Herri osoa Kilometroekin

  • Ekonomia bultzatzeaz eta euskararen erabilpena sustatzeaz gain, herri osora irekitzea ere badu helburu Tolosako Laskorain Ikastolak antolatu duen Kilometroak 13k. Hori dela eta, herriko hainbat eragilerekin elkarlanean Ahora! astea prestatu dute maiatzaren 19tik 25era. Txistulariak, tabernariak, kantariak, patinatzaileak, gazteak, txaranga, hizlariak, idazleak, dultzainariak, zine-kluba, artistak, dendariak… denak agertu dira Kilometroen alde.

Ahora! leloa aurkeztu zuteneko ekitaldia.
Ahora! leloa aurkeztu zuteneko ekitaldia.

“Kultur eta festa astea izango da, Kilometroak 13 egunaren aurrerapen modukoa”, adierazi du Irati Hartsuaga KMKko Ikuskizunak batzordeko ordezkariak. Duela hilabete batzuk KMK13ko antolatzaileak herriko eragileekin jarri ziren harremanetan eta hau izango da erlazio horren emaitza. “Era guztietako harremana sortu da: batzuengana gu hurbildu gara, eta beste zenbait kasutan berriz, haiek eskaini dituzte beren aleak”, gehitu du Hartsuagak. Adin guztietako partaideek eskaintzaren bat izango dute astearen barruan.
Irristaka hasiko da astea maiatzaren 19an, igandean. Haur, gazte eta helduentzat hainbat ibilaldi, lasterketa eta erakusketa izango da patinaje taldeekin elkarlanean, Trianguloan goizean. Gurpil gaineko kirolak indartzen ari direla ikusita, skatea praktikatzeko aukera ere izango da arratsaldean, Usabalen.
Astelehenean, hilak 20, eta asteazkenean, hilak 22, hitzaldi bana izango da Kultur Etxean. Lehena Kike Amonarrizek “Tolosa, euskararen irriburu” izenburuarekin, eta bigarrena, alkohola eta beste drogen kontsumoaren prebentzioaz, urte barruan hainbat eragilerekin lantzen ari den gaia baita. Asteartean, 21, Udal Txistulari Bandak bere urteurrenean atera duen diskoa aurkeztuko du Topic-en, kontzertu baten bidez. Ostegunean, 23, Palestinari buruzko 5 bideo-kamera apurtuta filma eskainiko da Leidor antzokian, zine-klubean, aurkezpena eta azpitutuluak euskaraz direla.
Aste osoan, Tolosako euskal idazleen lanak ikusgai egongo dira Haur Liburutegian eta Ahora! pintxoa dastatu ahal izango da herriko tabernetan, batez ere larunbatean. Ostegunetik ostegunera, 23tik 25era, sardina-jatea izango da gauetan Zerkausian, “asteari lotura eman eta giro polita sortzeko formula merkea” delako, antolatzaileen esanetan. Bertan, ostegunean, ikasleek antolatutako Bide Lehiaketako lanak jarriko dira ikusgai eta larunbatean Ze suma taldeak kontzertua eskainiko du.

Asteburuan kontzertua eta Txapin festa

Astearen bukaeran, ostiralean eta larunbatean, bilduko dira ekitaldirik garrantzitsuenak Ahora! astean: batez ere gazteak mugituko dituzten Bonberenea txaranga eta lagunen kontzertua, eta Txapin festa. Ostiralean iluntzean, maiatzak 24, Zerkausiko sardina-jatetik txaranga aterako da kalejiran Sakramentinoetara, Laskorain Ikastolako eraikin batera (bertan dago egoitza berria, KMK13ren helburu ekonomiko nagusia). Gauean Bonberenea txaranga eta lagunen kontzertua izango da. “Elkarlana aspalditik dator Bonberenearekin eta herrian emanaldi berezi hau egiteko ilusio handia zuten, kantari ezagunen laguntza izango dute gainera”, dio antolatzaileak. Kontzertuaren aurretik, Ikasle Batzordeak antolatutako Bideo Lehiaketako lan finalistak ikusi eta sari banaketa egingo da.

