Zer dira MS5 eta Grillo?
Beppe Grilloren Bost Izarren Mugimenduak (M5S) ezusteko itzela ekarri du Italiako hauteskundeetan: alderdirik bozkatuena izan da, botoen %25,55 lortu du eta 109 eserleku diputatuen ganbaran. Koalizioak medio, zentro ezkerreko Pierre Luigi Bersani eta eskuineko Silvio Berlusconi lehen eta bigarren indar gisa geratu dira, hurrenez hurren, baina bototan MS5 haien alderdien aurretik.
Europako Batasuna astoratu duen emaitza da M5Srena eta, ezustearekin batera, galderak pilatzen dira ezker-eskuin: zer da M5S? Zer dago haren atzetik? Zer egingo du orain gobernu eraketan? Eta legealdian?
Denetarik entzun eta irakur daiteke mugimendu hau eta bere lidergoarekin katalizatzaile lana egin duen Beppe Grilloren gainean. Egungo gizartearen eskuin zein ezkerreko sostengatzaileen aburuz, izurritearen gisakoa da, Italiari –eta Europar Batasunari– sekulako kaltea egin diezaiokeena. Egiazki, sistemaren babesle hauek eta krisia izan dira M5Saren akuilu garrantzitsuena.
Ezker alternatiboaren lerroetatik ere ziztada ederrak eskaini dizkiote: “Itxura eta erretorika iraultzailea gorabehera, uste dugu azken urteetan dagoenaren defendatzaile eraginkorra izan dela M5S (...) Tapoi gisa funtzionatu duen indar bat, sistema orekatzeko”. Kritikatu zaio aldarrikatzea ez dela ez ezkerrekoa ez eskuinekoa. Arrazakeria. Populismoa. Liderrik gabeko alderdian Grillo lider handia izatea. Sarearen erabilera ikusmolde liberalenean erabiltzea. M5Sko markaren erabilera autoritarioa (hau da, berak baimendutakoek bakarrik erabil dezaketela...).
Grillok dagoeneko jakinarazi du ez duela sostengatuko Bersaniren gobernua, eta legez lege izango duela beren sostengua edo arbuioa, Sizilian egiten duten gisan. Han ezkerreko koalizio baten izenean gobernatzen du Rosario Crocetta karismatikoak, eta MS5aren sostengu handia izaten ari da bere politika askorekin.
Mugimendu zabal eta oso anitza da Grillorena, politika egiteko orain arteko molde zahar eta ustelen aurka hazi dena, politikari profesionaletan baino, orain arte bederen, herritarren jardunean oinarritu dena. Bere pertsona eta ideien aniztasun horretan egosiko dela iragartzen diote analista ugarik eta –batez ere– bere aurkariek.
Baina ez da zalantzarik bere ibilbidean Europa osoan protestan ari diren herritarren lelo eta pentsamoldearekin bat egiten duela neurri eta gai askotan: agintarien soldata murrizketak, iruzur fiskalaren aurkako neurrien beharra, gardentasuna, azpiegitura erraldoietan diru xahuketarik ez, erraustegien aurkakoa, deshazkundea, energia eta baliabideen erabilera arrazionala, bankuen nazionalizazioa baldintza zehatzetan izanez gero, mikrokreditoen bultzada, uraren publikotasunaren aldarrikapena...
Denbora beharko da esperientzia politiko berri honen nondik norakoak hobeto ezagutzeko eta baloratzeko, baina krisi gogorrak bizi dituzten herrialdeetako herritarren nahi eta sentimendu askorekin bat egiten duela.
Izaera eta itxura desberdina duten mugimendu asko sortu eta garatu dira munduan azken hamarkadan, bereziena eta indartsuena Hego Ameriketako XXI. mendeko sozialismoaren inguruan egituratu dena, baina baita bestelakoak ere: Islandiak bere finantza iraultza txikia egin zuen, AEBetan Occupy dago, Grezian Syriza, Espainian M-15, orain Italian M5S... Bakoitza berean eta bere ezaugarriekin ari da, baina guztiak neoliberalismoak dakarren hondamendiaren alternatibetan sakontzeko prest, bestelako munduak eta gizarteak posible direla aldarrikatzen duten ikusmoldeetan oinarrituak. M5S uholde horretan kokatzen den ikusi beharko da.
