Atrakoa egin eta kazkabar erauntsi baten erdian kotxea ihesean gidatu behar izan duen gaiztaginak legez, gordeleku segurura iristea lortu duela pentsatuko zuen Yolanda Barcinak joan den astean, PSNk bere kontrako zentsura moziorik babestuko ez duela jakin zuenean.

Juxtuan libratu da. Oposizioa gainean izan du lau astez eta azeleragailua hondoraino zapalduz, hortzak estutuz gidatu du bolante forala, belarri ondoan ziztuka pasatzen ziren tiroek jota eror zitezkeen sozioez gehiegi axolatu gabe, Goicoechea auziaren parrastada ustelak parabrisan zarra-zarra, kontrako norabidean eta argirik gabe.

Lantxo konplikatu bat.

Baina horrelakoa da politika batzuetan: pilotu suizidentzako ofizioa. Kalkuluak zehatz egin behar dira buruari lepo gainean eusteko. Eta Idoia Nieves Nafarroako Ogasuneko zuzendari ohiak Lourdes Goicoechearen esku hartzeen eskandalua lau haizetara zabaldu zuenean Barcinak asmatu zuen ekuazioarekin.

Kalkulatu zuen egun gogorrak zetozkiola, baina baita ekaitzak baretu beharko zuela noizbait; denborale osteko kalteen balantzean gorpu politiko bihurtuta ez agertzea zela garrantzitsuena. Jakingo zuen akaso PSNtik jaurti zioten hordagoak iraungitze-data zeukala. Jakin, halaber, erabakia ez zela sozialista nafarren Sarasate pasealekuko egoitzan hartuko, Pancorbotik behera baizik, Madrilgo Ferraz kalean.

Bazekien Europako hauteskundeak ere ez zeudela oso urrun, PSOEk irabazi egin nahi dituela boz horiek Moncloako jauregiaren setioari ekin aurretik; eta garaipen horretara bidean, traba izan zitekeela boto-emaile espainiar askoren aurrean abertzale euskaldunekin eskua emanda agertzea.

Alegia, bide bazterretik irten eta arbola bete-betean jotzeko arriskua egon arren, ihesbideak ere bazeuzkala ikusi zuen Barcinak.

Bere burua ez entregatzea erabaki duen bidelapurraren tankeran, Nafarroako presidenteak mendira jo zuen eta zatozte haren bila nahi baduzue, zuek, justizia zaleok. Bazirudien baietz, ematen zuen oraingoan halako uxaldietan parte hartzeko mizkin agertu izan den PSNko buruzagitza ere animatuko zela.

Urrun zegoen 2011n osatu eta hamabi hilabete eskasean lizundutako UPN-PSN gobernua. Eta urtebete joana zen 2013ko apirilean oposizioak zentsura mozioa aurkeztu eta sozialisten abstentzioagatik Barcinak ihes egitea lortu zuenetik. Nafarroako Kutxaren auziak eraman zituen orduan Bildu, Aralar-NaBai, Ezkerra eta Geroa Bai presidenteari joan zedila eskatzera. Hemezortzi eserleku horiek gutxiegi izan ziren Legebiltzarrean UPNren hemeretziei eta PPren lauei irabazteko. Eta PSNko bederatzi parlamentariak isilik, ez harako eta ez honako.

Zintzoa, itsusia eta gaiztoa

Aurten diferentea izanen zela sinesteko heldulekuak ez ziren falta, argi samar esana zegoen, “Barcinak dimititzen ez badu, PSNk botako du”. Eta, zer gertatu da? Westernari titulua eman zioten zintzoa, itsusia eta gaiztoa bezala, hiru hipotesi egon daitezke azken hilabetean jimeneztarren bandoak egindakoa esplikatzeko.

