Itsasu, 2012ko ekainaren 24a. “Aro baten bukaera iragartzera gatoz, Segi tresna gisa agortua dela ondorioztatu dugu”. Jada jakina zena solemnitate osoz adierazi zuen Amaia Elixiri bozeramaileak Segiren amaiera ekitaldian. Erabaki historikoa da, Segik hamarkada bat ez, hiru hamarkadako indarra eta zama baitarama berarekin, Jarraik, Gazteriak eta Haikak utzi ziotena barne. Hemendik aurrera izango dena “denon eskuetan dago eta denon beharretatik aterako da” diote Ainhoa eta Gorka (ezizenak) Segiko kideek.

Bi gazteon aburuz, faktore ugarik bultza dute desagerpenera: epe laburreko ikuspegia eduki izana, gettho izaera, gazteriaren desideologizazioa, normalizazio eza eta formaziorako espazio falta, eraginkortasunik gabeko funtzionamendua… Horrek guztiak gazteriarekiko “amildegi bat” sortu du.

Baina, praktikan, egunerokotasunean, nola sumatu da agorpen hori? Erakundea desitxuraturik zegoen, gaitasuna guztiz ahulduta: “Estigmatizazio bat zegoen, herrietan sumatzen zen. Bestalde, erakundea plano politikoan eta gazteen problematikan mugitu izan da beti, baina erabateko desoreka zegoen bien artean, horrek irudikatzen du agorpena”.

Errepresioaren eta erantzunaren zurrunbilotik irten ezinik

2002an Segi ilegalizatu zutenetik bere kontrako pertsekuzioak ez du etenik izan. 2007an Auzitegi Gorenak erakunde terroristatzat jo zuen eta geroztik 150 lagun inguru atxilotu dituzte. Sarekada handiena 2009ko azaroan izan zen, Espainiako poliziek eta guardia zibilek 34 kide atzeman zituzten ordukoan. Azken urteotan sarekada handiak baino, atxiloketak tantaka gertatu dira gehiago, horrek halabeharrez eragina izan du jendarteak operazioei emandako erantzunean.

Ilegalizatua eta pertsegitua izanagatik ere, Segik ekitaldiak eta jarduerak antolatu ditu, Estatuari nolabaiteko konfrontazio estrategiaz erantzun dio. Atzetik izandako errepresioa ikusita, asmatu al du estrategia horretan?

–Ainhoa: Erantzun hori errepresioa oztopatzeko izan da, Estatuari egin duena hain merke ez irteteko. Erantzun behar zen, baina horrek ekarri zuen Gazte Herriaren eraikuntzaren helburua bigarren mailan geratzea. Zurrunbilo batean sartu ginen.

–Gorka: Tresna bera bilakatu zen helburu.

–Ainhoa: Ez nuke esango desegokia izan zenik, baina bai erantzun dinamikan sartu ginela.

–Gorka: Denboran kokatu behar dugu. Errepresioan bi fase daude: ilegalizazioa eman zenetik erakunde terrorista izendatu arte, hor oraindik lan egiteko aukera zegoen, eta hortik aurrera. Bigarren fasean kolpea gazteria osora zabaldu zen, presioa nabariagoa da eta zailtzen du Segik bere proiektua aurrera eramatea. Beste modu bateko formulak aurkitzera derrigortu gaitu, batzuetan eraginkorragoak eta bestetzuetan ez.

–Ainhoa: Hala eta ere, errepresioak oztopatu du gure jarduera nazio mailan, baina herrietan ez du lortu bertako mugimendua gelditzea; belaunaldi berriak lotu dira eta proiektuak sortu dira behin eta berriz.

Jarrai/Haika/Segi auziaren bilakaera funtsezkoa da hau guztia ulertzeko. 2007an Auzitegi Gorenak jurisprudentzia berria ezarri eta 23 auzipetu seina urteko kartzelara zigortu zituen. Haietako 18 Bilboko Esperantza frontoian atxilotu zituen Ertzaintzak, agerraldi publiko batean. Argazki hori inflexio puntu bat izan zen. Geroztik, Espainiako justiziak zigorrak gogortu eta sarea zabaldu zuen: “Kolpea erakundetik harago joan da, gazteria guztia izan da kolpatua, botere faktikoentzako arriskutsua den mugimendu oro egon da errepresioaren jo puntuan”.

Zergatik luzatu da hiru urtez eztabaida?

