San Sebastian egunean, ohitura den legez, Barack Obamak bigarren agintaldia hasiko du AEBetako presidente bezala. Iragan azaroko hauteskunde presidentzialetan garaile atera zen berriro, baina, 2008ko hauteskundeetan ez bezala, ez du inolako ilusio berezirik piztu munduko txoko desberdinetan. Izan ere, bere lehenengo agintaldiak ez ditu bete sortutako itxaropen gehienak. Nazioarteko harremanetan agertu duen jarrera ez da aurreko presidentearen oso desberdina izan: ohiko aliantzak (NATO eta Israel) eta mehatxuak (Iran, Ipar Korea...) mantendu ditu eta nahi izan duenean nazioarteko legeak ez ditu bete (Osama Bin Ladenen erailketan bezala). Egia da Iraketik tropak atera dituela eta ez duela herrialderik inbaditu (nahiz eta Libia bonbakatu duen), baina nahi izan balu ere, AEB ez zegoen beste okupazio militar bat burutzeko moduan, nahikoa lan eman diote Afganistangoak eta Irakekoak.
Barne politikan, Obamaren lehenengo agintaldiak lagundu egin ditu gizarteko sektore ahulenak, adibidez, osasun segurua populazio guztira zabaltzeko ahaleginarekin. Baina ezkerreko sektore desberdinek azpimarratu dute lortutako aurrera- pausoak txikiak izan direla. Ez dute arrazoirik falta ziur asko, nahiz eta horren errua Obamari ezin zaion egotzi zuzenean. Presidenteak bere egitasmoak aurrera eramateko ahal duena egin du. Kontua da lan hori egitea ez dela erraza AEBetan. Sistema politiko estatubatuarra oso konplexua da emaitza kontserbadoreak izan ditzan. Bere ezaugarri nagusia botere legegilearen, exekutiboaren eta judizialaren arteko banaketa da. Horregatik, gobernua eta botere legegilearen artean ez dago loturarik, kolore batekoa izan daiteke bata eta beste kolore batekoa bestea. Baina hor ez da bukatzen botere sakabanaketa, legegileak bi ganbera simetriko ditu: Ordezkarien ganbera eta Senatua. Lehenengorako bi urtetik behin hautatzen dira ordezkariak eta bigarrengorako sei urtetarako hautatuak izaten dira senatariak, baina, bi urtean behin ganberaren herena berriztatzen da soilik jarraikortasuna eta moderazioa segurtatzeko.
Beraz, AEBetan politika publikoak errotik aldatu ahal izateko ezinbestekoa da hiru hauteskundetan garaile izatea, eta hala ere, Senaturakoetan herena baino ez denez berriztatzen, garaipen horrek denboran sostengatua izan beharko du lau aktoreetako (Presidentea, Ordezkarien ganbera, Senatua eta Auzitegi gorena) batek betoa erabili ez dezan. Bestela, ohiz kanpoko gehiengoak lortu ezean, “amildegi fiskala” bezalako egoerak saihesteko moderaziotik eta moderaziorako negoziazioak gertatzen dira Washingtonen, estatubatuar herritarren etxeetatik urruti.
Herrialde handietan, urruntasunak ematen duen babesetik, politikariek herritarren interesen aurkako erabakiak errazago har ditzakete. Aldiz, eskala txikiko erabakitze guneetan zailagoa da, gertutasunak herritarren kontrol demokratikoa errazten du eta hedabide handiek duten eragina txikitzen du. Obamak ez du gertutasuna lagun, horregatik, bere bigarren agintaldia aurrerakoiagoa izateko ezinbestekoa izango da herritarren mobilizazioa. Mekanismo honen beharra oso ondo ulertu zuen Franklin Delano Rooseveltek, 1930eko hamarkadako krisi ekonomikoari aurre egiteko New Deal programa aurrerakoia martxan jarri zuen AEBetako presidenteak. Rooserveltek sindikatu eta ezkerreko erakundeekin batzartu eta hauen proposamenak entzuterakoan esan ohi zien: “Orain atera kanpora eta derrigortu nazazue egitera”.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]
Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]
Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]
Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.
Tesia: Baztango... [+]
Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]
Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]
Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.
Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]
Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]
Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]