001: Odisea espazioan zientzia-fikziozko film ospetsuan munduko hainbat gizaldi agertzen zaigu, homo sapiensarena baino lehenagoko garaitik, etorkizunaren muturreraino kontatuak. Baina falta du zerbait. Egia kontatzea. Izenburutik: 2012: Odisea (kutxa)espazioan. Hor primate talde batek kutxazain automatiko bat aurkitzen du, adimen maila altuago baterako zubi. Milioika urte geroago, ilargi batean lurperatuta ageri den beste kutxazain automatiko batek, zientzialarien arreta piztuko du. Azkenik, NASAko espazio-misio bateko kutxazain zentralak, espazio-ontzia gidatzeaz gain, ahoz komunikatzeko gaitasuna eta adimen artifizialeko motor boteretsu bat ditu, baina bere akats bat agerian ez gelditzeko, tripulazio guztia akabatzen saiatzen da. Hortxe gure munduaren historia. Hasieratik, amaierara arte. Aurkikuntza kasualitatez egin dut, baina ez zait komeni gehiegi zabaltzea (eremu urriko hizkuntzak babestuta sentitzearen abantailak). Batetik, aurkikuntza horrek guztiak txunditurik utziko zituen, eta Big Bang-aren teoria kolokan jarriko luke. Nire tresnak espazioko alderdi “huts” batera zuzendu nituen, unibertsoko hondo-zarata erregistratu eta gero Lurrera orientatuta objektuak detektatu asmoz. Hondo-zarata erregistratu ordez, kutxazain-seinale indartsuak iritsi ziren antena parabolikora. Seinaleak kontrastatu ondoren, unibertso zabalean 65 milioi argi-urtera beste “kutxazain” berri bat aurkitu dudala ez dago ukatzerik. Eta datu horrek Big Bank-aren nire teoria indartu egiten du, alegia unibertsoa Kutxa Bank handi baten leherketaren ondorioz sortu zela. Eta bestetik, 2012rako munduaren akabera totala iragartzen duten ahotsei serio kasu egin beharko genieke. Senekak mundua ke artean bukatuko zela adierazi zuen. 1666an ere bukatzekoa zen mundua, piztiaren zenbakia zela-eta. 2000. urtean kaos informatikoak ere munduaren akabera erabatekoa ekarriko omen zuen. Inork ez du asmatu. Orain arte. 2012an sartu berri gara, eta maien egutegia amaitzearekin batera, gure mundua ere pikutara joango da datorren abenduaren 21ean. Aditu nahi ez duenak, libre, baina munduaren amaiera ekarriko duen urtea izango da 2012, bai. Maien egutegiak iragartzen duena gertatzen ez bada, honako beste guzti hau gertatuko delako: gerra nuklearra; zenbait lurrikara; Eguzkiaren jardueraren maximoa izango da aurten; hori gutxi balitz, Lurraren eremu magnetikoaren noranzkoa ere aldatzekoa da 2012an justu; eta asteroide bat ere Lurrera erortzekotan da 2012an. Hauskorrak gara, eta aurten ezin gehiago. Eta ez bada horrelako ezer ere gertatzen, orduan 2012an munduaren eta unibertso osoaren amaiera ziur-ziur eragingo duena honako hau izango da: kapitalismoak (munduko bankuek) sortu duen krisiak zulo beltz bat sortuko du. Atzeratuta gabiltza. Hasi da sortzen. “Duela 10 urte euroa ezarri zenetik prezioak %23 igo dira, Erosketa saskia %48 igo da. Etxebizitzaren prezioa %66 igo da”. Zulo beltzak Unibertsoaren gainerako beste guztitik erabat isolatuta dauden espazioaren arloak ditugu, “Europako bankuek 115 milioi inguruko birkapitalizazioa behar dute krisia gainditzeko”, eta inguruan egon litekeen materia irentsiz segituko dute, guztiarekin amaitu arte. Ez ote da amaituko behingoz? Etsipena, hargatik, lehen ez bezalako mundu berri baten ataria izan liteke.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]
Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]
Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]