Segi desegiteko erabakia militantziaren artean adostu da, kartzelan eta ihesi daudenen artean ere bai, “ahal izan den neurrian”. Dena dela, erabakia ez da hartu auzipetuta edo zigorrak betetzen ari direnen egoera legalari begira, alde horretatik ez dute borondaterik ikusten: “Erabakia publiko egin zen bezperan, Nafarroako bost gazteren kontrako sententzia jakin genuen; 2009ko azaroan atxilotutakoen auzia mugitzen ari da pixkanaka; Izpuran itxi zirenak ere preso izan dituzte orain arte… Auzitegiek termino politikoetan jokatzen dute, ez dute borondaterik herri honen gatazkarekin amaitzeko”.

Segiko kideek 2009an hausnarketa hasi zutenean ezker abertzalearen estrategia aldaketa gertatu zen “baina bi karril paralelo izan dira. Gure erabakia ez dator Zutik Euskal Herriari erantzutera, bere isla izan duen arren”.

Segik estrategia aldaketa horrekin eta Gernikako Akordioarekin bat egin zuen. Baina bere barruan ezker abertzalearen norabide berriarekiko uzkurtasuna ikusi nahi izan duenik bada hala ere. Eztabaida hiru urtez luzatu izanak adostasunera iristeko zailtasunik adierazten al du? Ezetz diote Segiko bi kideek, luzapena hausnarketa “oso sakon” baten ondorio izan dela, gazteen arazoei erantzuteko estrategia osoaren definizioa egin baita haien esanetan.

Gauza batean kontsentsu handia egon da: Segi agortua dago. “Hasieran denetariko iritziak zeuden, hamar urteko ibilbidearen ondorioz erakundeari eusteko sentimendua zegoen, baina klabe praktikoetan kokatzen ginenean, garbi geratzen zen agortuta zegoela”.

Independentzia eta sozialismoa izan dira aldarrikapen nagusiak. Baina aldarrikapenetik harago, zer egin du Segik?

–Ainhoa: Segiren ekarpen handiena izan da gazte mugimendua indartzea, eta hala, gazte problematikari erantzutea. Independentzia eta sozialismoa gure bizitzetan aplikatzen dugun zerbait dira, iraultza norbere borroka pertsonaletik kolektiboraino zabaltzen da. Ez dira berba hutsalak, egunerokoan isla izan dute, eta hori da inportantea.

–Gorka: Hausnarketetan hori ere azaltzen zen. Independentzia eta sozialismoa “txapel” bat izatetik egunerokotasunean ahalik eta eremu gehienetan praktikan jartzea.

–Ainhoa: Dena den, errepresioak baldintzatu gaitu, baina nazio eraikuntzari eutsi diogu, lehentasunen artean egon da, eta ondorioztatu dugu hori dela bidea.

Hemendik aurrera, herrietan oinarria

Itsasuko ekitaldian Amaia Elixirik zera esan zuen: “Borrokek jarraitzen dute eta biderkatzen dira, sistema kapitalista irauliko duten borrokez ari gara”. Krisi ekonomikoaren ondorioz sorturiko mugimendu anitzei eginiko keinua dirudi. Segiren barruan opinio ezberdinak daude talde horiez, baina gazteriak kalean egon behar duela garbi dute, krisiari erantzuten: “Bai hemen, bai udaberri arabiarrean eta baita
M-15ean ere, gazteria da mugimendu horien abiarazlea, lehen lerroan dagoena. Erantzukizunaz jokatzen ari da eta hori pozgarria da”.

Segi desagertzean talde berri bat sortuko dela espekulatu izan da. EFE agentziak “Kimua” izeneko talde baten berri eman zuen. Segiko ordezkariek erabat gezurtatu dute halakorik, ez da izango Segi ordezkatuko duen erakunderik. Ez da izango, ezta ere, alderdi baten menpeko talderik: “Gazteen estrategia helduen munduaren araberakoa izatea, naturaltasuna, grina eta benetako potentzialtasuna galtzea litzateke”.

Hemendik aurrerakoak herrietan izango du oinarria, hor ikusi dute lanerako esparrua, gazteen arazoei maila lokalean aurre egiten, tokian tokiko ezberdintasunak kontuan hartuz:

–Gorka: Bi urtetan ekimenik eta kanpainarik apenas antolatu dugu, baina herrietan gazteak euren nahiei erantzuten eta irtenbideak bilatzen aritu izan dira etengabe.

–Ainhoa: Hein handi batean lekukoa mahai gainean lagatzea da, hau tresna baten agorpena da, baina ez gazteen borrokaren amaiera.