Geure historiari keinu eginez, umore zentzugabea dakar Traganarru obrak
“Izatearen apologia eta honen aldarrikapena. Antzerkia ulertzeko modu bat. Beste modu bat. Labirintoan aurrera egiteko arrazoia, eta bitartekoa”. Aurkezpentzat darabiltza hitzok Bada antzerki taldeak. Traganarru dute lehen lana eta azaroaren 9an taularatuko dute estreinakoz, Azpeitiko Euskal Antzerki Topaketen 31. edizioa antolatuko den honetan, hain zuzen.
Bodyboarder batek denboran atzera egin du istripuz. 1912. urtean bizi da geroztik, baina ez da gertatu zaionaz jabetu. Beretzat bereziki prestaturiko entrenamendu gune batean dagoela uste du; fisikoki eta psikologikoki zailduko duen eszenatokia dela inguratzen duen mundua. Ilusio betean, XX. mendearen hasierako errealitate soziopolitiko eta kulturalean murgilduko da kirolari modernoa.
Umore absurdoa agintzen du Bada antzerki talde sortu berriak, “zenbaitean surrealista, eta beste hainbatetan tragikoa”, eta gure historiari keinu eginez –galernaren ondorioz, ehunka marinel irentsi zituen itsasoak, 1912. urtean–, biziraupenerako gaitasuna eta gizakiaren burugogorkeria ekarriko digute lehen planora.
Obraren zuzendari eta gidoilari den Urki Muguruzak azaldu digunez, klimatologiari eta aurreikuspen metereologikoei lotuta dago lana: “Gaur egun erraza da bizpahiru egunera izango dugun eguraldia edo itsasoaren egoera ezagutzea, gutxi gorabehera behintzat. Zientifikoki azaltzen ditugun aldaketa hauek Jainkoaren borondate gisa hartzen ziren garai hartan, eta sineskeria ugari zegoen”.
Baina metereologoaren atzeko figurarik bazen orduan ere hemen, Muguruzak jakinarazi digunez: “Benetan existitu zen. Elizgizona zen eta Gipuzkoako Foru Aldundirako egiten zuen lan. Orduko komunikazioak ez ziren, ordea, gaurkoak bezain azkarrak, eta 1912ko hartan, galerna abisua eman eta kostaldeko bazterretara heldu zenerako, Bizkaiko arrantzale ugari itsaso zabalean ziren”.
Urki Muguruzaren (Zarautz, 1982) zuzendaritzapean, zazpi aktore biltzen ditu Traganarru obrak: Iñigo Azpitarte (bodyboarderraren rolean), Jon Ander Alonso, Iker Etxarri, Erika Olaizola, Gurutze Eizmendi, Inazio Tolosa eta Iñaki Santos.
Iraganetik bada beti zer ikasia. “Askotan ez dugu iragana ulertzen”, dio Muguruzak, “protagonistari ere hori bera gertatzen zaio, ez duela gertatzen ari zaiona konprenitzen, baina berak badu bere egia, errealitatetik aparte dagoena, eta bereari eutsiko dio kosta ahala kosta, bere egia besterik ez balego bezala. Edozein egoeratan alde ona bilatuko du eta bere alde erabili nahiko du”.
Obrak aurreikuspenari eman dion garrantzia ikusirik, igarlearena egitea eskatu diogu zuzendariari, Azpeitiko Topaketetan zer gertatuko den, eta, areago, publikoak Traganarru nola hartuko ote duen irudikatzea: “Espero dut topaketa osoak arrakasta izatea. Gure obrari dagokionez, ondo konektatuko dugula uste dut, ez delako itzulitako obra, euskaraz sortua delako, eta hemengo gauzez hitz egiten duelako. Pertsonaia oso identifikagarria da. Bestalde, nahiz eta tragedia baten testuinguruan kokatu, komedia da, barre egiteko da, irauten duen ordu eta laurdenean ondo entretenituta egoteko modukoa. Ikusleak antzokitik gustura aterako direla uste dut”.
