Dantza berriak, bertsoei jarriak

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Bertsolaritza eta dantza uztartzen dituen ikuskizuna sortu du Haatik dantza konpainiak: Errimak Oinetan. Bost gorputzen mugimenduak hitzekin ureztatuz loratu dute zuhaitza eta urtebete daramaten arren, gogotsu dabiltza.

Dantza bidez transmititzeko zailtasunak ezabatu ditu Haatik dantza konpainiak Errimak Oinetan lanarekin. Formatu eta sormen aldetik erabat bestelakoa izateaz gain, sentsazioak, bizipenak eta istorioak kontatzeko baliabidetzat hartzen dute. Bertsolarien hitzen indarrak mugimendua errazago transmititzea lortu du dantzarien ustez, eta haiek ere komunikatzaile hobeak bihurtu dira. Horrela bada, bertsoak dantzatu eta dantzak abesten dituzte.

Alpargatak urratuta iritsi ziren Aiert Beobide, Garazi Lekuona, Gotzon Poza, Maitane Mujika eta Onintza Odriozola Haatik dantza konpainia eratzera. Sustraiak euskal dantza tradizionalean izateak esperientzia eta ziurtasuna eman die oholtza gainerako. Hala ere, erosoago eta askeago sentitzen dira alpargatak erantzita, beste hamaika gauza adierazi baitezakete. Tradizionala isildu eta garaikidea piztea baino, bion arteko zubia eraiki dutela esan daiteke. Hala ere, esan nahi dena ulertaraztea hain erraza ez dela aitortu du Beobidek. Bertsoekin uztartzearen ideia, hain zuzen, zailtasun hori apurtzetik sortu zen.

Finean, bertso saio bat ikusten du Errimak Oinetan ikustera doanak. Musika eta ahotsak off-ean eta mugimenduak zuzenean. Hortaz, dantzariez gain bertsolariak ere badira. Sustrai Colina bertsolari lapurtarrak rolean sartzen lagundu die: nola esertzen diren, nola erreakzionatzen duten, noiz dauden urduriago… Bakoitzak bere pertsonalitatea eratu behar dutela aholkatu die bestalde. Gotzon Pozaren ustean, hori izan da lanik zailena, baina, era berean, politena, bakoitzak bere bertsolari nortasuna sortzea.

Lanketa berezia izan da Aiert Beobide dantzari eta zuzendarirentzat, dantzatzen ari ez direnean ere eszenatokian daudelako, lehen ez bezala. Orain arte egin dituzten ikuskarietan osagarriek betetzen zituzten dantzak: objektuek, argiek, jantzi bereziek, makillajeak, musikak… “Estetikoki gutxiago” erakartzen badu ere, mezuari indar handiagoa ematea lortu dute:  “Berdin jantzita azaltzen gara triste eta alai gaudenean, garrantzia bikoitza eman behar diogu, beraz, esateari”.  Bi elementu bereziri dantza bana eskaintzen diete; aulkiei eta ur botilari. Antzerki eta imitazio horiek umorez zipriztindu dute publikoa, hasieran zaila iruditu arren. Aitortu dute, gainera, urduritasunaren aurreko tresnatzat erabili dituztela aipatutako elementuak.

Ezkutuan bizi izaten dituztenak ere azaldu dituzte, saio osteko parranda, adibidez. Horrela amaitzen dute ikuskaria, ospakizunarekin, hamaika modutara, dantzan.

Nahi den neurri eta doinuan

Sentimenduez mintzatzen dira, beraienak ere badituztela ahaztu gabe. Bakoitzaren erronka hori dela diote, edozein eszenatokitan “benetan” hunkituta sentitzea. Landutako gaietan pasio handiagoa jartzen dio norberak gertuago sentitzen duen horri. Egoerak baldintzatzen ditu, beraz, mugimenduak gehiago edo gutxiago sentitzera. Publikoak zeresan handia du, erreakzio bat bilatzen delako gehienetan.

Lekuaren eta unearen eraginaz gain, norberaren egunerokoak dantza aldatzera behartzen ditu batzuetan. Horregatik, askatasun osoa dauka norberak dantzari egin nahi dizkion aldaketak egiteko, beti ere taldean onartzen bada. Tristura, alaitasuna, itxaropena, eta ilusioa tarteko, amatasuna, krisia, topikoak, (in)justizia eta sexualitatea gaiak landu dituzte, besteak beste.

Dantzatzen dituzten bertsoen hitzak Sustrai Colinak jarri dizkie. Bestalde, Mikel Urdangarinen eta Katamaloren abestiak, Miren Amuriza eta Maddalen Arzallusen bertsoak eta beste ere jaso dute.

Euskal Herriko txoko guztietara heldu nahiko luke Haatik taldeak. Euskaraz ulertzen ez duen jendeak ere saioa ikusi duela kontatu du Beobidek, “eta kostatu bazaie ere, mezua ulertu eta gozatu dute”.


Azkenak
2025-03-08 | ARGIA
ARGAZKI GALERIA
Mugimendu Feminista: “Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude”

Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.


2025-03-08 | ARGIA
Bilgune Feminista
“Feminismoa da heldulekurik argiena desio dugun Euskal Herrirako”

Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]


Iruña-Veleia: epaiketatik bost urtera

Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.

11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]


Superwoman

MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]


Espainiako Sustapen Ministerioa: “Ez dakigu Ezkioko lotunea oso bideragarria den”

Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.


2025-03-07 | Laia Alduntzin
Hezkuntza gotorleku

Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]


Mazónek ez du lortu bere misioa: Valentziako gurasoek katalanaren alde egin dute

“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]


800.000 euro gastatuko ditu EBk errusiar inbasioaren mamuari aurre egiteko

Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]


Gizakunde
Badator, esnatu da

Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.

------------------------------------------------

Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Bizi testamentua: aurretiazko borondateen agiriaren gakoak

Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.


“Topaketa antiinperialistak” egingo ditu Askapenak martxoaren 15 eta 16an Bilbon

Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]


Eguneraketa berriak daude