Arrosak, ogirik gabe
Bi modu besterik ez omen dira zamaritik jaisteko: hura geldi dela, eta hura abioan dela. Eta politikaren dogmatismo usteletatik jaisteko ere ez dago modu gehiagorik; jaistekotan, edo astoa geldian dela egiten da, edo pausuan.
Aspaldi da bihurturik mundua –atzerrikoa nahiz etxekoa– sinismen dogmatikoen biktima –bortxazkoa batzuetan, bake sasizkoa beste inoiz–. Izen asko dauka dogmatismoak, baina, dogmatismoa da, eta segituan errekonozitzen dugu.
Bururik ez, eta txapela nahi... halatsu ibili ohi da dogmatikoa. Esklusiorik bortitzenak planteatzen ditu, delako sinismen itsu batzuen mesedetan, eta beraren ahalduntzearen alde. Dogmatismoak ekarri zuen Inkisizioa. Dogmatismoak faxismoa. Estalinismoa.
Paralizatzailea da dogmatismoa. Arrasto bertikalarekin bat ez datozen erkide konprometituen ekintzen oztopatzea ohi dakar. Irentsi ezinezko errotarriekin bazkatzea eskatzen du. Kritiko direnak estigmatizatzen ditu: Elizan, kartzelan, herriko plazan, txistulari taldean...
Ildo propioa lantzen duten lagunak berrizendatzen ditu, birdefinitzen ditu –ez jende beregainaren diskurtsoarekin bat datorren terminologia erabilita, baizik eta dogma barrukoarekin–; eta harrika egiten die “desbideratuei” hantustearen talaiatik.
Dogma zalea da gure inguruko asko. Handia. Herria definitzean. Herria diseinatzean. Herrigintza planteatzean. Presio-taldez bete dira bazterrak: kultura-elkarteetan, udal-batzetan, legebiltzarretan... Bikoitza da dogmak eragiten duen esklabutza intelektuala: endogenoa eta exogenoa. Bietan, izugarria.
Dom Jauna
Atxilotu zutenean, hamazortzi urte zeuzkan Domek. Parisen giltzapetu zuen Gestapok, eta Ravensbrück lan-esparrura eraman. Preso hartu zutenean, gaztearen militantzia “desbideratu eta arriskutsua” aipatu zuten borreroek.
Kartzela erraldoiaren baitan, lan-esparruan bizirauteko, Dom jaunak SSen basuretan aurkitutakoa jan zuen egunetan. Hilabetetan. Urtetan.
Nazien errendizioa etorri eta gerra bukatu zenean, aske utzi zuten libertadoreek. Gaixo eta ahul, kaleko zarama-pote batetik ikusi zuten herritarrek behin bazkatzen. Paseoan zebiltzanek “zerria”’ esan zioten aurpegira. Behatz erakuslearekin seinalatu zuten. Haurrei esan zien harengana ez hurbiltzeko.
Dom jaunak ez zuen ezer ulertzen. Eta bere buruari galdetu zion nola zitekeen SS eta enparauen sistemaren bizikide izan ondoren, kaletar haiek une hartan asaldatzea pobrea zaborretan janaria biltzen ikuste hutsarekin.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]
Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]
Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]
Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!
Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]
Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]
Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]
Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]
Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.
Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]
Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.
Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]