Ezkontzaren aitzakiaz
Munich, 1810eko urriaren 12a. Luis I.a Bavariako printzea eta Teresa Saxonia-Altenburgeko printzesa ezkondu ziren. Besteak beste, zaldi lasterketa antolatu zuten hiriko harresien alboko zelai batean, handik aurrera Theresienwiese izenez ezagun egingo zen eremuan. Ezkontzaren ospakizunak urriaren 17ra arte luzatu ziren urte hartan.
1825ean, Maximiliano I.a hil zenean, Luis I.a izendatu zuten Bavariako errege. 1848ko Iraultzaren ondoren, bere seme Maximiliano II.aren mesedetan abdikatu zuen. Teresa emaztea 1854an hil zen, eta Luis, 1868an. Bederatzi seme-alaba izan zituzten. Baina ezkontza hark askoz ondorengo gehiago izan zituen.
1810eko ospakizunak izan zuen arrakastak bultzatuta, hurrengo urtean nekazaritza azoka antolatu zuten zelai horretan –egun oraindik eutsi egiten diote tradizio horri–, sektorea sustatzeko asmoz. 1819an Municheko agintariek euren gain hartu zuten jaialdia antolatzeko ardura, eta Oktoberfest urtero antolatzeko erabaki ofiziala hartu zuten. Aurrerago, ospakizunak luzatzea –gaur egun 16-18 egun irauten du jaialdiak– eta aurreratzea erabaki zuten, egunak luzeagoak eta epelagoak baitira irailean.
1880an 400dik gora postu osatzen zuten azoka, gehienek garagardoa saltzen zuten eta, lehenengoz, argindarrak argitu zuen jaialdia. Hurrengo urtean bratwurst saltxitxen saltokiak jarri zituzten, eta garagardoa kristalezko litroko pitxerretan banatzen hasi ziren 1892an. 1910ean, Oktoberfestek 100 urte bete zituenean, 120.000 litro garagardo kontsumitu zituzten.
Baina jaialdia ez zen etenik gabe hazi. 1854an utzi zuten lehenengoz bertan behera, kolerak hiriko 3.000 biztanle hil ondoren. 1866an Austriaren eta Prusiaren arteko gerrak eten zuen festa, eta 1870ean, Frantzia eta Prusiaren artekoak. Hiru urte geroago berriro ere kolerak galarazi zuen. Lehen Mundu Gerrak iraun artean ere ez zen burutu, eta 1924 eta 1924 urteetan inflazioak eragin zuen etenaldia. Hitlerrek hauteskundeak irabazi zituenean, 1933an, Bavariako bandera zuri-urdina esbastikak ordezkatu zuen Oktoberfesten. Eta Bigarren Mundu Gerran ez zen ez banderarik ez festarik izan. Guztira, 24 urtetan huts egin du.
Oktoberfestek, gaur egun, sei milioi eta erdi bisitari inguru biltzen ditu urtero, eta zazpi milioi litro garagardo baino gehiago kontsumitzen dituzte 42 hektareako eremuan.
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Nafarroa Behereako Arberoa ikastola erre zen pasa den urrian. Administraziotik laguntzarik jaso ez duten arren, herritarrek berehala erantzun dute. Astelehenean, hain zuzen, elkartasuna eta berotasuna jaso dute Gipuzkoako Ibarran. Elkartasunak eraikitako sarea da gakoa.
Azaroaren 19an Justiziaren Eraginkortasunari buruzko Legea eta Prozedura Kirminalaren Legea aldatu zituen Espainiako Kongresuak, beste lege sorta batzuk onartzearekin batera. Horrek epaiketa azkarrak egitea, pisu turistikoen erregulazioa aldatzea edo kaleratze zehatz batzuen... [+]
Hemen da "uda bete abentura bizitzeko aukera." Zabalik dago aurtengo Euskal Udalekuetan izena emateko epea. 6 urtetatik 17 urtera arteko haur eta gazteentzako hamaika txanda antolatu dituzte Bernedo, Abaigar eta Goñi herrietan.
Japoniako multinazionalak egin nahi duen erregulazio txostenak plantako langileen herenari baino gehiagori eragingo die. Enpresa batzordeko kide Luis Escalonak adierazi du "langileen aurkako eraso bat" dela, eta lanuzteak egingo dituztela iragarri du.
Duela hamar urteko martxoaren 31an Espainiako Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratu zuten denok Mozal Legea gisa ezagutzen dugun araudia. Espainiako Estatuan ez ezik, nazioartean parekorik gabeko aurkakotasuna eragin zuen lege makurra. Hamarkada pasa da eta jaio zenean bezain... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Directa hedabideak ikertu eta argitaratu du poliziaren infiltrazioa. 2019ko irailean hurbildu zen lehen aldiz Lleidako Ateneu Cooperatiu taldera, Joan Llobet García izenpean, eta 2021eko azaroan utzi zuen militantzia, Bartzelonan lana aurkitu zuela eta amonaren... [+]
350 poliziako "Force Frontière" dispositiboa baliatu dute Gipuzkoako eta Lapurdiko mugetan migratzaileen kontra egiteko martxoaren 26 eta 27an. Aurrez "terrorismo islamistaren" aurka egiteko aitzakiaz erabiltzen zituzten dispositiboak, orain "migrazio... [+]
ARGIAri jakinarazi diotenez, 40-50 irakasle inguruk Eusko Jaurlaritzaren Lakuako egoitzaren pareko belardian igaro dute gaua. Dozena bat kide identifikatu ditu gauerdian Udaltzaingoak.
Gaurko greba deialdiak %75eko jarraipena izan du sindikatu deitzaileen arabera... [+]
'Espetxeak libre' manifestuan adierazi dute Eusko Jaurlaritzak "ataka txarrean" jarri dituela kulturgileak, espetxeetara kultur emanaldiak egitera sartu nahi dutenei dokumentu bat sinatzea eskatzen baitie, eta salatu dute ezin dutela sartu ez sinatuz gero. Kultur... [+]
Kriztian Borda hautetsi ohia eta Lurzaindia elkarteko kideak sare sozialetan zabaldu duen bideo baten harira piztu da ika-mika. Arbonan laborantza lurrak "arriskuan" daudela salatu du Bordak, eta jakinarazi du Arbonako Herriko Etxeak bere kirol zelaia Baionako promotore... [+]