Eta gure CTa?
Udan irakurritakoen artean, badago liburu bat atentzioa eman didana eta lagun artean franko aipatu duguna. CT o la Cultura de la Transición. Crítica a 35 años de cultura española du izenburu eta saiakera bat da, hainbat autorek osatu artikulu bilduma. Ez da maisulan bat, ez da ziur aski XXI. mendeko saiakera gorenen artean kokatuko, aski gorabeheratsua da, zabarra izatera ere ailega daiteke momenturen batean, oportunista ere bai autoreren bati dagokionez (Ignacio Echevarria), haatik, indar kritiko handia du. Laburki esatearren, Espainiako kultura hegemonikori emandako zuzeneko ukaldia da.
Espainian frankismo ondorenean gorpuztutako kulturari deitzen diote CTa eta azalpen-eredu bikaina dela ohartzen da irakurlea liburuarekin hasi bezain pronto. Esan gabe doa, ez da erraza CT delakoa zer den definitzea orokorkeriatan erori gabe, baina uste dut azken urteotan Espainiako kultura jarraitu duen edonork susma dezakeela, senez edo, zer izan daitekeen. Prisa taldeak hegemonia mediatikoa eduki duen gisara, hark sustatu kultura litzateke CTa neurri handi batean. Demagun, Victor Manuel, Ana Belén musikan, Luis García Montero, Antonio Muñoz Molina literaturan, itun eta kontsentsuaren kultura, bipartidismoa, Gregorio Peces-Barba intelektual gisa, Moncloako Itunak ekonomian, SGAE lobby gisa, Almodovar zineman. Besteak beste, jakina. Gehiago ere bada-eta, izan ere. Amador Fernández-Savaterek dio CTa funtsean arazoei eta eztabaidari itzuri egiten dion kultura dela, balizko kontsentsuan mozorrotzen bada ere. Despolitizatze moduko bat, non parametro oso estu batean kokatzen diren diskurtsoak (Trantsizioa, merkatu-ekonomia, monarkia, eta abar) onartzen diren soilik, halako aire neutral-apolitikoarekin onartu ere. Eta noski, borroka antiterroristaren matraka beti prest lerrotik irteten den ezein eztabaida berehalakoan amaitzeko. Nago ezagun egingo zaigula gehienoi.
Neurri batean, belaunaldi-ebaketa bat irudikatzen du liburuak. Trantsizioarekin berarekin eta haren kulturarekin sakonki kritikoa den belaunaldi berri bat aurkezten du, zeinak M15aren mugimenduan azalarazi duen bere asebetea.
Ñabardurak ñabardura, meritu handiko ariketa autokritikoa iruditzen zait liburua. Aski errotikoa den kritika du mahaigaineratzen, eta dakigunez, modu horretan baizik ezin du ezein kulturak aurrera egin. Alta, ezin izan dut ekidin pentsatzea nola jasoko litzatekeen gurean tamainako (auto)kritika saioa –besteren behaztopa norbere herrena baino errazago atzematen baita eskuarki–. Alegia, nola erantzungo genukeen euskal kultura hegemonikoaren sakoneko kritika egingo bagenu. Eta badago egon, zer kritikatu. Oro har, inpresioa dut gurean ere gero eta bide estuagoetatik ibili garela 1980etatik aurrera. Beti dagoela ideologia abertzaleki zuzena ildotik irteten dena birbideratzeko gertu. Eta gu ere kontent txintik esan gabe arrastoan sar gaitezen ametitzeko. Ez da ordea beti hala izan. Berriki topo egin dudan artikulu bat jarriko dut adibide soiltzat. 1977an agertu zen aldizkari honetan bertan, Baietz astea gaizki bukatu atalean, Koldo Izagirrek eta Ramon Saizarbitoriak sinaturik. Haren izenburua, ezin esanguratsuagoa: “Oteizak txorradak esateko makina inbentatu du”. Soberan da gogoraraztea Oteiza zela garai hartan gure intelektual gorenetako. Zaila zait imajinatzen gaur egun halakoaren parekorik.
