Iratxe Esnaola
Zorretan nago Iratxe Esnaola (Arribillaga) informatika ingeniariarekin, software librearen defendatzailea bera, ekimen herrikoiei atxikimendua eskainitakoa eta hainbat medio eta elkarteren kolaboratzaile izateaz gain, dotEUS proiektuko koordinatzaile ere badena, besteren artean.
Ez dut zarauztarra ezagutzeko plazerik izan, baina bai bestelako asebeterik hari esker, izen-abizen berberak izateko zoriak ni harekin nahastea ekarri baitu biok prentsan jarduteko dugun ohitura medio. Aldiro dibertitu naute nahasmenok. Izeba maite batek irratian hizketan entzun ninduela esan zidan behin, eta ez nintzela ni arrapostu nionean, deskuidatua nintzela argudiatuz amaitu zuen eztabaida modu xarmangarri eta hunkigarrian, nik uste. Beste behin, Radio Euskadin egin zidaten elkarrizketa. Grabazioa Interneten zintzilikatzean haren lagungarri Arribillagaren argazkia paratu zuten. Berriki bere errenta aitorpenerako agiri bat iritsi zait etxera.
Plazerez dakusat nahastea handitzen, prentsan urlia edo sandia aipatu zuena ni al nintzen galdetzen didaten adiskide nahastuekin solastatzean. Ohartua nago hark bi abizenez aurkeztu ohi duela bere burua, amaren abizenari leku eginez, nonbait, argitasunaren alde egitearren, akaso, ezagutzen ez dudan arrazoiren baten sostengu, bestela. Bigarren abizenik aireratu gabe erantzun ohi dut nik, ostera. Noiz eta zergatik erabaki nuen aitaren senditik jasotako deiturarekin korrituko nituela liburu azalak eta testuen oinak?
Gogorapenean izan ohi ditut orain gutxira arte gizonezkoei esleitzen zitzaien literatur jardunean kortse sozialek eragin destinotik ihes egiteko estrategiak baliatu izan dituzten emakume idazleak. Ezizenez sinatzera edo beren izena senarraren abizenari atxikitzera behartuak, anagramak zein piktogramak asmatzera emanak, bestela. Genealogia honen baitan ezin uka izen abizenez sinatzearen garrantzia, eta aitaren eta amaren abizenaren artean aukeratzerakoan, arrazoi andana izan badu hamaika emakumek aitarena beren bizietatik erauzteko. Berdin, emakume ez direnek sufrituen margen zabaletik.
Pedro Lemebel idazle txiletarra datorkit gogora: “Lemebel femeninotasunerako aliantza dut, amaren abizena inskribatzen dut ama huacha onartzeko ene ilegaltasun homosexual eta trabestitik”. Baina nire legaltasun lesbiarretik zer munta du sinbolikoki amaren abizena baliatzeak hark ere aitarenetik jaso bazuen berea, eta berdin amonak? Aitor dut inertziaz hautatu nuela lehen abizena eta gaur-gaurkoz aldakortasunean jar nezakeela gakoa. Batean batekin sinatu, hurrena bestearekin, hurrengoan biekin, nahi bada, aldika ordena aldatuz. Baina nago, ezizenen moduan atentzio estra erakartzen dutela hitz jolasok gure txikian. Nolabait, kuxkuxean jarduteko grina pizten du identifikatze nahiak, eta aitor dezadan, nahaste-borrasteok betikotzeak tentatzen nau ni. Irudikatzen dut hirugarren Iratxe Esnaola bat dugula gure artean, zarauztarraren eta neronengandik aparte bizi den Iratxe Esnaola birtuala, prentsan eta Interneten bizi den kreatura zibernetikoa, lau eskutara osatzen diharduguna. Izatez, sarean dagoen orok du bere izen abizenezko kreatura birtuala, kaleko haragizkoa ez dena, eta anitzetan, kalekoaren iritzi berak ere ez dituena birtualtasunaren gortinaren atzean. Izena duenak ba omen du izana. XXI. mendeko izen birtualak fikziozkoa du izana. Eta Iratxe Esnaola fikziozkoak, ama baten lekuan bi ama.
