Lauaxetaren gabardina
Zer ote da gabardina bat norberarentzat. Zer izan liteke, udazkeneko egun euritsuetan ikusi ohi den jantziaz harago. Modaren esanetara joan eta etorri den osagarri berrasmatua. British estiloaren ikonoa. Nobela beltzetako gangster tiro zaleen eta detektibe gogortuen uniforme tipifikatua. Columbo tenientearen elementu bereiz-garrietako bat. Zinema klasikoko izarrak –Humphrey Bogart, Marlene Dietrich, Audrey Hepburn– nahiz haiek prota-gonizatutako filmak antzeratzeko modua. Bakarren baten oroigarria…
Txaber Erraztirentzat, jantziak berak izan lezakeen zentzua bazterrera utzita, bizitza osoko ardura isila izan da, erantzukizun sekretua, “zerutik erorita bezala” jasotako gabardina hura gordetzea eta 40 bat urtez erlikien pare babestea. Hitz bakarrean eta letra larriz esanda, misioa. Ez baitzen edonolakoa. Ez baitzen edozeinena. Gabardina hura –Erraztik Emakume Abertzale Batza elkarteko kide Concha Azaolari erreleboan hartutako jantzi hura– fusilamentu pelotoiaren aurrean jartzera zihoala erantzi baitzuen Estepan Urkiaga Lauaxeta-k, 1937ko ekainaren 25ean argitutako egunsenti makabro hartan.
Merezi zuen arretaz eta tentuz zainduko zuelakoan helarazi zitzaion Erraztiri. Haren jabea mutiko zenetik ezagutu eta miretsi zuelako –“izar bat zen”–. Mendirako zaletasunak, Mendigoizaleak elkarteak, batu zituelako. Gerora, bere idatziak ere irakurri eta gozatu zituelako. Haren “euskara garbia” goratu zuelako.
Ekainaren lehenean sekretu izateari utzi eta jendaurreko aurkezpena egin zuten biek Larrabetzun. Zutikako esekigailu batean ondo botonatuta ageri zen bata. Eta tente, bete, handi, hauspotu, imitatzen zaila den lur kolorea irradiatuz, jabearen falta salatuz, denborari muzin eginez.
Apalago ageri zen bigarrena, haren urte luzetako zaindaria. Makur, hauskor, hitz egiteko indarrak ere neurtu beharrean, 88 urtetako martxak akituta, denboraren jazarpenari plegatuta ia. Tinko, ordea. Eta alai. Eta lasai, bizitza erdian bere gain izan duen misioa konplituta.
Bien bistaratzeak, bien konplizitateak, omenaldi ezin egiatiagoa eskaini dio poetari. Eta balio erantsia, Literaturiari.
Carli Pup (Udine -friuleraz Udin-, 1973) Friuli [friuleraz, Friûl] herriaren ekintzaile kultural garrantzitsuenetako bat da. Bere hizkuntza gutxituaren idazle, hizkuntzalari eta bere herriaren historialari bihurtu da.
Gaur egun, Informazione Friulana kooperatibako... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Martxoaren 27an aurkeztu zuen ARGIAk Bizi Baratzea Orria, lurrari begiratzen dion urtarokako aldizkari berria. Martxoaren hasieran zabaldu zen kide egin eta formatu oso berezia duen orri handia etxean jasotzeko aukera. Erantzun oso beroa izan du. Kide hauen profila ezagutu nahi?
Jaitsiera AEBen muga zergen igoerari erantzun ez dieten eta negoziatzeko prest azaldu diren herrialdeei aplikatu diela argudiatu du Donald Trumpek, Europar Batasuna barne. Txina eta AEBen arteko lehia komertzialak gora egiten jarraitzen du.
Hirugarren greba zikloa iragarri dute Steilas, ELA, LAB eta CCOO sindikatuek maiatzaren 12tik 16ra bitartean, hezkuntza publikoa indartzearen alde. Azaldu dute Hezkuntza Sailak helarazitako azken proposamenak ez diela euren aldarrikapenei erantzun egokirik ematen.
Sarriguren, Tafalla, Noain, Buztintxuri eta Gares herrietako D-PAI ereduko ikastetxeetako familiak kalera aterako dira Hezkuntza Departamentuak foru lege bidez ingeleseko orduak handitu nahi dituela salatzera. Euskarazko murgiltze ereduaren kontrako erabakia dela iruditzen... [+]
Nafarroako funtzio publikoan 30.000 langile zeuden grebara deituta asteazken honetan. Deialdiak jarraipen desberdina izan du sektorearen arabera, eta sindikatuek salatu dute foru gobernuak "abusuzko" gutxieneko zerbitzuak ezarri dituela nahita.
Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.
Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.
Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.
Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.
UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]
Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]
Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]