Whatsappak batutako galego hiztunak
Galiziako Compostelako hainbat guraso whatsapp-ean taldea sortu eta euren haurrekin parkean biltzen dira galizieraz aritu ahal izateko. Bilbon ere bada taldea.
“Parkean galizieraz berba egiten duten ume bakarrak gureak dira, hizkuntza hil-hurrenera eramango duen bazterketaren ondorioz. Gainera, espazio publikoan gure ahotsa ez da entzuten, ez du balio”. Aski dela esateko unea heldu zela erabaki zuten Compostelako guraso batzuek. Horregatik, euren buruak antolatu zituzten gauzak aldatzeko, behetik gora, administrazioetatik kanpo. Izan ere, helburua euren altxorrik handiena ez galtzea baita, altxor hori behar bezala loratzea, hain zuzen ere.
Ideia Carballon sortu zen, urtero Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Linguak antolatzen dituen hizkuntza dinamizazioari buruzko jardunaldietan. Ideien mintegia antolatu eta Compostelako guraso batzuek bere egin zuten ideia eta praktikara eraman.
2013ko uztaila-abuztu bitartean, Compostelan whatsapp talde bat sortu zen, Tribo izenekoa. Asmoa zen hara batzea seme-alaben hizkuntza transmisioarekin kezkatuta zeuden guraso batzuk. Ideologiak gorabehera, amatasuna ulertzeko moduak gorabehera, denek bat egin zuten euren seme-alabek taldea sortu eta galizieraz olgetan jardun zezaten. Hasieran mesfidantzak izan ziren: ezezagunekin geratu Belvís parkean? Baina laster gainditu ziren. Umeen talde kohesionatua sortu zen, adin ezberdinekoak (0-13 urte bitartekoak). Eta taldea apurka-apurka handitzen joan zen, gaur egun, 30 ume inguru batzen ditu.
Ez dira geratzen egunero, ahal dutenean baizik. Eta bateren batek behar duenean, beti dauka galdetzeko aukera: non zabiltzate? Umeek agintzen dute eta gurasoek olgetan ikusteko esperientzia ere partekatzen dute. Egunak eta hilabeteak aurrera joan ahala, asko dira Tribok egin dituen ekimenak: kontzertuetara joan, ipuin-kontalariak –hileko azken astearteetan Celso Sanmartin-ek Gentalha do Pichel-en egiten dituen saioetara joaten dira–, erakusketak, azoka ekologikoak, mendi txangoak, tabernak, museoak, jaiak... Euri hilabeteak gogortsuak izan arren, udaberri eguzkitsua etor dadin desiratzen dute. Umeen artean, adiskidetasun sendoko taldea sortu da, hizkuntzak talde horretan prestigioa dauka gainera.
Eta zergatik ez ekimena nazioartekotu eta beste hizkuntza eta espazioetara eraman? Zergatik ez saiatu beste hiri batzuetan?
Paula Kasares soziolinguistaren arabera, hizkuntza praktikak eta ezagutzak jasotzeko, garrantzi gehiago dute adinkideen arteko interakzioek, gurasoekin dituztenek baino. Horretarako, adibide gisa jartzen du galiziarren seme-alabek Euskal Herrian bertakoek bezala hitz egiten dutela gaztelaniaz, bertako dialektoaren traza berberak erabiltzen dituztela. Beraz, bere ustez, garrantzitsuagoa da sozializazioa transmisioa baino.
Hipotesi hori aintzat hartuta, eta Compostelako esperientzian oinarrituta, Bilboko guraso talde batek ere sortu zuen bere whatsapp taldea arratsaldeetan geratu eta ekimenak elkarrekin egiteko: parkera joan, asteburuko irteerak, kultur ekitaldiak... 19 ume batzen dira, batzuk egunero eta beste batzuk ia egunero. Euren asmoa ez da taldea handiagoa egitea. Eurek uste dute onena dela gurasoek euren burua antolatu eta euren taldea sortzea, euren auzoan.
Parte hartzen ari den ama batek, Uxuek, honako berbak egin zituen: “Gehien baloratzen duguna da umeen artean lortu dugun kohesioa. Sei hilabeteren ostean, ia kuadrilla dira. Gurasook ere gure kuadrillatxoa sortu dugu. Animatu nahi ditugu zonalde erdaldunetako gurasoak batu eta honen moduko taldeak sortzeko. Oso erraza da eta fruituak ematen ditu”.
