Hobeto eta luzeago bizitzeko gakoak
Bizi-ohitura osasungarriak izatea batetik, eta neurri txikiagoan bada ere, genetika bestetik, faktore garrantzitsuak dira adinean aurrera doan edozein pertsonak itxura gazteari eutsi eta osasun egokia mantentzeko.
Gure gorputzak borroka latza gainditu behar du egunero, eta aldeko eta kontrako faktoreak elkarrekin lehian aritzen dira: erradikal askeak daude batetik, kaltegarriak, garaia baino lehenago zaharrarazten gaituztenak; eta antioxidatzaileak bestetik, barrutik nahiz kanpotik gazteago mantentzen laguntzen diguten substantzia onuragarriak. Eta borroka horretan, badira “gene egokiekin” jaiotzeko zortea duten pertsonak. Horien kasuan antioxidatzaileak beti garaile irtengo dira. Pertsona horiek benetako adinari dagokiona baino askoz ere itxura gazteagoa dute. Edozein dela ere zure kasua, irakurle, substantzia mesedegarri horiek aktibo edukitzen lagunduko duten bizi-aztura osasungarriak indartzea komeni zaizu
Bizitza luzatzen duten ohiturak
Elikadura egokia. Zure jan-neurrian eman lehentasuna indar antioxidatzailerik gehien duten elikagaiei: kolore berde iluneko berdurak (lekak, ilarrak, espinakak,…), fruta hori eta laranja-kolorekoak (limoiak, laranjak, eta gainerako zitrikoak), oliba-olioa, eta abar. Janari-edari horiek guztiek erradikal askeak neutralizatzeko gaitasuna daukate.
Ariketa, neurriz beti ere. Egunean 30 minutu inguru aski dira gorputza molekula kaltegarrien kontra aktibatzeko. Baina kontuz, kalteak berdin-berdin etorriko baitira erdibidetik alde batera nahiz bestera aldentzean; bestela esanda, sedentarismoa bezain kaltegarria gerta daiteke gehiegizko ariketa fisikoa, edo kirola adin bakoitzari dagokion neurritik kanpora egitea.
Bizitza soziala. Taldetik isolatzeak eta norbere baitara biltzeak narriadura edo hondamen fisikoa dakar, eta horrek zahartze-prozesua bizkortzen du, Chicagoko Unibertsitateko psikologoek landutako ikerketa baten arabera. Ahal duzun guztietan zure gogoko jarduerak (paseoak, bidaiak, dantza-saioak...) taldean egitea komeni zaizu, konpainia onean.
Gogoratu, gainera, botikak egunero hartzeak edo zure kasa medikatzeak gibela hondatuko dizula. Substantzia eta toxiko horiek guztiak asimilatzeko erradikal askeak produzitzeko duen gaitasuna gehitzera behartuta dago-eta gibela. Horregatik, medikatzea ezinbestekoa baldin baduzu, orekatu beharra daukazu bizi-estilo osasungarriaren beste gakoak zorrotz betez.
Ihes egin estresetik
Urduritasuna da zahartzeko prozesua aldrebesteko arrazoi nagusia, bihotzeko erritmoa eta arnasketa-erritmoa asaldatzen baitira. Eta horrek erradikal aske ugari sortzen ditu. Egoera hori saihesteko, har itzazu hamar bat minutu egunero lasaitu eta erlaxatzeko: gatz aromatikozko bainu bat hartu, aldizkari bat irakurri... Eta urrundu giro kutsatuetatik, partikula toxikoak arnasteak ere zelulak hondatzen baititu.
Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.
Dibertsitate genetikoaren ikuspegitik inoizko metaanalisi zabalena egin dute, depresioaren arriskuarekin lotutako geneak identifikatzeko. Horri esker, aurrez ezagutzen ez zituzten 700 aldaera eta 300 gene inguru aurkitu dituzte.
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
.jpg)
Sánchez, 2019tik 2024ra Plangintza, Antolamendu eta Ebaluazio Sanitarioko zuzendaria izan zena, azaroan hasi zen Mutualia enpresako mediku-zuzendari gisa. 2024ko udan kargua utzi eta hiru hilabete eskasera egin zuen jauzia enpresa pribatura, Jaurlaritzaren oniritziarekin.
Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
Arazo mentalak dituztenen kopurua haziz doa, oraindik ere estigma sozial handia dute atzean eta, horri aurre egiteko, buruko nahasmenduren bat dutenak lan mundura bideratzen saiatzen da Elkarkide, Nafarroako Parlamentuan azaldu duenez. Lan horretan jarraitzeko laguntza eskatu du.
Dezibelio eta argiztapen muturrekoak ohiko diren makro-ikuskizunen eta makro-estimuluen garaiotan, autismodun haurren bueltako elkarteek aspalditik egindako eskaera zabaltzen ari da pixkanaka, baita Errege Magoen desfileetan ere: ez musika, ez argiztapen, ez abiadura... [+]
EAEko biztanleen %23,9k osasun asegurua zeukan kontratatuta 2023an, Eustaten datuen arabera. 2021eko datuekin alderatuta, %4,1 gehiagok. Batez ere traumatologia, oftalmologia, ginekologia eta dermatologia kontsultak egin ziren. Aseguruen %61,3 enpresentzakoak edo bestelako... [+]
Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.
.jpg)
Blanca Ester Díaz Pulido epaileak Osakidetzako 2018ko oposizioen filtrazioen inguruko ikerketari amaiera eman dio, sei urte eta erdi igaro ondoren. Akusatu guztiak absolbitu dituzte, 22 guztira, nahiz eta bi kasu behin-behingoz artxibatu dituzten.