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Abenduaren 5ean ikasleei eta irakasleei zuzendutako tailer, hitzaldi eta ikuskizunak izango dira azokan. Dinamiken bidez sortzaileak ezagutu eta eurekin harremanetan jartzeko moduko aukera ere izango da. Edukiera guztia bete da jada ikasle goizerako. ARGIAk eskaintza zabala... [+]
Helduentzako zazpigarren lana argitaratu berri du Uxue Alberdik, hirugarrena ipuingintzan: Hetero (Susa, 2024). Zortzi narrazio bildu ditu liburuan, eta denen abiapuntua izan da memorian geratu eta “noizbait ere honi buruz idatzi behar dut” pentsarazi dion paisaia,... [+]
Esloveniako eskoletan izan duen arrakastari tiraka, Alberdania argitaletxeak Euskal Herriko ikastetxeetara ekarri du Joko Ona Denontzat irakurketa-lehiaketa: DBHko ikasleek “kalitate handiko liburuak” irakurriko dituzte taldeka, eta avatarra aukeratuta, horiei... [+]
Annie Ernaux (Lillebonne, Normandia, 1940) idazleak bere poetikaz eta horren funtzioaz egindako hausnarketak jasotzen dituen elkarrizketa-liburua euskarara ekarri du Leire Lakasta Mugetak (Iruñea, 2002): Idazketa labana bat da (Katakrak, 2024). Idazketaz, hautu estetiko... [+]
Susa argitaletxearekin kaleratu du Goikoetxeak liburu berria: Politeismo bastarta. Nobela gisa kalifikatu arren, kronika gozo eta bizia da, irakurlea Goikoetxearen pentsamenduetan barneratuko duena. Donostiako San Jeronimo kaleko sotoan egin du aurkezpena, hamarnaka lagunen... [+]
Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira haurrentzako liburua modu berezian aurkeztu du ARGIAk, Donostian. Haur eta guraso ugari bildu ziren Gorka Bereziartua eta Adur Larrearen ipuinaren bueltan, eta festarako, dantzarako, ipuinak kontatzeko eta maskarak marrazteko tartea... [+]
.jpeg)
Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]
Batxilergoan tutore izan nuenetik ia 10 urte pasa direla elkartu naiz Uxue Juarezekin Ur Mara museoko Toureau etxolan (Alkiza), pagoez eta Koldobika Jauregiren eskulturez inguraturik. Autoritate segitzen du izaten niretzat Uxuek, baina beste zentzu batean orain. Aurpegian... [+]
Bankan bizi den Literatura irakasle, ikerlari eta idazlea da. Irailaren hondarrean Itsasun egin zen Irailekoak poesia jaialdiaren baitan Ipar Euskal Herriko Poesiaz eman zuen hitzaldia. Besteak beste, bertan errandakoak hona ekarri nahian hasi gara harekin solasean.
Donostiako Gros auzoko erraldoi eta buruhandien konpartsak giroturiko kalejira eta dantza izango ditu lagun, ostiral honetan ARGIAk antolatu duen liburu aurkezpenak: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira aurkeztuko dute Gorka Bereziartua eta Adur Larrea egileek.
Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]
Mintza gaitezen klarki, itzulingururik gabe, esan beharrekoak esateko gerotik gerora ibili gabetanik: jolas hau, euskaraz letrak juntatzean datzana, Axularrek pasatu zuen. Kasik jolasa asmatu bezain laster gainera, halako moldez non Gero-ren orrialde gehienetan ematen baitu... [+]
Euskarazko Literatura Itzulpena, Saiakera Euskaraz eta Gaztelaniazko Literatura kategorietako irabazleen berri eman dute Donostiako San Telmo Museoan egin den aurkezpenean. Saiakera Gaztelaniaz saria ez ematea erabaki du epaimahaiak.