Egunik luzeena, larunbata

Larunbata, maiatzak 25, ekitaldiz beteta helduko da. Goizean, Argitxoren bila jolasa antolatuko da haurrentzat, herriko denda batetik bestera. Box A arte taldearen eskutik murala pintatzeko aukera ere izango dute Trianguloan. Eguerdian Tolosa Kantari aterako da Giro arte dultzainari taldearekin batera. Eta orduantxe hasiko da Txapin festa, urtero gazteen lokalek antolatutako ekimena, aurten KMK13ren egitarauarekin bat eginda. “Jai honek ez du egun finkorik, baina astea antolatzen ari ginela jakinda, hor sartzea eskaini ziguten eta onartu egin genuen”, azaldu digu Irati Hartsuagak, “Urtero gazteak lokaletatik atera eta elkarren artean erlazionatzea izan dute helburu. Aurten adin guztietara zabaldu nahi dugu eskaintza eta partehartzaile kopurua handitzea espero dugu”. Baltsa jaitsierarekin hasiko da Txapin festa, eguerdian bazkaria plaza Berrian, ondoren jolasak, Ahora! mosaikoa, kalejira, eta eguna bukatzeko, Ze suma taldearen emanaldia izango da Zerkausiko sardina-jatean.
Urtean egin diren ekitaldien ondoren, aste honekin borobilduko da egitaraua eta urriko lehen igandera begirako prestakuntzetan murgilduko dira erabat Kilometroak 13ko antolatzaileak.

Ion Altuna, Bonberenea Txarangako zuzendaria
«Euskal Herrian gutxitan egin izan dira horrelako kontzertuak»

Bonberenea aski ezaguna da musika munduan. 1997an Tolosako gazteek suhiltzaileen egoitza abandonatua okupatu zuten eta geroztik ehundaka kontzertu eta makina bat disko egin dira Bonbereneako aretoan, azken urteotan beste etxe batean. Laster hamar urte beteko ditu Bonbereneak sortutako txarangak. Ion Altuna du zuzendaria, saxoa jotzen lasaiago arituko litzatekeela onartu digun arren. Berarekin hitz egin dugu Ahora! astearen barruan eman behar duten kontzertuaz.

Nola sortu zen kontzertu honen ideia?

Kilometroak 13ko antolakuntzarekin harreman estua dugu beraien kanta egin zutenetik, gure etxean grabatu zutelako, oso gertukoak ditugun Glaukomakoek egin zutelako eta guk ere parte hartu genuelako. Elkarlan horretan zer egin genezakeen galdetu zigutenean kontzertu hau eskaini genien eta onartu egin zuten.

Nolakoa izango da kontzertua?

Inauterietan kaleratu genuen 10. urteurreneko DVDa. Betidanik kantari kolaboratzaile batzuekin aritu izan gara, adibidez azken diskoa Pirritx eta Porrotx pailazoekin egin genuen. Bi faktore horiek elkartuz zerbait handiagoa egitea pentsatu genuen, alde batetik gure piezak eta bestetik kolaboratzeaileekin egindako lanak eskainiz. Eszenatoki handi batean egingo dugu, aire librean, argi eta soinu egokiekin. Behingoz txaranga eta publikoa eserita egongo da. Bestelakoa izango da. Euskal Herrian gutxitan egin izan dira horrelako kontzertuak. Garai batean Tirritarrak egin zituen antzeko muntaiak.

Zein izango dira beste partaideak?

Aspalditik gurekin harremana dutenak: Su ta Garreko Aitor Gorosabel, Zea Mayseko Aiora Renteria, Glaukomako Juantxo eta Jokin, Dr. Deseoko Francis, Humuseko Natalia, Pirritx eta Porrotx… Eta aurkezle Txoan Ormazabal, gurekin ari dena azkenaldian. Goseko Inesek ere etorri nahi zuen, baina ezingo du kanpoan direlako egun horretan. Kantariak sartzeak konplikatu egiten du lana, baina entseatzen ari gara eta ahotsekin emanaldi intentsoagoa lortuko dugu. KMK13ren Ahora! kanta ere eskainiko dugu noski, harizko instrumentu eta kantariekin.

