Nola lo egin, hobeto eta gehiago bizitzeko
Azterketa ugarik frogatu duten bezala, insomnioak kardiopatiak izateko arriskua gehitzen du, diabetesa eta obesitatea errazten ditu… Baina kontua ez da lo gutxi egitea bakarrik. Washingtoneko Medikuntza Eskolako (AEB) ikerketa batek frogatu duenez, kalitate eskaseko loak oroimena hondatu eta Alzheimerra izateko arriskua gehitu dezake.
Atseden biziberritzailea
Oheratzerakoan arazorik ez izateak ez du ezinbestean esan nahi ondo lo egiten duzunik. Hona hemen kontuan hartu beharreko gauza batzuk:
Gauez hainbat aldiz esnatzea. Loaren zikloak hainbat fase dauka, eta behin eta berriz eteten bada, litekeena da loaldiaren faserik sakonetaraino ez iristea. Ez da ahaztu behar fase horiexek direla gure gorputza osatzeko garrantzitsuenak.
Neke sentsazioarekin jaikitzea. Neke hori justifikatuko duen arrazoirik ez badago (fibromialgia, tiroideko arazoak...), eta behar adina ordu –egunero zazpi edo zortzi– lo egiten baduzu, zure atsedena biziberritzailea ez den seinale.
Gaueko etsaiak
Esnarazten duten botikak. Tiroideko arazoetarako erabiltzen direnek, bronkio-zabaltzaileek eta bihotzerako sendagai batzuek loaldia asalda dezakete. Diuretikoek esnaraz zaitzaketen gaueko kalanbreak eragiten dituzte, Kanadan oraintsu egindako ikerketa baten arabera. Kontsulta iezaiozu zure medikuari, zalantzaren bat izanez gero.
Jadanik sumatzen ez dituzun zarata-hotsak. Agian ohitu egin zara inguruko kutsadura akustikora, eta zarata handia izan arren, lokartzen zara eta ez zaizu iruditzen horrek eragiten dizunik. Hala ere, zarata horrek azaleko loaldi batera eramango zaituzten mikro-esnatzeak sortzen ditu zure garunean, eta horrek ez dizu behar bezala atseden hartzen utziko.
Oheratu aurretik mugikorra erabiltzea. Egunaren hondarrean gailu teknologikoak erabiltzeak loaldia zaildu egiten du, baita okerragotu ere. Suediako Karolinska Institutuan egin duten ikerketa baten arabera, gailu horiek emititzen dituzten erradiazioek loaldiaren fase biziberritzaileetan sartzea eragotzi eta fase sakonetan denbora gutxiago pasatzea eragiten dute.
Alkoholarekin afaltzea. Itxuraz eragin “lasaigarria” duen arren, edan eta lau ordura –lo zaudela, beraz– alkoholak loaldiko etenaldiak eragin eta apneak erraztu eta larriagotu ditzake.
Siesta txar batek atsedenari kalte egiten dio
Arratsaldean siestatxoa egiteak loezina saihesten du, baina loaldia okerragotu dezake zenbait kasutan. Hogei minututik gorakoa bada, erritmo biologikoa asaldatu eta gaueko loaldia ere aldrebestu egingo da. Siesta luzeek –30 minutu edo hortik gorakoek– suminkortasuna eta deskantsatu ez izanaren sentsazioa gehitzen dute; gainera, batzuetan pazientea buruko minez esnatuko da.
EAEk du elektroshockaren praktika tasarik altuena Espainiako Estatuan; Nafarroan berriz, pazienteen euste mekanikoa ohikoa da ospitale psikiatrikoko unitateetan. Psikiatrikoetako indarkeria eta gehiegizko medikazioa salatzeko, Estatuko Harro Zoro Erradikalen manifestazioa Bilbon... [+]
Bizkaiko Foru Aldundiko Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko zerbitzuan, lau psikologotik hiru kendu dituzte. Are gehiago, langileek salatu dute indarkeria matxistaren biktimak artatzeko plan berriak emakume ugari uzten dituela kanpoan.
Martxoaren 8aren atarian, menopausiari buruzko artikulu-sorta bat argitaratu du The Lancet medikuntzan espezializatutako aldizkariak. Laburpenean gogorarazi duenez, menopausia munduko populazioaren erdiaren bizitzaren etapa saihestezina da, baina esperientziak asko aldatzen dira... [+]
Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatearen “arreta txarra” eta “tratamendu bortitza” salatu du Izei Etxeberriak.
Azken mende erdi luze honetan Vicente Madoz psikiatra oso presente egon da Nafarroan osasun mentalaz, sexu-hezkuntzaz, bikote harremanez, adikzioez edo heriotzaz hitz egitean. 1960ko hamarkadan Ingalaterran ikusi eta ikasi zuena hona ekarri zuen, psikiatria berriaren oinarriak... [+]
“Hego Euskal Herria da elektroshock gehien praktikatzen den Espainiako Estatuko lurraldea; Basurtuko ospitalean sei elektroshock makina daude”, azaldu dio ARGIAri Heiko Elbira Zoroa GAM taldeko kideak. Hori eta beste hainbat praktika psikiatriko salatzeko Harro Zoroa... [+]
Min batzuk kokatzen eta garenarekin askeago bizitzen lagundu digu askori terapiara joateak. Baina, jende politizatua izanda, zalantzak ere piztu dizkigu maiz, kontraesanak. Kezka horiek beste askorenak ere bazirela ohartu nintzen Ismael Cerónen Psicoterapia queer... [+]
Gehiago hitz egiten dugu orain buruko osasunaz, ongizate psikologikoaz, eta horrek gure bizitza-kalitatean duen eraginaz. Poztekoa da, gaia armairutik ateratzeko lagungarria delako, mina denok (eta ez bakar batzuek) dugula erakutsita ondoeza normalizatu egiten delako, eta buruko... [+]
Haur eta gazteen egoera emozional eta psikologiko txarra dela-eta, irakasleak gaindituta daudela eta ikastetxe bakoitzean psikologo bat ezarri beharko litzatekeela aldarrikatzen du mugimendu batek. Hari horri tiraka, jakin nahi izan dugu zein den pandemiak eskoletan utzi duen... [+]
Enpresek diru publikoa jaso zuten ikerketarako, eta iparraldeko herrialdeek aldez aurretik erosi zizkieten txertoak. Bitartean, txertoen prezioak igo egin zituzten multinazionalek. Gaur egun, herrialde txiroenetan, %23k baino ez du dosi osoa, SOMOren ikerketaren arabera.
“Askotan min handia sentitzen nuen oinetan, baina arraroa zen, ez nuelako lotzen kolpe batekin edo lesio batekin, eta ez nuelako identifikatzen nondik zetorren”. Iraia Etxebesteren hitzak dira; duela sei urte azalpenik gabeko mina sentitzen hasi zen oin azpian, eta... [+]