Herritarrei galdetu al diezue Elhuyar ezagutzen al duten?

Ehun herritarri, euskaldunak eta erdaldunak, inkesta egin genien.  Zientziaren arloan zein erakunde ezagutzen zuten galdetu genien, eta gauza bera hizkuntzaren arloan. Ondoren, erakundeen zerrenda ematen genien eta horrela ikusi genuen zenbatek ezagutzen zuen Elhuyar edo Elhuyarren zein produktu ezagutzen zituzten.

Esanguratsua izan zen ondokoa: zerrenda erakutsi gabe zientziaren alorreko erakundeen izenak emateko eskatu eta %80 ez zen gai izan izen bat bera ere emateko, izugarria. Hizkuntzaren arloan erdiak ez ziren gai izan erakunde baten izena emateko. Elhuyarri dagokionez, ikusi genuen hizkuntza kontuetan hiztegiak direla ezagunenak eta zientzia gaietan Teknopolis telebista saioa. Jendeak Elhuyarren proiektuak ezagutzen zituen, baina ez zituen Elhuyarrekin lotzen. Hor konturatu ginen Elhuyar indartu behar genuela, denok gara Elhuyar.

Zientziarekin ala hizkuntzarekin, zerekin lotzen zaituztete gehien?

Hiztegiekin. Hiztegiek publiko zabalagoa daukate eta guk herritar arruntei galdetu genien.
Beraz, talde bezala antolatu zarete eta zuen burua ezagutaraztea izan duzue helburu.
Bi gauzak uztartu ziren, Elhuyar markarena batetik, eta elkarrekin lan egin behar genuela bestetik, eta horri oso lotuta dago logo aldaketa. Aterkia irudikatzen du: denok gara Elhuyar, Elhuyar Aholkularitza, Elhuyar Zientzia...

Lau negozio unitate antolatu dituzue. Bata hizkuntza eta teknologia da, bestea berriz, aholkularitza.

Aholkularitzan, enpresetan euskara planak lantzen hasi ginen, baina beste alor batzuetan ere hasi gara: berdintasuna eta parte-hartzea. Azken urteetan, nazioarteratze prozesuan dauden enpresetan hizkuntza planak lantzen ari gara. Iaz proiektu pilotua egin genuen Tecnalian eta Elayn, eta orain merkaturatze fasean gaude.

Hizkuntza kudeaketaz ari zara.

Euskara planak kudeatzen ditugunean bi hizkuntzarekin ari gara, Hegoaldean euskara eta gaztelaniarekin. Badugu metodologia bat garatuta, diagnostikoa egiten dugu, gero ekintza plana... Nazioarteratzen ari diren enpresek hizkuntza batekin baino gehiagorekin aritu behar dute.

Zientzia da zuen hirugarren negozio unitatea.

Zientzia gizarteratzeko gure proiektuak daude hor: Teknopolis, Norteko Ferrokarrilla eta Elhuyar aldizkaria. Horiek bide tradizionalak dira, baina aspalditxotik gazteen zientziarekiko bokazioa pizteko proiektuak ditugu. Gazte denak ez dira ikertzaileak izango, baina zientziara eta teknologiara hurbildu nahi ditugu.

Elhuyarrek zientzian daukan egitekoa, asko, bitartekari lana da. Hau da, gu ez gara unibertsitatea, ez gara ikerketa zentroa, baina garrantzia ematen diogu hemen egiten dena komunikatzeari. Adibidez, gazteen bokazioa pizteko, guretzako inportantea da haiek ondoko ikerketa zentrora eramatea, ikertzaileari aurpegia jartzea. Gazteek ez dezatela pentsa Amerikako Estatu Batuetan ikertzen dela nanoteknologia, baizik eta hemen, Donostian. Proiektu horietan ikerketa zentroak inplikatuta daude, gure bidaide Tecnalia da.

Hemen badago zer erakutsi gazteei?

Eusko Jaurlaritzak sustatutako CICak [ikerketa zentro kooperatiboak] daude; CICnanoGUNE, CICbiomaGUNE... Sei-zazpi bat dira. BERCak [ikerketa zentro oinarrizkoak eta bikaintasunezkoak] daude, adibidez matematika aplikatua ikertzeko zentroa, klimaren aldaketa ikertzekoa... Horiek denak duela hamar urtetik hona sortutakoak dira.

Gazteak ez dituzu zientziatik hain urrun sumatzen.

Oraindik landu egin behar da. Ikasketak erabaki behar dituztenean ikertzaile izatearen bidea ez dago aurrenetarikoetan. Bokazio oso argiak dituztenak beti egongo dira, baina ez dago zabalduta. Eta kontua ez da hezkuntza sistema bakarrik, komunikabideetan ere landu behar da. Ikertzaileak eta zientzialariak oso gutxi ateratzen dira.

Badira gauza bitxiak, ordea. Gazteen pertzepzioarena egin genuenean, konturatu ginen gazteek ez dutela zientzialaria topikoz betea irudikatzen, batarekin eta Einstein bezala ilea kardatuta. Gainera, haiek uste dute zientzialariek taldean egiten dutela lan. Teknoskopioa proiektuaren bidez gazteek ikerketa lanak aurkezten dituzte eta hiru talde irabazlek egonaldia egiten dute Tecnalian. Hori da gehien baloratzen dutena, ikertzailearekin egoteko aukera dute, eta gainera, askotan ikertzailea gaztea da.

Laugarren negozio unitatea, komunikazioa da.

Zientzia eta teknologiaz informatu nahi duten erakundeei eskaintzen dizkiegu zerbitzuak. Eremu horretan daukagun esperientzia eskaintzen dugu. Beti uztartu izan ditugu gizarteari begira egindako proiektuak eta zerbitzuak. Azkenean, zerbitzu salmentak sostengatzen du neurri batean Elhuyar proiektua. Aurrekontu osoaren %60 da zerbitzuena

Europako diru-laguntza deialdiei esker hainbat proiektu garatu duzue.

Hor egotea inportantea da. Zientziaren dibulgazioa euskaraz eta hemen egiten dugula argi daukagu, baina askotan protagonismoa euskarak hartzen du eta ez da ikusten zientzia dibulgazioko proiektua dela. Europan proiektua da baloratzen dena, zer ekarpen egiten duzun, euskaraz, gaztelaniaz ala errusieraz izan. Gezurra dirudi, baina Europan aritzeak hemen balioa ematen digu.

40 urteko ibilbidea du Elhuyarrek. Hasierako helburua aldatu al da?

Elhuyar zientziari oso lotuta sortu zen, baina gaur egungo Elhuyar eta ordukoa oso desberdinak dira. Taldeko hausnarketan xedea definitu dugu eta hiru zutabe zehaztu. Gure ardatza euskara da, euskara esparru berrietara zabaltzea. Bestalde, gure bereizgarri izaten segitzen dute zientziak eta teknologiak. Eta hirugarrenik, euskal gizartearentzako egiten dugu lan, zientziari lotutako balioak dituen gizartearentzako; jakin-mina duenarentzako, kritikoa denarentzako.