Lincolnek ez zuen elefanterik nahi
Siam, 1862. Amerikako Gerra Zibil edo Sezesio Gerraren oihartzuna munduko bazter guztietara zabaldu zen, baita Asiako hego-ekialdeko erresumara ere. Siameko Rama IV.a erregeak gatazkaren berri jaso zuenean, Iparraldekoen aldeko jarrera hartu zuen, unionisten aldekoa, alegia. AEBetako presidenteari gutun bat bidali zion, hainbat oparirekin batera, eta elefante sorta bat eskainiz. Borrokan nahiz atzeragoardian materiala garraiatzeko oso eraginkorrak zirela azaldu zion monarka asiarrak..
Historia militarreko elefante ezagunenak erromatarrak mendean hartzeko Hanibal Barkaren gidaritzapean Alpeak zeharkatu zituztenak izan arren, kartagotarrak ez ziren izan pakidermoak erabili zituzten bakarrak. Epiroko errege Pirrok ere bazituen elefanteak bere armadan, eta erromatarrek lezioa ikasi eta gudu-zelaira eraman zituzten hainbatetan. Hornigaiak garraiatzeaz gain, zalditeriaren eta infanteriaren antolaketa desegiten zuten, kanpaina-gotorlekuak suntsitzen, hesi sendoak osatzen... Antzinaroko ibilgailu korazatuak ziren nolabait.
Rama IV.ak ez zekien, itxuraz, AEBetan presidente berria zutela 1861eko martxotik, eta gutuna James Buchanan presidente ohiari bidali zion. Baina erantzuna Abraham Lincolnek berak idatzi zuen:
“Biziki estimatzen ditut Berorren Handientzaren manera onak gure lurrean haziko liratekeen elefante sorta bidaltzea eskaintzerakoan. Gobernu honek eskaintza eskuzabala onartuko luke, Estatu Batuetako egungo baldintzetan erabilgarritasun praktikorik izango balu. Alabaina, gure jurisdikzio politikoa ez da elefanteak ugaltzeko latitude egokietara iristen, eta lehorrean nahiz uretan lurruna izan da gure garraio eragile eraginkorrena”.
Siameko elefanteek ez zuketen ziurrenik gatazkaren bilakaera aldatuko. Korazatu bizidunen laguntzarik gabe ere, unionistek konfederatuak mendean hartuko zituzten. Baina ezin da ukatu elefanteek ukitu berezia emango lieketela Sezesio Gerrari buruzko koadro eta filmei.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Kartografiak herri edo lurralde baten ezaugarriak baino askoz gauza gehiago adierazten dituela jakina da. Mapak eskuan konkistatu dira kontinenteak eta eraiki dira inperioak historian zehar, eta eskoadra zein kartaboiez definitu dira identitate kultural eta politikoak. Euskal... [+]
Arabako aztarnategi arkeologikoaren ondoan 280 metro luze eta 72 metro zabal dituen egitura ezkutatzen da soroen azpian. Arkikus enpresak drone bidezko kartografia teknika bereziak erabilita egin du aurkikuntza. Euskal Herrian ez da halako besterik eta Tarraco edo Calagurris... [+]
Larunbatean aldundian egindako ekitaldian Azconaren biloba María Jesús Fuertesek jaso ditu gorpuzkiak, bere seme-alabekin batera. Ekitaldian gogorarazi dute 1936-1945 urteen artean 376 pertsona exekutatu zituztela, horietatik 299 epaiketarik gabe.
Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.
Paris, 1845. Frédéric Bastiat (1801-1850) ekonomialari eta politikari lapurtarrak Pétition des fabricants de chandelles (Kandelagileen eskaera) satira idatzi zuen. Protekzionismoaren aurkari sutsua, kandelagileek "bere argia salneurri baxuegitan... [+]
Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.
Aurtengo neguan INRAPeko (Ikerketa Arkeologiko Prebentiboen Institutu Nazionala) arkeologoek nekropoli berezia aurkitu dute Auxerreko (Frantziako Estatua) erdigune historikoan: haur jaioberrientzako edo hilda jaiotako haurrentzako erromatar garaiko hilerria. K.o. I. eta... [+]
Viena, 1824ko maiatzaren 7a. Ludwig Van Beethovenen (1770-1827) 9. Sinfonia estreinatu zen. Konpositore alemaniarrak bukatu zuen azken sinfonia izan zen, baina, asmoari erreparatuta, lehena izan zela ere esan liteke. Beethovenek 1799 eta 1800 urteetan idatzi zuen 1. sinfonia;... [+]
El Villar aztarnategian 2017an aurkituriko mosaiko erromatar handia zaharberritu eta ikusgai jarri dute Ablitasko kultur etxean. IV. mendeko villa edo etxaldeak 40.000 metro koadro ditu eta oso-osorik dagoela uste dute arkeologoek, nahiz eta zati txiki bat baino ez duten... [+]
Aurten ere, uztailaren 8an, astelehenean gogoratuko dute German Rodrigez haren omenezko oroitarriaren alboan. 13:00etan izanen da: aurreskua lehenbizi, Mikel Lasarteren bertsoak gero eta La Furia eta Fermin Balentziaren emanaldiak bukatzeko. Iluntzean, Peñak, isilik eta... [+]
Orain dela hilabetetxo batzuk eztabaida bizia piztu zen sare sozialetan. Bi bando buruz buru: Euskal Herria kolonia bat ote da? Nire uste apalean, ika-mika haren muina kolonialismo eta inperialismo hitzen definizioan zegoen, oso modu ezberdinean erabiltzen ari baitziren hitzok... [+]