Hardcorearen aitzakian, Portugaletetik mundura hegaldatu den grafista

  • Azken bi hamarkadetan trazu zehatzeko marrazki errealista eta zuzenak egin dira ezagun Euskal Herriko hardcore eszenan. Kontzertuetako afixetan ikusten ditugu, diskoen azaletan edota fanzineetan, eta ez da zalantzarik, sinadurarik ez daramaten arren, grafista berak eginak dira denak. Txori deitzen diote. Jimmy Bananas deitura ere baliatu izan du. Berriki, Bilboko Banizu Nizuke kultura elkarteak bere ilustrazioekin osatutako Al mal tiempo buena arcada liburua argitaratu du. Horri esker jakin dugu Euskal Herrian ez ezik atzerrirako ere lan ugari egiten duela.

Txorik eginiko zenbait disko azal, kartel eta ilustrazio.
Txorik eginiko zenbait disko azal, kartel eta ilustrazio.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Txori zeharo harrituta dago, liburua ikusita, kazetariok berarenganako interesa agertzen dugulako. “Nitaz baino, marrazkiez hitz egin dadila, beraiek dira protagonistak”, dio portugaletetarrak. Urte asko darama gaztetxe, musika talde, fanzine eta antzeko eragileentzat enkarguzko lanak egiten. Austrian ere ageri dira bere obrak. Baita Malaysia eta AEBetan ere.

Betidanik izan du marrazteko zaletasuna eta gaitasuna. Txiki-txikitatik, marrazketan gogoratzen du beti bere burua: “Etxeko kortinetan, eskolan harrapatzen nituen liburu eta koaderno guztietan, edonon marrazten nuen”. Eta institutu garaian hasiberriak ziren musika taldeentzat pegatinak eta irrati saioetarako marrazkiak egiten hasi zen.

Hardcore zale amorratua

Institutuan, beste gazte asko bezala, musika zaletu zen. Orduak eta orduak eman zituen metala entzuten, “disko haien azalek erakartzen ninduten”, dio berak, baina ez zuen erabat asetzen. Zerbait falta zitzaiola iruditzen zitzaion. Gerora, 80ko hamarkada bukatu aurretik, ikaskide baten bitartez hardcorearekin egin zuen topo, eta estilo hark erabat harrapatu zuen. Spandau Bullet musika taldearen hastapenetako kide izan zen eta hardcorearen esparru naturala gaztetxe eta etxe okupatuak direnez, Portugaleteko lehen gaztetxean inplikatu zen. Lan eskerga egin zuen han.

Sasoi hartan, Bizkaiko gaztetxe eta etxe okupatuetako kontzertuetarako afitxa dezente egiten zituen. Ingurune hartan  aski ezagunak egin ziren bere marrazkiak, eta apurka biderkatu egin zitzaizkion eskaerak: Astrabuduako Etxebeltz, Gorlizko Xurrut, Barakaldoko Edaska, Leioako Udondo gaztetxea, Santurtziko La Kelo gaztetxea, Deustuko Gazte lokala, Erandioko Sentinel, Basauriko Txarraska gaztetxea…

Aipatutako musika mota horrekin eta antolatzeko modu autonomoa erreferente duten argitalpenekin ere lan handia egin du. Horra hor, Ekintza Zuzena, Euskal Herriko aldizkari libertario beteranoaren azalak; punk-hardcore musika euskara hutsean lantzen duen Izu Giroa fantzinearen azal guztiak; Enkarterrietako K-Putxa fantzinearenak, Piohosa´s-enak, Punk-Rockerrenak zein, esaterako, musika estilo bereko Australiako Pee Zine-arenak ere. Bada bestelakorik ere. Adibidez, iazko Salamancako Liburu Anarkisten Topaketako afixa.

Giro horretako Euskal Herriko musika taldeek ere ezinbestez ezagutu zuten Txoriren lana eta poliki-poliki elastiko eta diskoetarako ilustrazioak eskatu zizkioten: Fly Shit talde esanguratsuaren zenbait diskoren azalak, baita Supercools taldeak Europako eta AEBetako taldeei egindako omenezko lanarena, Odolaz Blai, Hil Aiari, Korubo eta beste asko.