Zein izan da txarangaren bilakaera hamar urte hauetan?

Bonberenearen urteurren batean musika eskolako ikasle batzuk elkartu eta kalera atera ginen Eguberri batzuetan. Gustatu zitzaigun, giro ona genuen gure artean eta jarraitu genuen. Sanjoanetan berriz atera ginen, gero beste leku batzuetatik deitu digute. Deabruak Teilatuetan taldearen Bonberenea kantaren bertsioa egin genuen. Gero maketa atera genuen eta jada hiru disko eta DVDa ditugu. Espero ez genuena gertatu da: hamar urte betetzea. Pausoz pauso joan gara, urtetik urtera ikasten joan gara. Bonbereneak azpiegitura eta babesa eman digu entseatzeko eta grabatzeko.

Musikariak aldatu al dira urte hauetan?

Ez gehiegi. Hasi ginenek, gehiago edo gutxiago, jarraitzen dugu nolabait. Eta jende berria ere sartu da. Baina denok osatzen dugu txaranga. Musikalki asko hobetu dugu, baina esentzia mantenduz. Estilo berezia eta propioa dugu.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kultura
Nola sortu kriminal bat (eta zergatik Aroztegiko auzipetuak ez diren kriminalak)

Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]


2025-01-27 | Bertsozale.eus
Bertsozalez bete da Lesaka Bertso Egunean
Bortzirietako Bertso Eskolarekin elkarlanean, egun osorako egitaraua prest geneukan Bertso Eguna ospatzeko; eta bertsozaleek ere ez dute hutsik egin: giro ederra izan da Lesakan goizetik hasita.

'Itoiz, udako sesioak' filma
“Itoizek eragindako emozioen bideari eutsi diogu, Juan Carlosek egin duen benetako prozesua jaso dugu”

Itoiz, udako sesioak filma estreinatu dute zinema aretoetan. Juan Carlos Perez taldekidearen hitz eta doinuak biltzen ditu Larraitz Zuazo, Zuri Goikoetxea eta Ainhoa Andrakaren filmak. Haiekin mintzatu gara Metropoli Foralean.

 


2025-01-24 | Xalba Ramirez
Olaia Inziarte, edo esateko asko duenak asko esaten du (eta eskerrak)

Zerrautsa
Olaia Inziarte
Panda, 2024

-------------------------------------------

Depresio garaian idatzitako hamalau kanta. Halaxe aurkeztu zuen Olaia Inziartek orain aipatu ezin den euskarazko lehenengo late night-ean. Diskoa irekitzen du Zerrautsa pieza bru-ta-lak... [+]


Mutu

Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024

-------------------------------------------

Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]


Lanartearen gomendioak erakunde publikoei, beka eta sari sistema duina eta etikoa helburu

Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.


2025-01-22 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Erosoa

Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]


Ez ezazula memoria gal, zure auzoa ere Gamonal

Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]


“Noizbait ere gauzak bukatu egin behar dira, konplitu dugu Argia Sariekin”

Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]


2025-01-22 | Inma Errea Cleix
Ez gara aire

Nafarroa Arenan Mitoaroa ikusten izandako lagun batek “telurikotzat” jo zuen entzun-ikusi-sentitutakoa. Niri ere hala iruditu zitzaidan telebista medio etxetik hauteman nuena.

Pentsa daiteke Mitoaroak piztutako grinak eta atxikimenduak proiektuaren ikusgarritasuna... [+]


Miren Amuriza Plaza
“Kanpokoak hain argi identifikatzen eta salatzen genituen bitartean, barkaberak izan gara etxekoekin”

DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]


Benito, gure emozioen alkimista hori

Oholtzak betiko utziko dituela jakinarazi zigun Benito Lertxundik badira jada hainbat aste, eta geroztik asko gara maila batean ala bestean umezurtz sentitzen garenak, halako galera edo abandonu sentsazioarekin, triste. Iruindarroi, behintzat, bere zuzenekoen zirrara azken aldi... [+]


Umeek debekatuta dute Debako liburutegian egotea, denboraren zati handienean

6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]


2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

Eguneraketa berriak daude