Uztailaren 18, 19 eta 20an egingo dituzte Justizia soziala eta normalizazio linguistikoa izeneko jardunaldiak A Coruñako Carballo herrian. Besteak beste, feministak, sindikalistak eta ekologistak izango dira hizlari, haien mugimenduen eta galizieraren normalizazioaren arteko zubiak egin nahian.

Zergatik aukeratu duzue gai hori?

Antolatzen dugun zortzigarren udako ikastaroa da. Konturatu gara gainditutzat ematen genuena ez dagoela gaindituta.

Azaldu, mesedez.

Esan nahi dudana da teknikariok ez garela ari gizartean transmititzen transmititu beharrekoa, lan hori eginda zegoela uste genuelako. Ustea da gizarteak hizkuntza normalizatzeko ekintzak ontzat hartzen dituela. Baina uste horri bueltak ematen hasi ginen PSOE eta BNG lau urtez gobernuan egon zirenean, galegoa normalizatzeko hainbat neurri hartu zituztenean. 16 urtez PPk agindu zuen ordurako. Normalizazio linguistikoaren kontrako taldeak sortu ziren, lehen ez zeuden eta uste genuen bolada batez baino ez zutela iraungo. Uste izan genuen haien diskurtsoa ez zela inora iritsiko. Hartutako neurriak ez ziren ondo esplikatu, zeren gizarteak ez zituen ondo ulertu. Eta agian, hor dago kontua: jendeak ulertu behar du zergatik diren hizkuntzaren aldeko neurriak onak. 

Euskal Herrian, neurriak ulertzen ez dituztenek besteei esaten die hizkuntza inposatzen ari direla.

Galegoaren alde hartzen zen neurri bakoitzeko kontrako erreakzioren bat zegoen, esanez inposizioa zela. Ordura arte horrelako diskurtsorik ez zen atera hemen, ez behintzat jendaurrean. Normalizazio linguistikoa kontu politikoki zuzena zen. Alde ez egonda ere, inork ez zuen kontrakoa adierazten. Gezurrean bizi ginen, zeren kontrako diskurtsoa atera eta jendartean barneratu zen.

Diskurtsoa landu behar.

Iazko ikastaroan galegoaren aldeko argumentuak lantzen aritu ginen. Bitxia da, galegoaren aldeko argumentuak jorratzen hasi behar al genuen guk? Bada bai, berriz hasi behar genuen hitz egiten hortaz. Galegoa defendatzen dugu gure herriaren hizkuntza delako, hemen sortua delako, historikoki baztertua izan delako... Alegia, justizia soziala delako galegoa defendatzea. Gure diskurtsoan nabarmendu behar dugu, ez justizia soziala hizkuntzarekin soilik lotzea, baizik eta justizia sozialaren esanahi orokorra jendarteari helaraztea. Hori lortuz gero, gizartearen gehiengoak hizkuntza normalizazioaren alde egingo du. Horretarako garbi eduki behar dugu zergatik defendatzen dugun hizkuntza.

Nolako harremanak dituzue gizarte mugimenduekin?

Orain arte aldarrikapen mugimenduek galegoa erabili dute aldarrikapen hizkuntza moduan. M15 arte ez da inoiz aldarrikapen publikorik egin gaztelaniaz. Ekologistek, sindikatuek, feministek... galegoa erabili dute aldarrikapen hizkuntza, nahiz eta egunerokoan haien hizkuntza gaztelania izan. Hizkuntza aldaketa hori ez dago aztertuta eta interesgarria litzateke ikertzea.

Hizkuntza aldaketa ontzat ala txartzat hartu behar dugu?

Ona da, nahiz eta ez den nahiko genukeen onena. Egokiena izango litzateke hizkuntza aldaketarik ez egitea, oinarrizko hizkuntza galegoa izatea. Baina aldaketa ez da gertatzen aldarrikapen mugimenduetan bakarrik, diskurtso publikoetan, adibidez politikan ere, horixe gertatzen da. Herri, eskualde eta nazio mailako lider politikoek, adibidez PSOE eta PPkoek, bizitza pribatuan gaztelaniaz baino egiten ez dutenek, jendaurreko lan politikoan eta hauteskundeetan galizieraz egiten dute. Beraz, ez da onena, baina ez da txarra gehiengoarengana jotzen dutenean galegoz egitea.
 

Udako ikastaroetan feministek, sindikalistek, sexu askapeneko militanteek hitz egingo dute. Nola egiten dira zubiak horrelako mugimenduen eta hizkuntzaren aldeko mugimenduen artean?

Galizia herri txikia da. Mugimenduak ez dira zirrikiturik gabeko tokiak, ezta gutxiagorik ere. Batzuek besteekin loturak dituzte. Laura Bugalho CIG sindikatuan Emigrazio idazkaritzan ari da lanean, eta era berean, sexu askapenerako borrokan dihardu. Isabelle Kerdudo ekologia munduan dabil eta aldi berean galegoaren aldeko lanean ari da.

Gune horiek baliatu behar ditugu harremanak egiteko, loturak eraikitzeko eta gero besteei helarazteko. Hizkuntzaren defentsan lan egiten dugunak gu modukoez inguratuta gaude, baina ekologismoan dabilena eta hizkuntzarekiko kontzientzia duena, ez da derrigorrez sentsibilitate linguistikoa duen jendeaz inguratuta egongo. Guri asko interesatzen zaigu tankera horretako jendearengana hurbiltzea, haien bizipenak ezagutzea; sentsibilitatea baitu ekologiarekiko eta hizkuntzarekiko. Pertsona horren bidez irits gaitezke hizkuntza kontzientziarik ez duten taldeko kideengana.

Inkoherentziak eta koherentziak garbi ikusten dituzu. Zuk esan duzu matxista izatea eta galegoa defendatzea ez datozela bat.

Mugimendu ekologistak ikusaraziko du ekologismoa bidezkoa dela, guk ikusaraziko dugu hizkuntza normalizatzea bidezkoa dela, eta feministek gauza bera egingo dute feminismoarekin. Hori hala izanda, zeharo inkoherentea litzateke gizabanakoak eremu baterako bidezkoa dena defendatzea eta besterako ere bidezkoa dena ez defendatzea.

Hots, matxista bazara ezin zaitezke galegoaren defendatzaile izan.

Esate baterako, izan al zaitezke feminista eta galegoa ez defendatu? Noski hala egin daitekeela, baina ez da koherentea. Galegoaren alde egin dezakezu eta aldi berean ekologista ez izan? Hori ere inkoherentea izango litzateke. Urrunago joanda (eta ez dakit muga non dagoen), Galizian izan al zaitezke feminista gaztelaniaz biziz?