Ana Obregon gure kosmobisioan
Behin baino gehiagotan gertatu zait: ideia erakargarri bat, itxura politekoa, aise eta pozik neure eginen nukeena, baina, arrazoia bata edo bestea izanda, asetzen ez nauena, ontzat ematea kostatzen zaidana. Sinetsi nahi, bai, baina barruko ahots inpertinente batek esaten dizu: “Ez duk horrela, ideiak zulo handiegiak ditik...”.
Adibidea? Bada, esate baterako, hizkuntza bakoitzak mundua ikusteko era bat ematen duela, edo, areago joanda, hizkuntzak berak pentsamendua baldintzatzen duela, halako eran non hizkuntza partikular bakoitzaren egiturak eta nolakotasunak hizkuntza horren jabearen pentsatzeko era baldintzatzen eta itxuratzen duen.
Ideia, berez, erakargarria iruditzen zait. Eta uste dut ez dudala aparteko interesik egiazkoa edo faltsua izan dadin. Abertzaletasunaren edo hizkuntza gutxituen defentsaren ikuspegitik horren alde egin izan da, eta espazio horietan mugitzen naiz neroni, baina ez zait iruditzen erabateko argudioa denik, ezta ezinbestekoa denik ere. Eta sinestea kostatzen baldin bazait, galdera asko erantzunik gabe uzten dizkidalako da, besteak beste. Gustura emanen nuke amore inork ideiaren balioaz konbentzituko banindu.
Eman dezagun, hala ere, egia dela, gauzak hala direla. Bada, berriki agertu zait ideia zalantzan jartzeko beste argudio bat: duela hilabete batzuk Leitzako bi emakume, adinekoak ni ez bezala, baina euskaldunak ni bezalaxe, eta horrenbestez eta ustez mundua euskarak utzitako moldetik ikusten dutenak, propio joan omen ziren Iruñera, zertara eta Ana Obregon ikustera eta entzutera. Hara! Nekez aurkituko nuke mundua ikusteko nire modutik urrutiago gelditzen den adibiderik, hori baino argigarriagorik.
Hizkuntza partekatzen dut haiekin, euskaldunak baikara hiruok. Eta partekatzen hasita, baita gaztelania ere, gaztelaniadunak era bagara eta. Baina, benetan, ziur naiz haien kosmobisioa, mundua ulertzeko modua, zeharo ezberdina izan behar dugula. Pertsonaia esperpentikoekiko interesa gorabehera, milioika lagun izanen dira munduan, ondoan ditudan bi euskaldun horiek baino hurbilago ditudanak bizitzari begiratzeko eta mundua ulertzeko garaian. Euskarak lurralde zabal, aberats, atsegin eta gozagarri bat eskaintzen dit, gainerako euskaldunekin partekatzen dudana, baina munduari begiratzeko betaurrekoak, bistan denez, beste osagai batzuk ere, edo beste osagai asko ere, izan behar ditu ezinbestean.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]