Fikzioaren alde (eta II)

Tira, hilabetetan elkar ezin ongi uztartu ibili ondoren utziko didazue, beste behin eta azkenez, errenkaz aldatzen. Izan ere, honakoak izango ditugu gure azkeneko ttakunak, eta honakoa, honenbestez, nire hondarrekoa.

Ezin ongi uztartu ibili garela esan dut eta anitzek pentsatuko dute ezin ongi moldatu ibili garela. Galdetu izan didate: “Aizu, zuek ez zarete ondo konpontzen ezta?”. Aipatu izan dugu euskarazko prentsa arrosaren behar hori, Kaixo! edo Holaxe! delakoaren beharra, eta akaso gurea abiapuntu egokia litzateke, esklusiba batzuk salduz, dirutxo batzuk ateratzeko. Baldin eta inori axola bazaizkio gure arteko gorabeherak, jakina.

Idazleok ez ei baikara ubera jakin bati jarraitu errazak, eta halaxe ibili gara, kulunka bat nola, alde batetik bestera zabuka. Zer esanik ez hirutik bi poeta ustekoak badira; baiki, ez da harritzekoa ttakunak hondoa jo izana. Imajinatzen duzue, adibidez, Hedoi Etxarte eta Angel Erro Ttakun (h)errenka berean? Bata Leninen kontuak hizpide, bestea alejandrino batean Aitor Zubietaren gaineko azkenekoa ahokatu (barkatu Angel, ez dut hitz egokiagorik aurkitu) nahian. Nekez atarramentu onik.

Baina morboaren zaleen zoritxarrerako argitu nahi dut ez garela batere gaizki konpontzen gure artean (Jose Luis, Uxue, eskura utzi dizuet gezurtatzea). Iruditzen zait joera handiegia dugula idazleen testuak oso serio hartzekoa, batez ere zutabeak, eta edozein ika-mika itxurazkori garrantzi handiegia ematekoa. Ohituegiak gaude iritzi artikulu eta txosten politiko serioetara, non hitz bakoitza historiara igaroko denaren hotsandiz idatzia baitago, eta hala, ez gara gai irakurtzeko beste modu bizkor eta zaluagoan prentsan publikatzen dena. Gaizki ulertu ugari zenbatu ahal daitezke, ez soilik ttakunei dagokionez, arazo soil honengatik bakarrik. Hamaika eta bat aldiz esan izan dut baina ez zait ardura berriz ere errepikatzea: literaturak –eta arteak oro har– eskatzen duen irakurketa moldeari dagokion analfabetismo maila aski kezkagarria da Euskal Herrian. Horren adibide garbiena etengabe entzuten dugun euskara, prosa eta literatura “erraza”ren aldarria dugu, baina arestian aipatutakoa ez dabil aparte.

Harritzeko-harritzekoa ere ez da; izan ere, non dugu Euskal Herrian irakurketa molde hori lantzeko taxuzko lekurik? Zenbat euskal filologia ikasle joaten da Literatura Eskola, irakurle klub eta enparauetara, “karreran literatura apenas ematen dugu” esanez? Euskal Herrian esanahi zehatz, itxi eta seguruak hobesten ditugu. Izan duela ez dakit non azaldu grafitoetako hitzena, izan gure herriaren “baldintza objektibo eta estrategiko”ei dagokiena. Fikziozko biraketa txikiena, kasurik onenean, ez da ulertzen; kasurik okerrenean, gutxietsi egiten da apetatsu, konpromiso zein garrantzi bakoa delakoan. Baina ez zen alferrik funtzio poetikoa erdigune Roman Jakobson-en taulan. Fikzioaren benetako muinetara ailegatu den edonork daki-eta, ez dagoela egia borobilagorik fikziozkoa baino.

Horregatik amaitu nahi nuen ibilaldi hau nire ttakun kideen aldarri txikia egiten. Ez soilik Ana, Jose Luis eta Uxuerena, aurretik egon direnena orobat. Eta, bidenabar, idazle, musikari eta artista guztiena. Egiten dutena gehiago edo gutxiago gustatu, miresten dut mundu laukitu eta aspergarriari zinezko erresistentzia egiten saiatzen den jendea oro. Finean, beti paratuko naiz haien alde. Haientzat, beraz, begirunez, nire azkeneko hau.


Azkenak
Osakidetzan euskaldunak identifikatuta: arta euskaraz bermatzeko bidean pauso bat?