Atzerritik eskaera handiagoa

Orain dela hamar bat urte Alemaniatik, Holandatik eta Austriatik ere eskaerak heltzen hasi zitzaizkion, eta gerora baita AEBetakoak, Hego Amerikakoak eta Asiakoak ere. Besteak beste, segidan datozen hauentzat egin ditu ilustrazioak: Insted (Malaysia), Deadboard (Txile), Firetrucks (Israel), Polices and Thieves (AEB), Alhambre (Peru), High Time (Australia), Lion Roar (Herbehereak), Greziako eta AEBetako kontzertuetako afitxa ugari… Ahoz aho zabaldu da bere lan finaren berri eta halako batean almaltiempo.com webgunea jarri zuen martxan.

Astean sei bat eskaera jasotzen dituela aitortu digu Txorik, eta diruagatik baino, zaletasunagatik egiten duela. “Horietako asko talde gazteak dira eta dudan denboraren arabera laguntzen saiatzen naiz. Musika gustukoa izatea baino garrantzitsuagoa da jende jatorra izatea”, laburbildu du.

Txori autodidakta da, eta teknika handirik ez duela dioen arren, trazu oso markatuak eta definituak egiten ditu. “Marraztu eta tinta eman eskuz egiten dut beti, eta kolorea eta testuak gehitzeko ordenagailua erabiltzen dut. Horrela ohituta nago, eta jada berandu da hori aldatzeko”. Jarraitu izan dituen marrazkilarien artean hauek atera dizkiogu, baina aitortu digu beste asko ere badirela: Ibañez, José Ortiz, Berni Wrightson, Eric Powell, Mignola, Ryan Ottley, Cameron Stewart…

Ilustratzailearen askatasuna

Kexu da musika taldeek askotan zer nahi duten ez dakitelako. Horren erakusle da inoiz argitaratu ez diren disko azal batzuk ere batu dituela. Diskoen edo elastikoen ilustrazioak egiterakoan, musikak eta hitzek transmititzen diotena jasotzeaz gain, taldeen ideiak kontuan hartzen ditu, baina kontzertuen afixak egiteko, berriz, ez du aurreiritzirik nahi izaten. “Hor erabat aske aritzen naiz eta ez dut ideiarik jaso nahi; zer egin behar dudan esatea, musika taldeei kontzertuan abestitik abestira zer esan behar duten azaltzea bezala, onartezina!”.

Egiten dituen ilustrazio lan gehienak hardcore girorako badira ere, rockabilly, punk eta bestelako estiloetarako ere egin izan ditu ilustrazioak. “Nire musika gustuek eta hastapenetako lanek markatu dute gero etorri dena, baina ni erabat zabalik nago musika estilo eta ekimenetara. Izan ere, egiten ditudan lanetako musika taldeen %90 ez dut gustuko”. Areago, gaztetan hala txunditu zuen hardcore musikak ere apur bat desengainatuta dauka: “Gaur egun musika estilo bat besterik ez da”.
 


ASTEKARIA
2013ko maiatzaren 05
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Komikiak
Ez ezazula memoria gal, zure auzoa ere Gamonal

Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]


Paula Estevez
“Irudia alboratuta geratu da beti Euskal Herrian”

Mila lan egitetik bizi dira, sarri, marrazkilari eta ilustratzaileak. Ezaguna da sektorearen aspektu hori. Prekarietatea deitu ahal zaiona nagusiki; ikusezina izatea ere bai. Paula Estévez (Donostia, 1984), esaterako, ARGIAn ikusi izan dugu azken bost urteotan, sarri... [+]


2024-12-04 | Aitor Aspuru Saez
Craig Thompson
“Trumpen hautaketak eragin zuen trauma kolektiboaz badago osagai bat komikian”

Craig Thompson kultuzko eleberri grafikoen egile estatubatuarra Europan izan da bere azken lana aurkezten, Raíces de ginseng (Astiberri, 2024). Bilbon bi aurkezpen egin ditu eta artista atsegina, hurbila eta azkarra dela erakutsi du –euskaraz “mila... [+]


‘Gu’-aren inguruan marraztu du Tupust! kolektibo feministak bere hirugarren alea

Bildumako azken alea izango dela jakinarazi dute: lehenbizikoa Ni-ari buruzkoa izan zen, eta bigarrena Zu. Bigarren hura bezala, autoedizioan kaleratu du honakoa ere.