Zintzoari kasu egitera, PSOEren eta PSNren artean deskoordinazioa egon da, ez dute elkar ulertu eta nik besoa eman, zuk eskua hartu. Teoria horren aldekoek esango dizute bai PSNk, bai PSOEk hordago ustela egiteko asmoa zeukatela hasieratik. Kontua soka tenkatzea zela, ea horrela lortzen zuten Barcinak hauteskunde aurreratuak lehenestea zentsura mozioa galtzearen aurrean –Miguel Sanzek berak kantatu zizkion presidenteari hautu horren bentajak UPNko batzorde exekutiboaren bileran–.

Baina Barcinak hordagoari eutsi. Eta orduan txokolatea: nafarrek apustua pose hutsa baino gehiago zela sinetsita zeukaten dagoeneko eta madrildarrek uhalei atzeraka tira behar Rubalcabaren, alderdiaren eta Estatuaren izenean, amen.

Xaloa dirudi irakurketa horrek ordea. Goazen hipotesi itsusiarekin 2007ko abuztura. Askok nahiago izan dute ez gogoratu duela zazpi urte –erraz esaten da– UPN gobernutik botatzeko aukera mahai gainean egonda, Bildu izeneko mamurik gabe, nola PSOEk orain errepikatu duenaren antzeko jokaldia egin zuen.

Lehen aldian tragedia, bigarren aldian fartsa: jende jakintsuak esana da. Azken hilabetearen irakurketa afrusak dio UPNren eta PSOEren arteko elkar ulertzea aspalditik datorrela, Nafarroa egiazki Estatu-afera dela eta harreman guztiek gorabeherak izaten dituzten arren, Ferraz ez dagoela hemen abentura askorako. Ez dagoela zereginik PSNrekin, ez dela egongo, ahazteko, gainontzekoek nola edo hala 25 eserleku batu arte ez eskatzeko mirakulurik.

Aukera gaiztoak berriz, Roberto Jimenezen karguarekin du zerikusia: gauza jakina da PSNko idazkari nagusia norekin lerratu zen 2012an, Carme Chacon eta Alfredo Perez Rubalcaba lehia kaindarrean ibili zirenean PSOEko buruzagitza lortzeko. Badakigu liskarra nork irabazi zuen ere. Ez dakiguna da, Chaconen alde aritu izana berandu eta interesekin ordainarazteko modua izan ote den Jimenezek joan den astean jasandako umiliazioa.

Baliteke PSOEn pentsatzea, hainbeste joan-etorriren ondoren Jimenez dagoeneko amortizatuta dagoela. Martxoaren 9ko Diario de Navarraren azalean Pitillaskoaren ordezko posibleen barajarekin dibertitzen ari ziren. Lapurra gorderik, deus gutxi aldatuta, PSNko idazkari nagusiak hobe luke saihetseko zauri itsusi hori erizainen baten esku jartzea, akaso bizkarretik josi dioten balak etzango baitu. Batek daki alderdiari ere ez ote zaion tiroa infektatuko.

Zenbat atrako geratzen dira?

Balirudike Yolanda Barcina indartuta atera dela segada honetatik, Nafarroako politikaren denborak markatzeko ahalmena berreskuratu duela hein batean eta ez dituela hauteskundeak aurreratuko berak egoki ikusten duen momentura arte.

Adrenalinaren eragina da, ez besterik. Oraingoan ere atzaparra gainean jarriko ez diotela jakinda seguru sentitu nahiko du baina, zenbat atrako, zenbat ihesaldi ezinezko egin ditzake bere egoeran dagoen norbaitek? Zenbat eskandalu, ustelkeria kontu, legez kanpoko esku hartze atera daitezke argitara hamabost hilabetean? Zenbat, alderdiko bigarrenak bandako buruzagitza lehiatzen hasi aurretik? Zenbat, oposizioa, benetakoa, inoiz uste izango zena baino gehiago hazi dela jabetu aurretik? Beste film baterako galderak dira. Goicoechea auzia hemen bukatzen da, beltzera itzalia.