Ospitalizatuta dauden pazienteek eskumuturrekoan eramango dute “e” ikurra. Hala, osasun langileek badakite herritar horiek eskatu dutela euskaraz artatua izatea. Osakidetzak dio euskarazko komunikazioa errazteko beste tresna bat gehiago dela. Proiektu zabalago bateko... [+]


“Udalak onartu duen HAPOaren ondorioz, Kabia egoera ezegonkorrean dago”

Kabia gune okupatuaren 19. urteurrena ospatzeko jarduerak egingo dituzte gaurtik domekara bitartean, apirilaren 24tik 26ra. Bi hamarkada betetzear dagoen gune autogestionatu honek hainbat gorabehera izan ditu bere ibilbidean, eta, Udala bultzatzen ari den Hiria Antolatzeko Plan... [+]


Anestesia, Delirium Tremens, Zea Mays, Talco, Zetak eta Naxker Hatortxu Rockeko iragarpen berrien artean

24 talde berri iragarri ditu Hatortxu Rock elkartasun jaialdiak. 63 talde iragarri dituzte dagoeneko eta guztira, 100 talde izango dira jaialdiko bost eszenatokietan.


Izaki Gardenak
Kantuak euria atertu zuenekoa

Izaki Gardenak
Noiz: apirilaren 20an.
Non: Iruñeko Gazteluko Plazan.

-----------------------------------------------

Ordu erdia baino ez da falta Iruñeko Gazteluko Plazan kontzertua hasteko; baina erdi hutsik da oraindik, euria ari baitu. Porlanezkoa nahiz ez den,... [+]


Trumpek gelditzeko eskatu dio Putini, eta Errusiak dio bake akordiorako ia prest dagoela

Zelenskiri Ukrainako gerra amaitu behar duen bake akordioa "arriskuan" jartzea leporatu ostean, Putini egin dio errieta Trumpek bere sare sozial Truth Socialen. Sergei Lavrov Atzerri Ministroak adierazi du bake akordioa adosteko prest dagoela Errusia. Kievek jakinarazi... [+]


Eguneko zentro publiko baten beharra aldarrikatu dute Uribe Kostako herritarrek

Bizkaian eguneko zentro publikorik ez duen eskualde bakarra da. Elkarretaratzea eginen dute apirilaren 27an, 12:00etan, Sopelako (Bizkaia) Udaletxeko plazan.


2025-04-25 | Enbata
Herriek (ere) asko egin dezakete euskararen alde

2026ko hauteskundeei begira, zutabe bat ireki du Enbata-k. Plantan emanak izanen diren zerrenda abertzaleen hautagaiei ideia kutxa bat eskaini nahi die, beren programak Herriko Etxeen eskumeneko sail ezberdinetan eraikitzeko. Hilabete honetan, Herriko Etxeek euskararen alde egin... [+]


2025-04-25 | Aiaraldea
Baso Erresilentea proiektua martxan, mendietako jasangarritasunaren mesedetan

Urduñako 2022-2042 Onura Publikoko Mendia Antolatzeko Planaren parte da ekintza, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailaren babesa eta Bizkaiko Foru Aldundiko Mendi Zerbitzuaren laguntza jaso du.


Frantziako lehen ministroaren alabak ere salatu du “bortizki jipoitu” zutela Betharramgo ikastetxean

Alain Esquerrek idatziriko Le silence de Bétharram (Betharramgo isiltasuna) liburuan eman du lekukotza Helene Perlantek, François Bayrouren alabak. 1980ko hamarkadan egon zen ikastetxe katolikoan ikasle eta berrogei urte luzeetan isilik atxiki ditu bertan jasandako... [+]


Analisia
Denok gaude katean

Urtarrilaren 29an, gaur egungo mundu berekoi honetan ohituta ez gauden zerbait gertatu zen Laudioko Guardian lantegiaren atarian. Zuzendaritzak hango labea itzaltzeko asmoa erakutsi zuen, eta horri aurre egiteko, langileek atea blokeatu zuten pankarten bidez. Baina ez zeuden... [+]


Espainiako Gobernuak atzera egin du Israelgo balen erosketan

Israelgo IMI Systems enpresarekin Espainiako Barne Ministerioak egindako bala erosketa bertan behera uztea agindu du Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko lehendakariak. PSOEren eta Sumar-en arteko gobernu koalizioan zegoen apurketa arriskua baretu du erabakiak.


‘Elgarrekin’ lelopean ospatuko dute aurtengo Herri Urrats maiatzaren 11n

Ipar Euskal Herriko ikastolen aldeko bestaren 42. edizioa iraganen da maiatzaren 11n Senperen.


Aurrekontu militarren handitzea salatzeko bizikleta martxa egingo dute Bilbon

Bilbotik abiatu eta Barakaldoko ITP Aero eta Getxoko Sener enpresen paretik pasako da bizikleta martxa, bi enpresa horiek "ekoizpen militarraz arduratzen direlako", antolatzaileen aburuz. Azken aldian ematen ari den armamentu gastuen hazkundea salatzeko protesta izango... [+]


Artzain Egun jendetsua, Ordizian

Aurten 1.500 ardi inguruk zeharkatu dute Kale Nagusia, bost artaldetan banatuta. Idiazabal Gaztaren denboraldi berriaren aurkezpen ofiziala egin da, udaletxean. Garena Jatetxeko Julen Bazek eta Peli Perez de Anuzitak moztu dute gazta.


Eguneraketa berriak daude