Ditxosozko ziber-gerra edo gerra informatikoa hainbesterako ote da? Martxo hasieran Frantziako Courrier International astekariak La cyberguerre est déclarée deklaratu du. “Estatuen arteko gatazkak gero eta gehiago jokatzen dira gudu-leku birtualean”, hitzokin egiten zion sarrera Courrierrek artikulu bilduma interesgarri bati, aspalditik eredu bihurtu duen formularen barruan: planeta osoko aktualitatean pil-pilean dauden gaiei buruz munduko hedabide nagusiek argitaratu dituzten elkarrizketa eta kronika hautatuak batzen ditu astero.

Gure irakurleari esplikatu beharrik ez dago zergatik den inportantea ziber-gerra. Informatikaren garapenak biziaren atalak oro digitalizatu ditu, numeriko bilakatu esango dute Xilaban. Internet sarea bihurtu da garapen ekonomiko eta sozialaren berme... eta aldi berean, hondatuz gero, arrisku.

Courrierrek gaiaz bildu dituenen artean, Foreign Policy amerikarrean David Rothkopfek plazaratu Cool War analisian erkatu ditu gerra hotza (cold war) eta gerra guay edo chouette esango genukeena (cool war): “Gerra cool berri hau hotza baino gehiago epela da, esan nahi baita, eten gabeko erasoan oinarritua; erasook ez dira gerra ekintzak juxtu-juxtuan, baina bilatzen dute etsaia ahultzea eta haren gaineko abantaila eskuratzea bere subiranotasuna hautsi eta haren defentsa lerroak gaindituz”.

Joan den otsailaren 19an New York Timesek eskaini zuen gerra mota berriaren azken aleetakoa, salatuz Txinako armadak Shanghain daukan 61398 unitatea omen dela Mendebaldeko estatu eta enpresa nagusien sistema informatikoak modu sistematikoan atakatzen dituena.
David Rothkopfen iritzian, kristo guztiak daki txinatarrek eten gabe dirautela jarduera horretan, Errusia eta Irango militarrak bezala bestalde, baina “inork ez du uste horregatik AEBren eta Txinaren arteko harremanak hautsiko direnik. (...) Txinatarrek gure jabego intelektuala bortxatzen dute, AEBetako ekonomiari buruzko informazioa biltzen, gure enpresa eta azpiegitura funtsezkoak, AEBen segurtasuna bera, behaztopatzen dituzte (...) baina erantzun epela ematen diegu, geu ere mundu osoan gauza bera egiten ari garelako”.

Rothkopfek aipatu du Irango programa nuklearra saboteatzeko haien ordenagailuak kutsatzeko yankiek eta beren aliatuek sortutako Stuxnet birusa. Horrelako eraso epelekin lortu nahi dute bestela eraso bero bat –bonbaketa bat– eskatuko lukeen helburua: Iranek ez dezala bonba atomikoa eskuratu.

“Baina –dio Rothkopfek– guk etsaiei egiten diegun bera egin diezagukete beraiek. Zuk nonbait bonba bat jaurtitzen duzunean, helburua suntsitzeaz gain bonba bera ere desegiten da. Aldiz, har informatikoa zabaltzen duzunean, bere osagaiek osorik diraute eta berreskuratzen baldin baditu etsaiak berrerabili ahal izango ditu bere mesedetan”. Horixe da, antza, RQ-170rekin gertatu zaiena. Hala saldu dute, behintzat, irandarrek. Alegia, yankiek eta israeldarrek haien kontra erabilitako birus informatikoen ezagutzatik lortu dutela RQ-170 hegazkina darabilen sistemaren kontrola berenganatzea, abioiaren jabe egin eta osorik Iranen lurreratzea lortzeraino.

Droneak ez dira jostailuak

Ziber-gerraz ari garenean gehienbat ezagutzen ditugun ordenagailuen kutsaduraz ari garela pentsa lezake irakurleak. Hau da, birusak, har informatikoak, sistema informatiko baten kontrola kanpotik hartzeaz, zerbitzariak blokeatzeaz, eta abar. Eremu horretakoak dira hedabideetan ezagutarazten diren erasoetako gehienak. Frantzian, esaterako asko aipatu da joan den urtarrilean, frantsesek Malin militarki esku hartzea erabaki eta biharamunean, Defentsa Ministerioaren bi gune atakatu zituztela. Lehenago, 2011ko martxoan, Ekonomia eta Finantzen Ministerioko 150 ordenagailuren kontrola hartu zuen norbaitek kanpotik. Horrelakoetan fite aipatzen dira susmagarriak: Txina, Errusia, Iran, edo eta AEBak berak...

Baina ziber-gerra programa informatikoetatik askoz haratagoko eremuetan ere jokatzen da. Gerra beraren atalak baizik ez dira etsaiaren azpiegiturak kutsatzeko software tranpatia, komunikazio digitalek beharrezkoak dituzten satelite eta bestelako azpiegitura sofistikatuen segurtasuna, eta teknologia berriz eraikitako robot gerlariak.

Osotasunaren neurria pittin bat ulertzen hasteko pistak eskaini ditu berrikitan Sin Permiso gunean Alfred W. McCoyk La guerra espacial y el futuro del poder global de EEUU analisian.

Wisconsingo unibertsitatean historia irakaslea den Macoy, mende batean zehar AEBetako armadak teknologiaren alorrean egin duen bidea azaldu ondoren, ahalegindu da 2020ari begira hango militarrek dauzkaten planen aztarnak josten, Defense Advanced Research Projects Agency delakoak darabilen puzzlea osatzeko.

Macoyren arabera, AEBek defentsarako bezala erasorako lurraren inguruko espazioan antolatzen ari diren ezkutuak biltzen ditu azken hamarkadotan garatu dituen arma eta gailu elektroniko berriak, hala nola piloturik gabeko droneak, komunikazio sateliteak, eta abar luzea. Ezkutua hiru geruzatan banatuta dago.

Lurrazalaren hurbileneko geruza osatzen dute hegaldi apalenean dabiltzan droneek, gaur egun bai espioitzarako eta bai erasoetarako erabiltzen direnek gehi eraikitzen ari diren belaunaldi berriko Global Hawk berriek. Horiek misilez eta bonbaz ekipaturik joango dira, Europa, Asia zein Afrikako edozein txokotan su egiteko prest. Geruza honetako osagaia zen RQ-170 famatua, iraniarrek ebatsi eta erakutsi arte AEBetako herritarrentzako ere sekretua zena.

12 milia –19 kilometro– arteko geruza berean ibiliko dira eguzki energiaz mugituko diren Vulture erraldoiak ere, 121 metro zabaleko hego eta guzti.

Goragoko geruzarako, 200 kilometroko altuera arterako ari dira garatzen Falcon Hypersonic hegazkin berria, hotsarena bider 22ko abiaduran –21.000 kilometro orduko!– hegan egiteko prestatua... lehen aldiz probatzean lehertu egin zitzaien arren.

Sare erraldoi honen hirugarren geruzan, 200 kilometro edo gehiagoko orbitan, ibiltzeko probatuta daukate X37B drone berezia, 29 metro luze izan arren piloturik gabe gobernatzen dena. Gisa honetako erlamando berriek zainduko dituzte lagunen sateliteak eta hala egokitzen bada erasoko arerioenak.