Azentu bitxiak eta sinesteko gogoa
Duela gutxi irakurri dut Espainiako hedabide batean nazioarteko agentzia batetik jasotako berria: Australiako emakume bat, auto istripu bat izan ondoren, azentu frantsesarekin hitz egiten hasi omen zen, eta hala ari omen da geroztik. Atsekabe handia eragin omen dio horrek, sufrikarioa. Atzerriko azentuaren sindromea omen da eta, nonbait, azkeneko 70 urteotan 62 kasu besterik ez da ezagutu.
Hedabideetan berria nola jaso duten? Jakina, inpaktua sortuko duen bidetik: “Istripu baten ondoren, emakume australiar bat frantses azentuaz hitz egiten hasi da”. Batzuek, ez daukat zalantzarik, hitzez hitz eta %100ean sinetsiko zuten albistea, gure emakumeak ingeles Pariseko azentu perfektuarekin eginen zuelakoan.
Noski, txisterako bidea ere aukerakoa zen: batek kontatu du, konparaziora, behin buruan kolpe handi bat hartu eta txineraz egiten hasi zela; beste batek proposamen zehatza egin du: autoarekin beste kolpe bat har dezala emakumeak, eta ea Australiako azentua itzultzen zaion, “shock-terapia” alegia; kasu arraroa dela ukatu duenik ere bada, izan ere –argudiatzen du horrek– Frantzian auto istripu ugari egoten da, eta denak azentu horrekin ateratzen dira autotik! Aznarrena ere aipatu da, Bushekin egon ondoren gelditu zitzaion azentu xelebre hura gogoan; eta gertatuak galdera berriak eragin ditu: emakumea orain frantsesez ikasten hasten bada, Australiako azentua geldituko zaio?
Jakina, emakume horrena ez da azentu frantsesa, horren nolabaiteko tankera izan lezakeen ezohiko ahoskatzea baizik. Gainerakoa, gure irudimenak eta gauzak sinesteko gogoak jartzen du, eta berri deigarrien beharra eta zorroztasun eskasa duten hedabideek.
Edozein albiste sinesteko prest gaudela ematen du batzuetan. Gogoa besterik ez da behar, sarritan, zuhurtasuna alde batera utzi eta sinetsi nahiko genukeen hura ontzat emateko, baita hizkuntzen alorrean ere: hizkuntzaren genea aurkitu dutela, azkenean euskararen ahaide bat agertu dela, edo kolpe txar batek berehala lortzen duela akademiarik onenak urteetan nekez lortzen duena. Berriekiko jarrera axolagabe horrek ez du, nahitaez, txarra izan behar. Jolasgarri izan liteke zenbaitetan. Baina jokoan denborapasa edo entretenimendu hutsa baino gehiago dagoenean –euskararen inguruko diskurtsoak eraikitzean, adibidez–, zorrotzagoak izan beharko genukeela iruditzen zait, besterik ez bada, gure zain beti aizkorarekin dabiltzan horiei aukera gutxiago emateko.
GUKA Bilboko euskaltzaleen mugimenduak euskararen aldeko ekintza esanguratsua burutu du astearte arratsaldean Deustuko metro geltokian, Bilbon euskaraz bizitzeko oztopoak eta aukerak irudikatzeko.
Ainhoa Lasa Agirre (Lovaina, Flandria, 1976) Emun kooperatibako kidea da. UEUko udako ikastaroetan, hezkuntza soziolinguistikoaz hizketan ezagutu genuen uztailean. Dozena bat urte daramatza DBH4ko gazteen ikasgeletan esku-hartzeak egiten. Egitasmo osoak dira, herriko ikastetxe... [+]
Asteartez Zarautzen hasita, Iñaki Iurrebasoren hitzaldi zikloa antolatu du UEMAk. Euskararen egoera ezagutzeko gako berriak ematen dituelako, arnasguneak eta udalerri euskaldunak sendotzea euskararen biziberritzerako giltzarria zergatik den ere azaltzen duelako... [+]
Espainiatik Donostiako Altza auzora migratutako biztanleek euskararekin izan dituzten bizipenak eta jarrerak aztertu ditu Soziolinguistika Klusterrak. Etorkinok integrazio sozialerako eta laboralerako ez zuten euskararen beharrik izan. Euskal hiztunek, berriz, migrazio-prozesua... [+]
Ricardo Urritzola ikerlariak aurkitu du bertso sorta Nafarroako Errege Artxiboan eta Ekaitz Santaziliak Nafarroako Unibertsitate Publikoko irakasleek aztertu ditu. Fermin Altxu Beristain maisuari leporatutako salaketa baten harira idatzi ziren.
UEMAk (Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea) berariaz aztertu ditu VII. Inkesta Soziolinguistikoak bere herriekiko eman dituen emaitzak, eta argi-itzalak agerikoak dira berriz ere: herri euskaldunenek euskal hiztunak galdu dituzte.
Hendaian ziren egitekoa 15. edizioa, martxoaren 23an. Egun osoko egitaraua antolatu dute zenbait hitzaldi, mahai-inguru, aurkezpen eta tailerrez osatuta. Ipar Euskal Herrian Frantziako gobernuaren erretreten erreformaren aurka deitutako greba orokorrak ekarri du erabakia.
Errealitatea eraldatzeko, gauzak ahalik eta zehatzen ezagutu behar direla sinetsita dago Iñaki Iurrebaso Biteri (Legazpi, 1967). Soziologoa ikasketaz, ofizio horretan aritu izan da beti, hasi Donostiako Udalean, Aztikerren ondoren, eta bere kabuz gero. Azken zortzi urteak... [+]
Eusko Jaurlaritzak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako VII. Inkesta Soziolinguistikoa aurkeztu du. Duela 30 urte baino 261.000 euskaldun gehiago daude, baina jaitsi egin da euskaraz erdaraz baino errazago egiten dutenen kopurua, %34,6tik %27,4ra. Gazteen artean nabarmen egin du gora... [+]
Euskaltzaleen Topaguneak eta Euskaraldiak sortu dute EITB podkast atariarentzat Zapla! podkast berria. Hizkuntza ohiturak aldatu eta Euskarazko praktika linguistikoak indartzeko tresna da. Belarriprest eta Ahobizi guztientzat lagungarri izan nahi du produktu berriak,... [+]
Zeinu hizkuntzaren interpretearen ezinbesteko laguntzaz egin diogu elkarrizketa Aitor Bedialauneta Arrateri (Ondarroa, 1991), Euskal Gorrak EAEko gorren elkarteen federazioaren presidenteari. “Interpretearen mendekotasunik dudan? Une honetantxe, biok daukagu”,... [+]
Soziolinguistika Klusterrak asteazkenean argitaratu du 2021eko ikerketaren txostena. Neurtu dute euskararen kaleko erabilera egonkor dagoela, eta azken neurketan bezala zortzitik batek hitz egiten duela (%12,6). Eremu euskaldunenetan jaitsi egin da. Proposatu dute hazkundea... [+]
Kaleko 71.000 elkarrizketa eta 227.900 solaskide behatu dituzte UEMAko herrietan, eta 2017koa baino ikerketa are sendoagoa burutu dute. Erabilera orokorra ez da ia aldatu: bostetik hiru aritzen dira euskaraz. Adina eta generoaren arabera badira desberdintasun batzuk.