Hausterrea
Intsektuak garbitzeko xaboia oso ona da. Garbitu, jo eta garbitu, akabatu! Intsektuen ezaugarri berezienetakoa beren azala da. Azala dute egitura, eskeleto. Azaletik arnasa hartzen dute. Azala da babesa. Eta kitina, argizari eta abarrek babesten dute azala bera. Horiei erasotzen die xaboiak. Eraso eta beren lana zapuztu. Horrela garbitu dezake xaboiak intsektua.
Egokiena potasa xaboia da. Etxean egindakoa onena. Hiru edo lau kilo egurren errautsari litro bat ur nahastu, ongi irabiatu eta egun pare batez utzi. Litro bat landare-oliori errauts orea pixkanaka-pixkanaka erantsi eta nahasi. Krema baten trinkotasunaren antzekoa hartu behar du. Eltze batean sutan jarri eta etengabe mugituz loditu, xaboiaren tankera hartzen duen arte. Gatz pittin bat eta limoi ttantta batzuk, banaka-banaka ondo nahasiz erantsi. Ontzi batean jaso eta hor duzu, zeu garbitzeko edo intsektuak garbitzeko potasa xaboia. Natural askoa. Landare-olioa beharrean animali koipea ere ez da txarra.
Xaboia egiterakoan bezala beste makina batean ere ona da errautsa. Landare ttiki aldatu berriak edo ereindako hazietatik ernetzen ari diren landarettoak har, barraskilo eta bareen hozkadetatik babesteko errautsa zabaldu bere inguruan. Landareak handituta izanagatik har ttikien erasoa badute, azaren familiakoak adibidez, dozena erdi bat koilarakada errauts litro bete uretan ondo astinduta nahasi eta landarea ongi busti. Zurinak eta onddo zurien erasoa jasan duten landareak zuzenean errautseztatu daitezke. Baratzean, lurra prestatzen denean metro koadroko kilo bat arte lasai bota, baina ohikoa baino simaur gehiago eman beharko diozu. Lurrari edo konpostari nahastez gero, gutxi jarri, bestela haren nitrogeno guztia beretzat hartuko du eta. Errautsak potasio ugari du, gaitzei aurre egiteko lagungarria eta elikagai aparta dena. Horrez gain karea ere badu, gure lur buztintsuetan lan ederra egiten duen osagaia. Horrexegatik, lurreko elikagaiak askatuz landareei mesede ederra egiten die. Tomateak bezala, pH altuko lur basikoa atsegin duten landareei ere ederki laguntzen die. Aldatzerakoan, zuloan pittin bat eman. Urmael edo urtegirik baduzu, eta algek bertan pagotxa badute, horiek atzeratzeko era ona da errauts pixka bat eranstea.
Horretarako, noski, neguko suen errautsak eta hausterreak jaso egin behar.
Nahitaezkoa beharko luke hiri hondakinetan organikoa bereizi, luartu eta lurrari bueltatzea; hil ala bizikoa.
Negua da lurrari eta landareei karea emateko garaia. Ehundaka urtetako ohitura da karetzearena. Kareharria karobian karetu, erre, eta kare horrekin karetu soro, baratze, belaze eta sagasti. Etxeak eta arbolak berak ere karetzen ziren, azala karesnez edo latsun-urez edo... [+]
Kaixo! Badira bi hilabete ziento bat porru sartu genuela gure baratze kaxkarrean; hainbat aholku irakurri eta hainbat laguntza jaso arren, porruak landatu genituen bezain ziztrin daude. Belar txar batzuk dituzte inguruan (gaztelaniaz aros izenekoak), eta ezinean. Argazkietan... [+]
Baratze bazterrean beti behar du hondakinak usteltzeko txoko bat. Zopizartzean, jorratzean, belarrak kentzean edo uzta amaitu delako berea eman duten landareen hondakinak kentzean sortzen den materiala, ondo gauza aberatsa da. Jeneralean bazterrean pilatu eta bertan usteltzen... [+]
Mikatza dut kafea. Mikatza dut gustuko. Gozotik urruti, gazi puntta eta erre punttua duena. Gatz ttantta bat ere ederki letorkiokeela amets egiten dut, maiz. Izan ere kafea! Taxuzko kafe batek ahosabaiaren azken gapirioaren eta mingainaren atzeko pendizaren artean loratzen duen... [+]
Erreka, ibai eta errio aldamenetako erribera lurrak dira Euskal Herri atlantikoko nekazarien ametsetako paradisua. Lur onenak hortxe bildu dira, urak ekarrita milioika urtean; ez kristorik ezta jainkoaren asmakizuna sortu zuen jenderik existitzen ez zen garaietan hasitako... [+]
Uholdeak etorri dira, goian-behean. Ibaia errio bihurtzen den lurretan gaude, erribera galantak Atlantikoari begira. Erribera hauek itsasoaren gora-beheren eraginetik babesteko eraikitako muntoak eta zanpiadurak ederki gainditu ditu goitik datorren uholdeak. Ibaiaren arro... [+]
Hiztegi ugaritan ageri da. Ereiteko dagoen soroan egiten den sua. Alorrean erretzen den zabor piloa. Soroetan egiten den belar, sasi eta arduien errea, gero errautsak lurrean barreiatzeko. Soroan batutako zakarrak erretzea. Zerbait erein behar den soroetan, pilan ipinita, belar... [+]
Ardiak jaten ditu. Txileko Andeetan “chagual” bezala “come ovejas” deitzen dute Puya chilensis landarea. Bere arantza luze zorrotzetan kateatu eta gosez hildako ardiek eta txoriek, usteldu ahala, landarearen oineko lurra ongarrituko dute. Ongarri horri... [+]
Arratsalde on, Jakoba. Lehenik eta behin, eskerrik asko Argian astero egiten duzun ekarpenarengatik. A ze nolako euskara darabilzun! Eta zenbat ikasten dudan! Gure ingurumen “berdea” beste begi batzuekin ikusten dut irakurtzen zaitudanetik. Eta eremu horretan gure... [+]
Kaixo Jakoba. Aurren-aurrena, zorionak eta eskerrik asko egiten duzun lanagatik eta ematen duzun informazioagatik. Konposta nola egin litekeen jakin nahi nuke. Guk baserrian jan-hondarrak plastikozko ontzi batean botatzen ditugu, baina mindu egiten zaizkigu. Zerekin, non eta... [+]