Honen moduko proposamen xumeek argi uzten dute guztion eskuetan dagoela normalizaziorantz pausoak ematea. Besteek zer egingo duten itxaron barik.
Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.
Erreportaje honetako protagonistak Gasteizen bizi dira eta hizkuntza gutxiagotuetan hitz egiten dute: amazigeraz, galegoz, mirpuriz eta guaranieraz, hurrenez hurren. Soumia Berkani Ben Yahia, Toni Cid Armanda, Altaf Hussain, eta Sonia eta Delcy Godoy Bizzozzero dira. Euskal... [+]
O Festigal jaialdian elkartu dira Euskalgintzaren Kontseilua eta katalanaren eta galizieraren aldeko hainbat erakunde eta elkarte. Bertan egin dute eskaera, eta hizkuntza gutxituen normalizazioaren aurkako “oldarraldia” gertatzen ari dela salatu dute.
Galizieraren defentsarako eta erabilera bultzatzeko mobilizazioak arrakastatsuak izan direla adierazi du Queremos Galego plataformak, eta Galiziako Xuntari hizkuntzarekiko konpromiso gehiago izatea eskatu dio.
Galizierazko Letren Egunean sortu da Mastodon.gal, galiziar hizkuntza eta kulturaren komunitatearentzako Mastodon instantzia. 1963ko maiatzaren 17an ospatu zuten lehen aldiz, Rosalia de Castrok Cantares gallegos liburua argitaratu zuela 100 urte betetzen zirelako. Gaurtik... [+]
Lagunarekin galizieraz ari zelako gizon batek besoetatik heldu eta demanda egin ziola salatu du emakume batek Lugon. Poliziak erasotzailea identifikatu du dagoeneko. “Gure herrian gure hizkuntza hitz egiteagatik beldur izatea nahi dute, baina ez gara geldituko”,... [+]
Urriaren 21ean, Bilboko Euskararen Etxean antolatu da mahaingurua, Ondarearen Europako Jardunaldien barruan: “Bizkaiko hizkuntza aniztasuna eta euskararen balio integratzailea”. Urriaren 21ean da hitzordua, 19:00etatik aurrera.
A Mesa Normalización Lingüística galegoaren aldeko elkarteak urriaren 11n Espainiar Estatuko telebista publikoak ez ikustea eskatu du, joan den astean MasterChef Celebrity telebista saioan galiziera imitatzen hasi eta mespretxuz tratatu zutelako hizkuntza... [+]
Agenteek Galiziako Hizkuntza Normalizaziorako Mahaiko kideak bultzaka hartu dituzte A Toxan toponimia ofizialaren aldeko elkarretaratze bat egiten ari zirela, Felipe V.a espainiar erregearen bisita bat probestuz.
2005ean Galiziako Xuntak zinema finantzatzeko sistema aldatu izanak sekulako aldaketa eragin zuen hango zineman: zuzenean egileei emandako laguntza txikien bidez, fenomeno zinematografiko berria sortu da. Bitartean, Euskal Herrian ikus-entzunezkoak egiteko azpiegituretan joan da... [+]
Egun handia Galizian: kioskoetan da Nòs Diario egunkaria. Bi urte igaro dira berripapera sortzeko proiektua iragarri zutela, eta 3.000 harpidedun lortu dituztenean, urte berriarekin batera, kalera atera dira. Egunkariaren lehen azaleko titular nagusia: Datuek hankaz gora... [+]
Erakundearen txostenaren arabera, Eskualdeetako Hizkuntzen Europako Gutunaren aplikazioa "ez da nabarmen hobetu" Galizian. Aurretik abisua eman zion Alberto Núñez Feijóo buru duen gorbernuari.
Asturiasko zonalde batean galiziera hitz egiten da. Hango parlamentari bat galizieraz, bere hizkuntzan, ari zela VOXeko kide baten kexagatik mintzaldia gazteleraz egitera behartu dute.
2005ean NAO rock talde galiziarra (A Estrada, Pontevedra) sortu zutenetik bertan ari da abesten Pablo Carracedo Jasper. Urte askotako musika ibilbidea du, betiere konpromiso politiko eta sozialari lotuta, eta galiziera ardatz hartuta. Irakaslea ere bada. Musikan eta hezkuntzan,... [+]