XVII. mendeko celebrity-ak
Londres, 1663. Eleanor Gwynek debuta egin zuen Bridges Street Theatre-n. 14 urte zituen, hori baino lehen laranjak saltzen zituen antzokian, eta ez zekien irakurtzen, baina komediarako talentua omen zuen. Arrakasta handia lortu zuen antzezle moduan, eta Karlos II.a erregearen amorantea izan zen, baina etsaiak ere bazituen.
Izan ere, ordura arte aktore guztiak gizonezkoak ziren, baita emakumezko rolak jokatzen zituztenak ere, eta askok ez zuten begi onez ikusi Gwynek eta ondoren etorri zirenek (Hester Booth, Kitty Clive, Sarah Siddons...) zabaldutako bidea. Gizonezko antzezleekin gertatu ez bezala, garaiko argitalpenak emakumezko aktoreei buruzko informazioa argitaratzen hasi ziren, lanarekin baino gehiago emakume horien bizitza pribatuarekin zerikusia zuen informazioa. Baita irudi satiriko eta erotikoak ere. Merchandising modukoa egin zuten pertsonaia ospetsu horiekin: aktoreen irudia zuten portzelanazko figurak edo makillaje kutxak saltzen hasi ziren. Guztia, protagonisten baimenik gabe.
Hala, emakumezko aktoreak berehala jabetu ziren beren irudi publikoa zaintzearen garrantziaz. Garaiko margolari ezagunei irudia hobetzen lagunduko zien erretratuak eskatu zizkieten, eta batzuek, Mary Robinsoek eta Elizabeth Inchbaldek, esaterako, beren memoriak idatzi zituzten.
Orain Londresko National Portrait Gallery-k erakusketa antolatu du fenomeno hori azaltzeko. Emakume horiek antzezteko eskubidea nahi zuten, besterik gabe, baina mundu berri bat zabaldu zuten. Publikoa obsesionatu egin zen, eta emakumezko aktoreak maitatu zein gorrotatu, haiei buruzko dena jakin nahi zuten. Celebrity-en fenomenoa jaio zen.
Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Sei urteko espetxe zigorra ezar diezaiokete Oscar Pierreri langileen eskubideen aurkako hainbat delituengatik. Epaiketa asteartean izan da Bartzelonan, eta astelehenean iragarri du legearen pean kontratatuko dituela 15.000 rider. CGT sindikatuak “fiskaltzaren aurrean... [+]
2023an ezagutu genuen Solway Investment Group multinazional suitzar-errusiarraren boterea noraino iristen den. Guatemalan duen Fenix meategiaren gehiegikeriak agerian uzten zituen ikerketa baten berri eman zigun Prensa Comunitariako kazetari batek, eta elkarrizketa hori [+]
Bilbon bazterkeria arriskuan dauden kolektiboekin lanean aritu nintzen bost urtez, arrakala digitalaren inguruan, batez ere emakumeekin. Bidean, bortizkeria matxistekin eta beste arazo askorekin aurkitu nintzen. Oso modu organikoan, indarkeria matxista pairatzen zuten... [+]
Bata bestea irentsiz gordetako azken galtzerdi parearen ondoren, ezin izan nuen kaxoia itxi. Horrela zegoen, gaizki itxita, bi astez jada, pijamena (pijamen tiraderan, oparitutako hiru izan ezik, ez dago pijamarik; “etxerako” kamiseta eta galtzaz beteta dago). Atera... [+]
Londrestik iritsi da ospe handiko arkitekto bat Galiziako herri txiki batera. David Chipperfield du izena, eraikinak mundu osotik zehar ditu, Berlin, Milan eta Shangaigo bulegoetatik lanean. Arkitektura elegantea, fina, Sir batek egindakoa. Istorioa Corrubedo herrixkan hasten... [+]
Neronek esan nezake, baina Macronek esan zuen. Frantses nazioa zatitzeko tresnak omen dira frantsesa estatu hizkuntza bilakatu baino lehenagotik ere exagonoan baziren hizkuntza horiek. Aitortu ordez Frantziak hizkuntza horietako hiztunak azpiratu, uniformizatu eta asimilatu egin... [+]
Tabernan zaude, barran, eskatu nahian. Mostradorean beste pertsona batzuk ere berdin. Laster izango da zure txanda, baina zuri tokatu arren, zerbitzariak ez dizu galdetu ea zer nahi duzun, salto egin dizu eta zure atzean etorri den gizona atenditu du. Ergel aurpegia geratu... [+]
Gogoratzen al duzue? Legebiltzarreko %90ak onartu zuen Hezkuntza Akordioa duela bi mende –barkatu, bi urte–. Ezkerraren biltzarkideen erreakzioa euforiaren eta neurriko gogobetetasunaren artean mugitu zen. Onarturiko dokumentuaren arabera, zentro pribatuek diru... [+]
Egotea egitea da. Hala dio aurten Durangoko Azokak, eta egia da, azokaren beraren kasuan behintzat eta Euskal Herria aintzat hartuta. Dagoeneko 59. azoka da aurtengoa, eta urtero egote hutsak frogatzen du euskara, euskal kultura, euskal nazioa egiteko modua dela Durangoko... [+]
2022an egin nuen topo Cristinarekin lehen aldiz, Eusko Ikaskuntzak antolaturiko Aniztasunaren kudeaketa demokratikoa Nafarroan proiektuaren baitan. Nafarroa Garaiko errealitate soziopolitikoaren ordezkari-edo ginen zortzi gazte elkartu eta batzen eta bereizten gaituzten aferez... [+]