Desmond tutu
Berriz haur izaterik banu eta galdetuko bazenit “Nor izan nahiko zenuke nagusitzean?”, zalantzarik gabe erantzungo nizuke: Desmond Tutu! Oso erakargarria eta eredugarria gertatzen zait: ausarta, zuzentasunaren sen zorrotzekoa, erradikala (arazoen sustraietara joaten dena), zapalduekin konprometitua, bakegilea (1984ko Bake Nobela, orain saria Europari ematearen aurka azaldu dena), teologia beltzaren sustatzailea, Hego Afrikan Eliza anglikanoaren buru izandako artzapezpikua (dagoeneko erretiroan), lau seme-alaben aita, alaia eta umoretsua...
Lehenik bere herrialdean egin zuen borroka luzea apartheid-aren aurka eta beltzen eskubideen alde, zurien etsai nagusi bihurtzeraino bere bizitza arriskuan jarriz; gero, Egiaren eta Adiskidetzearen batzordeburu, barkamena (ez ahanztura) eskatzen eta ematen irakatsi zuen; eta geroago beltzak agintera iritsi ondoren, profeta zorrotz izaten jarraitu du Hegoafrika berriaren zenbait norabide kritikatuz. Bere ospeagatik Afrika osoan eta handik kanpo hainbat gatazkatan esku hartu izan du, eta beti asmatu du hitz egokia esaten egoerarik latzenetan ere. Israelera joan eta Holokaustoaren egileei barkamena zor zaiela esan zien juduei, gero, Holokaustoaren museoa (Yad Vashem) ikustera joan zenean, pintada honekin topo egin bazuen ere: “Txerri beltz eta nazia da Tutu”.
Bestalde, Afrikan homofobia oraindik ere indartsu eta zabaldua dagoenean, iritzi askoren aurka ozen hitz egin izan du 81 urteko gazte honek gay eta lesbianak Elizan eta gizartean besoak zabalik hartu beharraz.
Eta nondik datorkio bere mundu-ikuskera? Ba, ebanjelioaren interpretazio iraultzailetik eta Afrikako ubuntu kontzeptutik (“pertsona bat beste pertsona batzuen bidez da pertsona”).
Galdetuko bazenit “Nor gonbidatuo zenuke aurtengo Gabonetan mahaira?”, badakizu zer erantzungo nizukeen. “Eta zergatik?” Ba, Euskal Herriaren une historiko honetan lagungarri izango litzaigukeelako “desmond tutu” bat hemen. Gainera, ez ahaztu hil honen 10ean berari eman ziotela Unesco-Bilbo saria. Eta bake-mahairaino ezin badugu lider hau ekarri, gutxienez eskatu Olentzerori, labetik atera berri-berria, haren liburu eder bat opari: Dios no es cristiano. Y otras provocaciones (Desclée, Bilbo 2012), Desmond Tuturen biografoa den John Allen-ek haren adierazpenez apailatua.
Irakurle, Eguberri on, eta Urte Berriari ongietorria emon!
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako... [+]
Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]
Etiopia, 1974ko azaroaren 24a. Lucy-ren hezurdura aurkitu zuten Hadarren, giza arbasoen arrasto zaharrenetakoa. Australopithecus afarensis espezieko hominidoak 3,2 eta 3,5 milioi urteren artean ditu.
Homo espezieen arbasotzat jo zuten orduan, gu guztion amatzat. Mende erdi... [+]
Berlingo Unibertsitate Libreko eta Zuse institutuko diziplinarteko ikerlari talde batek eredu matematiko konplexua garatu du Afrika iparraldean erromanizazioa nola hedatu zen hobeto ulertzeko.
Plos One aldizkarian argitaratutako ikerlanaren arabera, eredua osatzeko galtzada... [+]
"Migrazio zirkularra" sustatu nahi du PSOEren gobernuak, langile batzuek behin-behineko hainbat lan egiteko migra dezaten Espainiako Estatura, eta gero euren jatorrizko herrialdeetara itzul daitezen.
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.
Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutuna bidali dio babesa adierazteko.
Igandean egin du erreskatea Aita Mari salbamendu ontziak. Azaldu dute Siriatik etorritakoak direla gehienak, baina badaudela haien artean Egiptotik, Nigeriatik eta Bangladeshtik etorritakoak ere. Aita Mari ontziari Ravennako portuan lehorreratzea agindu dio Italiako... [+]
Calabriako (Italia) kostaldetik 120 miliatara hondoratu da astelehenean ontzi bat eta erreskate lanetan, haurdun zegoen emakume bat hil da. Libiatik gertu beste ontzi batean, ura sartu eta hamar pertsona hil dira sotoan. Desagertuen artean gutxienez 26 ume daude.
Rafahtik gertu dagoen muga-lerroa osorik kontrolatzen dute, antza. Lau bahitu askatzearen aitzakiapean, ia 300 palestinar erail dituzte sionistek Nuseiraten. Azken zortzi hilabeteetan, ia 37.000 palestinar hil dituzte jada.