Zer dugun fikzioaren alde
Uda aurreko azkeneko Ttakunean idatzi nuen errealitatearen gordina utzi eta fikzioa idazten hasiko nintzela erabaki nuela; hau da, denbora pasarako, entretenimendurako egokia den horretara igaroko nintzela. Koldo Ordozgoitik esango lukeen eran, “ipuinak” idaztera; hots, ipuinak, izenaren gutxiespen zentzuan, Rosa Diezek esango lukeen moduan, UPyDko buruak, alegia. Ez dakit garbi geratu zen ikuspuntu zabaldu bezain inozo horren lepotik trufatzen ari nintzela, eta jada aurreko lerro motzetan frogatuta geratu den gisara, halakorik egiten ahalegintzea eginahal antzua iruditzen zaidala.
Ikuspuntu materialista-positibista horren arabera, alde batetik munta handiko aferak leudeke, benetako errealitatea, zeina, esan gabe doa, gizonezko adituen auziak liratekeen. Beste aldean, kontu erlatiboak, garrantzia handirik gabekoak, hots, ipuinak, kultura kontuak, artista erdi-maritxuena. Eskema binomial horrek –jada XVIII. mendetik mota guztietako argudioz kritikatua izan dena– nagusia izaten jarraitzen du gure artean. Izan eskuineko edo ezkerreko, gehienek bat egingo dute zatiketa horretan, gogoan izan bestela ortodoxia marxista zurrunenaren infraestruktura-superestruktura banaketaren interpretazioa.
Auzia, ordea, ez da zenbaitek uste edo nahi luketen bezain sinplea. Jose Luis Padronen Ttakunak Judith Butler filosofo famatuaren azkeneko lana –Frames of War: When Is Life Grievable?– irakurtzen harrapatu nau, non, besteak beste, errealitate gordinenean –gerran– nola errealitate materialetik at jo ohi diren zenbait gauza –errepresentazioak, irudiak, markoak (frame)...– funtsezkoak direla azaltzen baita. Ur handiak dira Ttakunaren laburrera ekartzeko, baina liburu egokia da pentsatzeko, benetako errealitatea omen den hori, zenbaitek hain argi duten hori, ustez baino askoz ere fikzionalagoa edo erlatiboagoa dela. Tira, ez larregi urduritu, ez dut esan nahi honekin dena dela erlatiboa, dena dela fikziozkoa, eta, honenbestez, ez dagoela errealitatea ulertzen zertan tematu beharrik. Baina errealitatea zer den ulertzeko erabiltzen ditugun errepresentazioen eta markoen gainean hausnartzeari uko egitea, amore ematea da. Amore ematea etikoki, politikoki eta are estetikoki ere. Butlerrek gehien erabiltzen duen adibidea gerrako heriotza kopuruena da. Berez, seko zoratua ez dagoen edonork aitortuko dizu heriotza oro dela berdinki arbuiagarria. Aitzitik, gerrako heriotza kopuruak erabiltzerakoan arazorik gabe onartzen ditugu heriotza arteko mailaketak. Badaude egon heriotza negargarriak (zibilak, emakumeak, haurrak) eta inongo lotsarik gabe ospatzen direnak (Osama Bin Laden). Horrek ez du esan nahi gerretan heriotzarik ez dagoenik –ondorio absurdua litzateke hori– baizik eta aproblematikoa dirudien errealitate horretaz berba egitea ez dela datu objektiboak arrantzatzea soilik, datu horiek arrantzatzeko kanabera behar delako –eta kanabera mota asko dago merkatuan– lehenik, eta arrainak prestatu behar direlako gero –eta errezeta mordoa halaber–.
Fikzioari dagokionez, antzera gertatzen da. Uste orokorrak dio errealitatearekiko halako mundu paralelo bat osatzen duela arteak. Ken-ipinizko mundu bat, entretenimenduzkoa, hutsala benetako errealitatearentzat. Gaur egun ahaztuak ditugun situazionista handiek gogorarazi ziguten, ordea, artea gauzatu egin behar dela. Gauzatu, hots, benetako errealitate bihurtu, materialista zurrunen mintzaira erabiltzearren.
Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]
Karen Daniela Ágredok dioenez, atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen. Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.
Hiuzz + Bloñ + Adur
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Iruñeko Aitzina tabernan (Egun Motelak kolektiboa).
--------------------------------------------
Larunbat goiza Iruñean. Neguko eguzkitan lanera doazen gizon –eta ez gizon– bakarti batzuk... [+]
.jpg)
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]
Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.
Oldarraldi faxistaren aurrean askatasuna leloarekin manifestaziora deitu dute dozenaka herritarrek. Ostiralean —hilak 21— 19:00etan Herriko Plazatik abiatuko da protesta, eta ahalik eta jendetsuena izatea nahi dute deitzaileek, faxismoaren oldarraldiari galga... [+]
SPRI sozietatearen eraikinaren aurrean elkartuko dira langileak hurrengo asteko ostiralean.
Ostegunean egoera hori ikertzeko eta zuzentzeko eskatu dio EH Bilduk Nafarroako Gobernuari legebiltzarreko osoko bilkuran. UPNk eta PPk bat egin dute eskaerarekin, eta Osasun Departamentuak urtebete du ikerketa gauzatzeko.
Zubiak eraiki Xiberoa eta Boliviaren artean. Badu jadanik 16 urte Boliviaren aldeko elkartea sortu zela Xiberoan. Azken urteetan, La Paz hiriko El Alto auzoko eskola bat, emazteen etxe baten sortzea, dendarien dinamikak edota tokiko irrati bat sustengatu dituzte.
Salburuako futbol kantxetan polizia-operazio planifikatu bat egin zuen igandean Ertzaintzak, eta Gasteizko GKSk nahiz Gasteiz Antirrazista eragileek salatu dutenez, bertan zeuden pertsona ugari identifikatu, miatu eta kolpatu zituzten.
Ostegunean prentsaurrekoa egin dute antolatzaileek Maiatzaren 3an Bizkaia Arena-BEC!en egingo den ekitaldiaren xehetasun gehiago aurkezteko. Ikuskizuna euskal herrian ezagunak diren hogei pertsona baino gehiagok parte hartuko dute eta 14.000 ikuslerentzat izango da.
Baldintzapeko askatasunaren alde agertu bada ere Parisko dei auzitegia, ekainaren 19ra atzeratu du epaia, Georges Ibrahim Abdallahk ez dizkielako kalte-galerak ordaindu AEBei. Baldintzapeko askatasunaren alde agertu zen azaroaren 15ean Frantziako Zigorrak Aplikatzeko Epaitegia,... [+]
Segurtasun sailburu Bingen Zupiriak adierazi du oraingoz ez dutela neurririk hartuko kasuaren inguruan, "gauzak ondo edo gaizki egin izanaren inguruko segurtasun edo ziurtasunik" ez duten bitartean. Ertzaintzaren agenteek eraso egin zioten emakumea "indarrik... [+]