80ko hamarkadan jaio ginenon gurasoen gazte-heldu garai hark, baita ere, hainbat haur jaiogabeen guraso izango zirenen bizitza amaiera ekarri zuen. Herriak gogoan du 1978ko Sanferminetan Iruñean izandako karga poliziala, Germán Rodríguez erail zutenekoa, urte haietan egosten zen panorama politiko desegonkor baten isla dena.
Post diktadura politiko gertu baten ajea. Eta gertu diot, urteak pasatu diren arren, oraindik ere ajeak sortutako buruko minaren taupadak sentitzen direlako. Gogora ekartzeak, Herriaren egarria iradokitzen du oraindik. Egarri egunak portualdean ez da 1977ko gertakizunen kronika bat, baizik eta orduko errealitate baten ispilua osatu nahi luketen zatiekin eraikitako collage moduko bat.
Diktadura politikoak bermatu zituen askotariko errepresioetatik jaio ziren 1977ko udako egarri egunak. Gazteen artean zabaldu zeneko sentsazio horretan egituratzen da Koldo Izagirrek deskribatzen duen portualde hartako sentimendu indibidual eta ideal kolektibo asegabeak. “Bizitza hau ez da edangarria” (9.orr), “jainkoa hila zen, Nietzsche ere bai” (10.orr), “errealitatea ez da jasangarria” (131.orr).
Hamar atal laburretan antolatuak diren orrialde gutxitan, gai mamitsuen inguruko itzulia egiten du; alienazio kapitalista, indarkeria, borroka moldeak, Euskal Herria, sexismoa, askatasuna, erlijioa. Funtsean, gizarte modernoekin sortu ziren edo, hobeki esanda, gizarte modernoa osatzen duten gai gatazkatsu batzuen berrikuste moduko bat aurkitzen dugu Euskal Herriari buruzko kontakizunean. Erakargarria bezain bortitza suertatu zait eleberriaren azken kapitulua, ehorzketa bat kontatzen duenekoa eta, nola, gorpuaren deskripzioari helduz, askatasun indibidual zein kolektiboaren aldeko printzipio unibertsalen aldarria egiten duen; “gure belaunaldiaren aurreneko biktima, askatasun artistikoaren sinboloa, bizitza molde berri posibleen esploratzailea… gorputzaren jabetza kolektiboa dekretatu zen han” (135.orr).
Eleberri arina izatetik urrun dago Izagirreren azkena. Irakurketa zailtzen duten sinboloz jositako hizkeran idatzia da. Ideien deskripzioa egitetik abiatzen da, ispiluaren zati guztiak eskaintzen dizkigu, irakurleok ideia andana guzti horrekin izan zenaren mundu erreal baten koadroa osatu dezagun.
Esfortzua merezi duen eleberria.
Konturatu orduko apirila joan da, bere intentsitate eta kolore guztiekin. Egun beroak, epelak eta hotzak utzi dizkigu. Ostadarra eta izotza. Euri jasak eta bero sapa. Jaio berri diren arkume apurrak belardian dabiltzan bitartean, labanak eten egin du bizitza eman duten hiru... [+]
Martxoaren amaieran Donostiara etorri zen Amador Fernández-Savater bere liburu berria aurkeztera: Capitalismo libidinal [Kapitalismo libidinala]. Bisita labur batek mami handia izan dezake. Madrilera itzuli aurretik elkarrizketatu genuen, harilkatuz politika,... [+]
Ramon Oleagak eta Jose Mari Esparzak egina, 300 mapa dakartza Imago Vasconiae izeneko bildumak eta Interneten ere kontsultagarri dago. Euskal Herriaren historiaren bilakaera irudikatzeko eta "ikerketarako jatorrizko materiala izateko" ezinbesteko tresna sortu dute... [+]
Jose Mari Esparza idazle, editore eta ekintzaile menderaezinak bere lanerako txokoan hartu gaitu, Altaffaylla Kultur Elkartea eta Txalaparta argitaletxearen sorlekuan, liburuz inguraturik. Gaztetan 20 urtez aritu zen Luzuriagaren Tafallako fabrikan lanean eta orain berriki... [+]
Abenduaren 1ean inauguratuko dute Gasteizko Alde Zaharrean Eva Forest Liburutopia kafe-liburudenda. Proiektua “pentsamenduaren eta kulturaren hedapen eta gozamenerako topalekua” izatea nahi dute bere bultzatzaileek. Hilabeteko programazioa aurkeztu dute jada... [+]
Akelarre saiakera argitaratu zuen 2021ean, eta, iaz, berriz, perla urregorrizko bat: Elurzuriren hiru heriotzak. Grimm anaien ipuin ezaguna berridatzi zuen, eskuizkriburik zaharrena abiapuntu harturik, Grezia zaharreraino joanez, eta Elurzuriren istorioko zenbait elementuri... [+]
Euskal idazle eta irakurleentzat sortutako sare sozial libre berria da Paperjale.eus. Irakurritako liburuak erregistratzeko aukera ematen du, puntuatu, kritikak eta iruzkinak egin… Abaraskak sortu du, software librea, euskara eta Fedibertsoa sustatzen dituen taldeak. Ez... [+]
Zer eta zertarako da espetxea? Zer zigor kodea? Zeri esaten diogu birgizarteratze? Kartzelak present dituen herri honetan, nago gutxi hitz egiten dela beronen eraginaz eta zigorraren kulturaz. Milaka herritarren errealitatea dena, hormez kanpoko errealitatetik hain urrun. Preso... [+]
Naufragioaren aztarnategi edo porrot egindako proiektuen nolabaiteko antologia ei dugu Angel Errok (Burlata, 1978) argitaratu berri duen olerki bilduma. Izenburua bera atentzioa emateko modukoa da: Poema liburu bat –irakurtzeko jarraibideak– (Erein, 2022). Liburua... [+]
Fermintxo Zabaltzak eta Katakrak argitaletxeak Leslie Feinbergen Mari-mutil handi baten bluesa ekarri ziguten duela bost urte eta oraingoan egile beraren beste lan bat ekarri digute: Borrokalari transgeneroak. Aurreko lana eleberria zen, egilearen bizitzan oinarritutako fikzioa,... [+]