Bizimodu osasungarria al daramazu? (I)
Herritarren %70ek osasun-egoera ona duela uste du, baina %53 inguruk pisu handiegia dute. Bizi-azturak –horien artean atsedena– berrikustea da benetan norbere burua zaintzeko aurreneko pausoa. Gizarte modernoaren bizi-erritmo bereziak errutina ez oso osasungarriak jarraitzera behartzen gaitu sarritan, eta horrek, besteak beste, gaixotasun kardiobaskularrak, diabetesa, kolesterola eta hipertentsioa garatzeko arrisku handiagoa dakar. Horregatik, komeni da noizean behin gure bizimodua berrikustea eta atzeman ditzakegun gabeziak konpontzea, ohitura egokiak indartuz. Epe luzera, osasun hobea eta itxura gazteagoa irabaziko ditugu zalantzarik gabe.
Zaintzen gaituzten errutinak
Bizimodu osasungarriaren funtsezko zutabeak ondorengoak dira:
Egunean bost otordu egin. Ikerketa askok frogatu dutenez, gosaltzeko zuntza, esnekiak eta proteinak hartzen dituzten pertsonek osasun hobea eta gizentzeko joera txikiagoa dute. Beste gako batzuk aipatzekotan, koipe eta gantzen kontsumoa murriztea, otordu astunak saihestea eta anoak mugatzea lirateke eman daitezkeen aholku edo gomendio nagusiak.
Ariketa fisikoa ezinbestekoa da. Pertsona sedentarioen zelulak oxidatu eta herdoildu egiten dira, eta modu erregularrean jarduera fisikoa duten pertsonen zelulak baino lehenago zahartzen dira, horrek dakartzan ondorio guztiekin.
Ez erre. Onena sekula ez erretzea litzateke, noski, baina ohitura txar hori dutenentzat, zigarro kopurua ahalik eta gehien murriztea litzateke egokiena. Zigarroek botatzen duten kea ere kaltegarria denez, ke asko dagoen giroetan denbora luzeegia ez ematea komeni da.
Ardo pixka bat egunero. Otordu nagusietan, alegia, bazkarian eta afarian, basoerdi bat ardo edateak osasun kardiobaskular ona mantentzen laguntzen du, baldin eta gainerako ohitura eta azturak ere egokiak badira. Onura hori galdu egiten da, ordea, ardo gehiago edanez gero.
Atsedena ezinbestekoa da. Ez ahaztu atsedenak zure osasunerako daukan garrantzia. Saia zaitez egunero zazpi edo zortzi ordu lo egiten, ahal izanez gero jarraian. Gauez behar adina atseden ez hartzeak hainbat trastorno organiko sorraraz ditzake, edo lehendik zeudenak okerrera eraman, nerbio-sistema eta kontzentratzeko gaitasuna erasanez, sistema immunitarioa hondatuz, eta birusen aurreko sentiberatasuna areagotuz. Baina kontuz, zenbait ikerketak agerian utzi duten bezala, gehiegi lo egitea ere kaltegarria da. Horregatik, lo hartzea kostatzen bazaizu, afal ostean har ezazu infusio lasaigarriren bat (melisa edo garraiska, belar bedeinkatua, pasio-lorea...) ahal duzun guztietan.
Eguzkia, neurrian. Orain askorik ikusi ez arren, ez da ahaztu behar eguzkiak osasunari kalte egin diezaiokeela, gehiegi hartzen bada. Egunero eguzkitan hamar minutu egotea nahikoa da gorputza orekatu, urte-sasoi honetan apal samar dagoen gure gogo-aldartea igo eta hezurren osasunerako hain beharrezkoa den D bitamina guztia sintetizatzeko. Eguzki-izpien eraginpean denbora luzez egoteak, ordea, kalte nabarmena egingo dio gure gorputzari, larruazalari batez ere.
Kexak eta esker onak paretsu mantendu dira, baina erreklamazioetan bada aldea. Esaterako, aurtengo ekaina iazkoarekin alderatuta, ia %30 igo dira erreklamazioak.
Aste honetan zehar egongo da AEBko auditoria Gurutzetako ospitalean; bere estandarrak betetzen dituzten osasun-zentroei akreditazioa ematen die. Osakidetzak 106.843 euro gastatu ditu bere aurrean itxurak egiteko.
Sexologian eta zoru pelbikoan aditua den Juncal Alzugaray Zurimendi fisioak zenbait gako eman ditu klimaterioa eta menopausia hobeto ulertzeko.
Silizearen hautsak sorturiko gaitz eta biriketako minbizi kasuek ez dute etenik azken urteetan. Australian, Ingalaterran edo Espainiako Estatuan alarmak piztu dira, eta kristal-silizea duten kuartzozko sukalderako mahaiak egitea debekatzeko urratsak ematen hasi dira.
Eurostaten arabera, 2013tik 2021era bitartean, 13.530 kasu erregistratu zituzten Europar Batasunean. Teorian 2005ean debekatu zuten amiantoaren erabilera, baina mesoteliomaren sintomak ez dira agertzen hamarkada asko igaro arte. Amiantoagatik 700 pertsona baino gehiago hil dira... [+]
Igeriketa, patinetean ibiltzea eta irakurtzea gustuko ditu Leire Manzanares Etxeberriak (Donostia, 2005). Garapenaren nahasmendua dauka eta Zereginak Ikasteko Gelan (ZIG) dago. Gurasoekin batera informazioa bilatzen aritu da ikasten jarraitzeko aukerak aztertzeko, baina oztopoz... [+]
Anbulantzien zerbitzua enpresa batetik bestera aldatzeak ez duela egiturazko arazoa konponduko eta “orain arteko pribatizazioaren bidean atzera egin eta anbulantzia zerbitzuaren publifikazioari” ekiteko eskatu diote langileek Eusko Jaurlaritzari, LABek antolaturiko... [+]
Pasaiako Portuko Agintaritza eta Algeposa taldea lan arriskuen babesa ez bermatzeagatik kondenatuak izan direla adierazi du Amiantoaren Biktimen Euskal Elkarte ASVIAMEk. Osakidetzak laneko gaixotasunak ezkutatu izana salatu dute.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.
Irakasleei oinarrizko yoga formazioa eman, gero gelan ikasleekin aplikatu dezaten, horretan dihardu Maite Eizmendik. Ikasle-irakasleak "lo" iritsi direla eskolara? Jolas-orduaren ostean ezin kontzentratuta daudela? Presio akademikoak itota dituela? Aktibatzeko,... [+]
Larrialdietan bukatu ohi duena ez da 20 kilometroko lasterketa egiteko prestatuta ez dagoelako; alderantziz, kirola egitera ohituta dauden 25-35 urteko gizonak dira gehiengoa, marka egin nahian topera joateagatik. Hala ziurtatu digu Donostiako ospitaleko mediku batek... [+]
Amurrioko anbulatorioko Etengabeko Arreta Gunean ez zen medikurik egon joan den igandean, Aiaraldeak informatu duenez. Hain justu, hainbat bizilagunek sinadura bilketa abiatu dute eskualdean: “Erabat normalizatu da Laudioko zein Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan mediku... [+]
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua aurkeztu du azaroaren 7an Donostian. Azala, ilea eta gorputzeko hainbat atal garbitzeko eta zaintzeko behar ditugun produktuak guk geuk egiteko argibide eta informazio osoa ematen du liburuak. Auzi hau ez da azalekoa,... [+]