Ipar Koreari buruzko dokumentalik onena?
Pyongyang. Guy Delisle.
Astiberri (2007, 3. edizioa).
176 orrialde, zuri-beltzean.
Pyongyang Ipar Koreako hiriburuko aireportuaren orrialde osoko marrazki batek irekitzen du Guy Delisle quebectarraren komikia. Tamaina bereko irudi gehiago tartekatzen ditu autoreak liburuan, gehientsuenak eraikin eta monumentuenak, herrialdearen handitasun hutsaren erakusgarri direnak. Aireportuko edifizioaren goialdean Kim Il Sung lider handiaren (1912-1994) erretratua ageri da. Maiz ikusiko dugu haren irudia liburu osoan, pasa den abenduaren 17an zendu zen Kim Jong Il buruzagiarenaren alboan. Delisle 2003an izan zen Ipar Korean, TF1 telebista kate frantziarrak eskatuta, marrazki bizidun batzuen gainean bi hilabetez SEK (Scientific Educational Korea) zentrora lan egitera joan zenean. Orduan bizi eta ikusitakoak jaso ditu komikian, trazu soileko zuri-beltzeko marrazkien bidez: etengabe begira dituen bi agintari ia-bikien erretratuak, errepide bazterrak txukuntzen dituzten “boluntarioak”, kapitalismoaren (Ameriketako Estatu Batuen) sinboloekiko (argazki kamera, irrati, musika aparailu eta abarrekiko) mesfidantza, gauez pizten ez diren farolak, sekula itzaltzen ez den Jutxe Dorreko sugarra, gida eta itzultzaileen sekretismoa, txoko oro inbaditzen duen propaganda ofiziala...
“Ipar Koreari buruz sekula egin den dokumentalik onena komiki bat da”, irakurri dugu liburaren kontrazalean. “Delislek ironia zorrotzarekin kontatu du hiriburuko egonaldia”. Egia da ironiarekin kontatzen dituela, baina sentsazioa dut ironia horrek ipar korearrak izan dituela beti jomugan, haiek irrigarri utzi nahia gehiegi nabarmentzen dela. Egia da Ipar Koreako errealitatea irrigarri eta absurdua izan daitekeela –Kim Jong Il buruzagia hil osteko irudiak ikustea besterik ez dago–, baina Delislek gainerakoak irudikatzen ditu beti barregarri, egoerari buelta eman eta bere burua sekula “zigortu” gabe, estralurtar moduan ingurukoak aurkeztuz. “Zein punturaino manipula daiteke pertsona baten garuna?”, galdetzen du komikiko Delislek, eskuan George Orwellen 1984 liburua duela. “Sinetsiko ote dituzte irentsarazi nahi dizkieten pitokeria guztiak?”. Auskalo. Sinesten al ditu Delislek? Sinesten al ditugu guk? Alegia, ez dela Pyongyang kaleetan herritarrak zelatatzeko bideo-kamerak dituen munduko hiri bakarra.
L5 lineak Euskotrenen ibilbidea aldatuko du, eta geltoki batzuk eraitsiko dituzte, tartean Usansolokoa. Trenaren ibilbidea lurperatuko dute eta beste geltoki batzuk gehituko dituzte. 2022an, Eusko Jaurlaritzak linea horren jatorrizko proiektua aldatu zuen Usansoloko geltokia... [+]
Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]
Jose Ignacio Munilla gotzainak enegarren aldiz erakutsi du bere homofobia, homosexualitatea “sendatzeko” terapiak defendatuz. Valentzian irakasle bat harrapatu dute ikasleekin birmoldaketa homosexualeko terapiak egiten, eta Donostiako apezpiku ohia bere alde atera... [+]
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]
Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]