Politikan dena ari da azkartzen, bizitzan legez. Epe-laburkeriak definitzen du ekonomia. Gure kulturan janari azkarra da nagusi, beti komunikatzen, alde guztietan dauden hedabideak eta are azkarragoa den kontsumo-erritmoaren gurpila. Zaharkitze teknikoki eraikia ez ezik, psikologikoki barneratua daukagu. Politikariei ezinezkoa bihurtu zaie abiadura handiko patu hori saihestea.

Ekonomia gizartearen mesedetan kudeatzeari uko egin diote, euren existentzia justifikatu behar dute gure bizitzetako esparru are gehiagotan eskuak sartuz, erritmo geroz eta azkarragoan. Beraz, gure hauteskunde sistemaren denbora-ziklo estuen barruan, bide errazetik jotzen dute; proiektu handinahia, legislazio pieza berri bat edo beste berrantolaketa erronda bat telebista kateen aste osoko 24 orduko programazioa betetzeko, lanpetu itxura eman eta jendea hunkitu. Abiadurak abiadura ereiten du, zure txanda urtebetean edo bitan etorriko da ia seguru, beraz orain azkar ibili edo gero aizkorari aurre egin.

Egungo filosofia iraunkorra da, goitik eta azkar bakarrik inposatu daitekeela aldaketa. Inolako ereduk ezin du sinetsi jendeak berari dagozkion gauzak alda ditzakeela bere kabuz. Elitismo gordina, pluralismoaren gainetik; aurrez ezarritako planaren politika eta ez elkarrekin ibili beharreko bidearen politika. Utikan jendeak euren akatsetatik ikasita hobeto ikasteko aukerari, boterea erabili da jendearen gainetik eta ez jendearekin.

Abiadurari gurtza egin ordez, politika mantsoa behar dugu, aldaketa fundamentala eta sakon barneratua bilatuko duena. Horrelako politika geldoa oinarritzen da zera onartzean: esanahiez betetako aldaketak, aldaketa jasangarri eta herritarrak, denbora behar duela gauzak ondo egiteko, kontsentsuak negoziatua izan behar duela adostasun herritarra eraikitzeko eta aurrera egiteko; eta erabakiak partekatu egin behar direla jendeak aldaketaren jabe sentitzea nahi badugu.

Historiaren lezioa da, berdin da boltxebike edo blairita, ezin duzula historian bidezidorrik hartu. Saiatzen bazara, desastrea dator. Ez dira erreformak bakarrik denbora behar dutenak; benetako aldaketa hegemoniko transformatzailea ere prozesu mantsoa da. Hamar urte behar izan zituen ongizate estatuak 1930eko crashetik bizkortzeko. Eskuin berriak hiru hamarkada pasa zituen sabelean boterea hartu baino lehen. Nire adibide gogokoena Suediako sozialdemokratak dira, 1930eko hamarkadan hartu baitzuten boterea eta astiro, seguru eta mantso nahiko gizarte ona eraiki zuten, goreneko mailara iritsi ez zena mende erdi beranduagora arte.

Aldaketaren teoria diferentea behar dugu, printzipioak eta pazientzia uztartuko dituena. Horren helburua da norabide egokiari heltzea eta ahalik eta bidaide gehienak aurkitzea.