Energia eta denbora erruz dedikatu dio taldeak obra honi, “kalitatezko lana egiten dugu, eta baliabide guztiak ditugu. Zer falta zaigu? Emanaldiak lotzea”. Programatzaile eta kultur teknikariengan jarria dute itxaropena, haien babesa ezinbestekoa baitzaie: “Ea berriak garenoi luzatzen diguten begia, gure obrak herriz herri mugi daitezen”.
Nola ikusten duzu euskal antzerkigintza orokorki?
Zaila da musutruk lan egitea, gogoaren eta pasioaren bultzada hutsez, etorkizuna zer izango den jakin gabe. Berme minimorik balego, programatzeko erraztasunik, sare eskuragarririk, diru-laguntzarik, errazago izango litzateke. Baina merkatuaren araberakoa da, eta azkenean, elkarbizitzan baino gehiago, lehian hasi behar baduzu, prozesuko lan guztiak, muntaketa, marketina, logistika eta gainerakoak, zeure gain hartu behar badizu, antzezteari, pasiotzat duzun horri, energiaren %2 besterik ezin diozu eskaini, eta horrek erre egiten du.
Aktore sentitzen naiz, eta nik baino gehiago dakien zuzendari baten esanetan egon beharko nuke logikaz. Aukera hori suertatu ez zaidanez, dena neuk egin behar dut, idatzi, zuzendu, harremanak eta gainerakoak, antzezteari utzita. Hau ez da oraindik nire tokia. Bestalde, badira zirkuitu alternatiboak zure pasioa praktikan jartzea ahalbidetzen dizutenak: gaztetxeak, kalea...
AEBetako eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]
Auzoko familia bat etxea galtzeko arriskuan dagoela salatu du Berriozarreko Hipotekak Kaltetuen plataformak, hipoteka 600 eurotik 1.150 eurora igo eta gero. Familiarentzako irtenbide bat eskatu du plataformak.
Groenlandia eta Kanada AEBen barne eta Panamako Kanala bere kontrol zuzenaren pean nahi ditu Trumpek. Gazari begira ere argi utzi du: israeldar bahituak ez badituzte berehala askatzen, "infernua" zabalduko du Ekialde Hurbilean. Azkenik, Mexikoko Golkoari izena aldatu... [+]
2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.
Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]
Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiruk herri ekimen legegilea aurkeztu dute Eusko Legebiltzarrean eta Nafarroako Parlamentuan, gutxieneko soldata propio baten alde. Lanbide arteko akordio bat lortzeko ekimen bateratuak ere iragarri dituzte. Eusko Jaurlaritzak begi onez ikusi... [+]
Urtarrilaren 20rako bidea. Donald Trump urtarrilaren 20an izendatuko dute AEBetako presidente. Demokraten aldeko elite ekonomikoak hainbat aldiz saiatu dira Trump hiltzen. Lortuko al dute helburua urtarrilaren 20a baino lehen? Hortaz gain, guda fase berri garratzagora eraman... [+]
Espainiako Industria Ministerioak antolatu du bilera, eta langileek jakinarazi dutenez, ez dituzte gonbidatua, "gure interesak ordezkatuko dituena Nafarroako Gobernuaren ordezkaritza izango baita". Langileek elkarretaratzea egingo dute ostiralean 12:00etan enpresaren... [+]
2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]
Grezia, 1975. Herrialdeak urtea errepublika gisa hasi zuen, hiru aste lehenago, 1974ko abenduaren 8ko erreferendumean, herritarrek monarkiaren amaiera erabaki ondoren.
Hamarkada bat lehenago, 1964an, Pablo I.a erregea hil zenean, Konstantino semeak hartu zuen tronua, 23 urte... [+]
ilbeltza-(1).jpg)
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.
96 urterekin hil da Jean-Marie Le Pen, eskuin-muturreko aurpegi ezaguna, Frantziako Estatuan urtez urte indartu egin den Fronte Nazionalaren sortzailea. Ahoan bilorik gabe aritu izan da beti eta beti bere ideia arrazistak zabaltzen. Ideia arrazistak ereiten, eta uztak jasotzen:... [+]
Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]