Mamuak
Mamua, mamua! Horixe esaten etorri zen sukaldera 2 urteko umea. Egongelara hurbildu, eta han zeuden “mamuak”, hiru kaputxadun telebistako pantailan. Arrazoia daukate adituek, kontu handia eduki behar da haurrek telebistan ikusten dutenarekin, baita babestutako ordutegietan ere. Erne egon behar beti, ez-ustean “mamu” beldurgarriek traumarik sortu ez dezaten.
Bukatu dira ekintza armatuak, eta pentsatu nahi nuke horrekin batera amaitu direla Euskal Herriaren izenean berba egiten duten kaputxadunak.
Ez da nolanahikoa atzean lagatzen duguna. Atentatuak gogorrak izan dira, jasangaitzak. Eta beste horrenbeste horiek justifikatzeko irakurri ditugun komunikatuak. Bere burua gudari salbatzailetzat izan dutenen diskurtsoa oso mingarria izan da askotan, etsigarria. Praktika gutxi ez, eta teoria militarra ere sufritu behar izan dugu, eta zelakoa gainera.
Adibideak, ugari. 2000ko abenduan, ETAk Paco Cano hil zuen, PPko zinegotzia Bartzelonako Viladecavalls herrian. Igeltseroa zen Cano. Laneko furgonetaren azpian lehergailua zartarazita akabatu zuten.
“Euskal Herriaren zanpatzaile” izatea leporatu zion ETAk handik hilabetera argitaratutako komunikatuan. Viladecavalls-eko igeltseroa “Euskal Herriaren zanpatzaile”. Iraingarria, patetikoa.
Eta zenbat horrelako. Zinegotziak, kazetariak, sukaldariak, enpresariak... Denak etsaiak, guztiek hartu zuten hiltzeko zigorra, norbaitzuek hala erabakita, herriaren askapenaren izenean.
“Zanpatzaile”, “trafikatzaile” edo “etsai”, berba krudelak egon dira hildakoentzat. Lehen gutxi ez, eta hitzekin ere sufrimendua tonaka senideentzat. Nola ez ikaratu horrelakoak irakurtzerakoan.
Argi dago aurrera begiratu behar dugula, baina atzora arte bizi izandakoa ahaztu gabe. Giza eskubideak ez ditu ETAk bakarrik urratu, askotan salatu dugu hori, baina bere erantzukizuna handia da, eta ezin dio horri muzin egin.
Aurrera egiteko, kaputxak eta txapelak bateraezinak dira, izua besterik ez du sortzen konbinazio ezin zatarrago horrek.
Urteetan ikusi ditugu kaputxadunak Euskal Herriaren izenean berbetan. Iraganeko irudia behar du izan, eta ez dugu faltan botako.
Frankismoari aurre egiteko sortutakoek mamu beldurgarri eginda bukatu dute, eta ez 2 urteko umearen begietara bakarrik.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]
Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]
2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]
Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]