2023-12-15 | ARGIA
‘Ño’ komikiaz solasaldia, gaur Bilboko La Sinsorga kulturgunean

Ño komikiaren testuen egile Miren Artetxe eta Eli Pagola, eta Maitane Gartziandia ilustratzailea Bilboko La Sinsorga kulturgune feministan (Askao Kalea, 9) izango dira gaur, arratsaldeko 19:00etan, haien lanaz hitz egiteko.


Euskarazko komikien HernaniKomik II. azoka

Azaroaren 17an eta 18an izango da, ostiralez eta larunbatez, Hernaniko Atsegindegi plazan


Mikroa eskuan eta irribarrea ezpainetan

Ño!
 

Testuak: Eli Pagola eta Miren Artetxe
Ilustrazioak: Maitane Gartziandia
Argia, 2023

------------------------------------------------------

Komikia hasi aurretik eta amaitu ondoren bai azal eta kontrazalean, bai tapa eta barruko tapetan informazio... [+]


2023-09-27 | ARGIA
‘Ño!’ komikiaren erakusketa inauguratuko dute ostegunean Hernanin

Maitane Gartziandia, Eli Pagola eta Miren Artetxe egileek komikiaren lan prozesua eta mamia azalduko dituzte Kulturarteko Plaza Feministan irailaren 28an, komikiaren marrazki originalez lagunduta. Urriaren 5ean Iruñeko Laban aurkeztuko dute beren lana egileek.


2023-08-30 | Jon Torner Zabala
Benetan identifikatutako egoerak

Biga (5 liburu)
Gidoia: Romain Pujol
Ilustrazioak: Vincent Caut
Astiberri

----------------------------------------------------

Hamaika ipuin irakurri dizkiegu  etxean zazpi eta bederatzi urteko seme-alabei, eta esango nuke sekula ez ditudala hain engantxaturik... [+]


Ankerra izan behar

Anker
Gidoia: Gregorio muro harriet
Ilustrazioak: Alex Macho
Kolorea: Garluk Aguirre
Harriet, 2023

 

2019ko urtarrilean dago kokatuta Anker komikia. Errusiako lurraldeetan, Txina eta Ipar Koreako mugetatik gertu. Bertan, Siberiako basoak soiltzen ari diren mafiak... [+]


2023-06-20 | Julen Azpitarte
'El Eternauta' komikia
Eternitatearen nabigatzailea

Hector German Oesterheld (1919 -1978) gidoilari eta Francisco Solano López (1928​ –2011) marrazkilari argentinarrek sortu zuten El Eternauta komiki klasikoa 1957etik 1959ra bitartean, telebistaren eragina txikia zenean, eta komikiaren ospea eta harrera, aldiz,... [+]


2023-06-01 | Jon Torner Zabala
'Ño!' komikia
"Irabazi dugu aukera espazio batzuetan gure umorea egiteko"

Emakume bertsolarien esperientziak erdigunean jarrita, bertso saio baten bueltan gerta daitezkeen hamar eszena jaso dituzte Ño! komikian (ARGIA, 2023) Maitane Gartziandia ilustratzaileak eta testuen egile Miren Artetxek eta Eli Pagolak. Mamuak, trabak, heldulekuak eta... [+]


Superheroiak ez ziren Kryptonen jaio

1929ko krakaren aurrean herritarren aldartea altxatzeko asmoz sortu ziren lehenengo komiki liburuak AEBetan. Gidoilariek eta marrazkilariek ez zeukaten beren lan eskubideak defendatuko zituen superheroirik ordea.


Eguneraketa berriak daude