Calabriako (Italia) kostaldetik 120 miliatara hondoratu da astelehenean ontzi bat eta erreskate lanetan, haurdun zegoen emakume bat hil da. Libiatik gertu beste ontzi batean, ura sartu eta hamar pertsona hil dira sotoan. Desagertuen artean gutxienez 26 ume daude.
1991n Alpeetan Ötziren gorpua aurkitu zutenetik, egoera oso onean kontserbatutako 5.000 urteko arrastoak ikerketa asko egiteko erabili dituzte. Hasieratik arreta eman zuten azalean zeuzkan 61 tatuajeek. Adituek uste zuten tatuaje horiek azalean ebaki txikiak eginda eta,... [+]
2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]
Venezia, 1459ko apirilaren 24a. Fra Mauro monje eta kartografoak bere munduko mapa amaitu zuen San Michele de Murano monasterioan zeukan kartografia tailerrean. Portugalgo errege Alfontso V.aren enkarguz egin zuen lan hura, eta, mapa amaitu bezain pronto, Portugalera bidali... [+]
Paduako (Italia) unibertsitateko ikerlari talde batek Iranen 2001ean aurkitutako harrizko ontzi txiki bat aztertu du. Zehazki, flasko barruan zeuden arrastoak aztertu dituzte, eta hainbat osagai dituela ikusi dute: hematita xehetua –kolore gorri biziko mineral... [+]
Erroma, 1215eko apirila. Laterango IV. Kontzilioan, Eliza Katolikoak apaiz eta monjeei kirurgia egitea debekatu zien, besteak beste. Aurreko kontzilioetan ere, Reimsen eta Toursen, gaia landu zuten, lekaideek soilik arimak salbatzeaz arduratu behar zutela eta gorpuen salbazioa... [+]
Grezia, K.a. IV. mendea. Hainbat greziar pentsalarik, esaterako, Aristotelesek edo Heraklidesek, etruriarrei buruz idatzi zuten, Italiar penintsularen erdialdean eta iparraldean bizi zen herriari buruzko iritzi negatiboa jasoz. Etruriar emakumeak kritikatu zituzten bereziki, eta... [+]
Meloniri ez zaio ondo atera. Zer ezustekoa. Migranteek ez diote iristeari utzi. Agian, ez zegoen dei efekturik; agian, kanporatze efektu bat baino ez dago, beti. Ez da gure lorategia gustatzen zaiela (Borrellek esan zion moduan), da beraiei infernuko sua baino ez diegula utzi... [+]
“Migrazio irregularra gelditzeko” plana aurkeztu dute Europako Batzordeko presidente Ursula von der Leyenek eta Italiako eskuin muturreko lehen ministro Giorgia Melonik, Italiako Lampedusa irlara egindako bisitan. Hiru egunetan 8.500 migratzaile iritsi dira uhartera,... [+]
94.000 migratzaile inguru heldu dira Italiara 2023. urte hasieratik. Medicos Sin Fronterasen arabera, 13.300 pertsona itzuli edo atxikitu dituzte mugan: egunero 80 pertsona inguru. Immigrazio politiketan irregulartasunak eta “kontrol arrazistak” salatu dituzte... [+]
Segurtasun Ministerioaren esanetan, Mohamed Bazoum presidentea kargutik bota zutenetik, “segurtasuna erabat okertu” da. Operazioa errepikatzeko gomendatu die gainontzeko Europako herrialdeei. Espainiako Gobernua 70 lagun ebakuatzeko lanetan hasi da.
Venezia babesteko Italiak hartu dituen neurriak “ez direla nahikoak” eta “handitu behar direla” adierazi du Unescok. Masen turismoa, erreforma proiektuak eta aldaketa klimatikoak jarri dituzte arrisku nagusi gisa.
Tenperatura altuek eta lur eremu lehorrek eragin dituzte suteak asteartean. Ondorengo herrialdeak izan dira kaltetuenak: Kroazia, Aljeria, Tunisia, Siria, Italia, Grezia eta Frantzia. Azken orduetan, Portugalen eta Kanariar Uhartean ere zabaldu dira suteak.
Txinak tenperatura altuen ondorioz hainbat alerta aktibatu ditu. Europan Caronte antizikloiak eragingo du muturreko beroa, gehienbat Italian.
Vesuvio, duela 3.800 urte. Sumendiak eztanda egin zuen enegarren aldiz, eta mendi magaleko Brontze Aroko Afragola herrixka errautsek estali zuten, K.o. 79an Ponpeia eta Herkulanorekin gertatu bezala.