udalean, Aztikerren ondoren, eta bere kabuz gero. Azken zortzi urteak... [+]
Eusko Jaurlaritzak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako VII. Inkesta Soziolinguistikoa aurkeztu du. Duela 30 urte baino 261.000 euskaldun gehiago daude, baina jaitsi egin da euskaraz erdaraz baino errazago egiten dutenen kopurua, %34,6tik %27,4ra. Gazteen artean nabarmen egin du gora... [+]
Euskaltzaleen Topaguneak eta Euskaraldiak sortu dute EITB podkast atariarentzat Zapla! podkast berria. Hizkuntza ohiturak aldatu eta Euskarazko praktika linguistikoak indartzeko tresna da. Belarriprest eta Ahobizi guztientzat lagungarri izan nahi du produktu berriak,... [+]
Zeinu hizkuntzaren interpretearen ezinbesteko laguntzaz egin diogu elkarrizketa Aitor Bedialauneta Arrateri (Ondarroa, 1991), Euskal Gorrak EAEko gorren elkarteen federazioaren presidenteari. “Interpretearen mendekotasunik dudan? Une honetantxe, biok daukagu”,... [+]
Soziolinguistika Klusterrak asteazkenean argitaratu du 2021eko ikerketaren txostena. Neurtu dute euskararen kaleko erabilera egonkor dagoela, eta azken neurketan bezala zortzitik batek hitz egiten duela (%12,6). Eremu euskaldunenetan jaitsi egin da. Proposatu dute hazkundea... [+]
Kaleko 71.000 elkarrizketa eta 227.900 solaskide behatu dituzte UEMAko herrietan, eta 2017koa baino ikerketa are sendoagoa burutu dute. Erabilera orokorra ez da ia aldatu: bostetik hiru aritzen dira euskaraz. Adina eta generoaren arabera badira desberdintasun batzuk.