81 urterekin zendu da. Bere aita Fernando Aire 'Xalbador' bezalaxe, bertsolaria eta artzaina izan zen Mixel Aire.
Behar dugun hezkuntzarako, independentzia! lelopean deitu du grebara Ikamak unibertsitateetan, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan eta Lanbide Heziketan. Datozen asteetan iragarriko dituzte greba deialdiari lotutako mobilizazioak.
Metaren buru den Mark Zuckerberg-ek adierazpen askatasunaren izenean eta erroetara itzultzearen izenean, immigrazioa, generoa eta sexu-orientazioa bezalako gaien aurkako zentsura kentzeko neurriak hartu ditu. Trumpekin elkarlanean arituko dela adierazi du eta... [+]
Munduko populazioaren ia erdiak baino bi aldiz gehiago kutsatzen du aberastasun gehien pilatzen duen %1ak. Munduko aberatsenek hamar egunetan isuri duten kantitatera heltzeko, ia hiru urte beharko lituzke munduko aberastasunaren eskalan erditik behera dagoen herritar batek.
Basabürüako ibar eskuineko gazteek lehen maskarada arrakastatsua eman dute igandean, Lakarrin.
.jpg)
17 urteko musika ibilbideari itxiera emango dio Odolaren Mintzoak hilaren 25ean Usurbilen eskainiko duen kontzertuan. Amaiera kontzertuaren inguruan egun osoko egitaraua antolatu dute. Bidelagun izan dituzten herriko taldeek hartuko dute oholtza: Rukula, Ameba, Viafara edota... [+]
Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak herri ekimen legegilea aurkeztuko du Gasteizko ganberan. Apirilaren 24ra arteko epea ipini dute sinadura gehiago biltzeko, eta dei egin diete Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan erroldatutako 18 urtetik gorako pertsona guztiei. Hiru... [+]
Gazan 2023ko urria eta 2024ko ekaina artean Palestinako Osasun Ministerioak adierazitakoa baino %40 hildako gehiago izan direla azaldu dute The Lancet aldizkarian argitaratutako ikerketa batean. Zuzeneko heriotzak soilik hartu dituzte kontuan azterketan, hau da, bonbaz edo tiroz... [+]
HezkuntzArtea Irakasleen Elkargunea sortu du EAEko irakasle talde batek. Hezkuntza politiken “noraeza” salatu nahi dute, politika horiek etengabeko metodologia berrietan, “burokrazia ikaragarrian” eta IKTen “erabilera zentzugabean”... [+]
Iaz jarri zuten martxan lehenengoz Alde Zaharrean Jantoki Herrikoia. Auzokoak elkartu eta mahaiaren bueltan konpainian bazkaltzea da gakoetako bat. "Auzotarrak elkarren artean ezagutu eta komunitatea sortzea da gure nahia", azaldu du AZ Ekimeneko kide Asier... [+]
"Nola sustatu haurren parte-hartzea ekintza komunitarioen bitartez" ikastaroa emango du otsailean Iruñean Naiara Martin Gomezek (Elgoibar, 1982). Pedagogian graduatua da eta Atxutxiamaika Saileko arduraduna. Izen-ematea irekita dago UEUren webgunean. Ikastaroaz... [+]
Indarkeria matxistari buruzko testigantzak jasotzeko Instagram kontua 2024ko azaroan jarri zuen abian emakume talde anonimo batek. Espainiako Estatuan Cristina Fallarás kazetariak abiatutako #Cuentalo egitasmoan oinarritu dira. Emakumeek, testigantza anonimoen bidez,... [+]
2024ko balantzea egin du Irungo Harrera Sareak. Aurreko urtearekin alderatuta saretik migrante gehiago pasa dira, eta Gautxori taldearen harrerak laukoiztu egin dira. 6.000 pertsona inguru artatu dituzte guztira.