Ez dut Katalunia asko ezagutzen, ez naiz bereziki katalan zalea, gutxitan ibili naiz handik. Urruti samar ikusi izan dut beti, eta ez diot aparteko atentziorik jarri. Udan, bost egun pasa ditut Gironan. Denbora oso gutxi izanik ere, ikusitakoak ematen dit zer pentsatua.
Edonora joanda, edozein albisteren edo gertaeraren aurrean, detaileak ditut gustuko, txikikeriak diruditenek beste edozerrek baino gehiago erakusten baitute askotan. Sartu naiz taberna batean eta apalean zintzilik dauden sei egunkarietatik lau, katalanez dira. Liburudendan, kostatu egin zait gaztelaniaz idatzitako liburuak topatzea. Egunkaria irakurtzean jakin dut telebistako hamar programa ikusienen artean, bost TV3koak direla Katalunian. Eta txikikeria horiek pentsatzera naramate han badagoela kultura oso indartsua, sekulako bultzada duen herrialdea, independentea ez dena, baina eguneroko bizitza hala balitz moduan egiten duena. Nabari da iragan aberatsa dutela, ibilbide kultural luze eta emankorra.
XI. mendean, Katalunia herrialde egituratua zen dagoeneko, independentea ia-ia, lehenengo musulmanei eta gero frankoei aurre egin eta gero.
Zenbait lekutan badago materiala ez den ondarea, ukitu ezinezkoa, airean, atmosferan nabari dena, eta horixe sumatu dut Katalunian. Ez nago Amerika deskubritzen, esan nahi dudana da zirrara eragin didala Europan estaturik gabeko kultura indartsuenetakoarekin izandako hartu-eman laburrak.
Katalanez lau egunkari badaude, ez da abertzaletasunak edo konpromiso patriotikoak bultzatu dituelako, errentagarriak direlako baizik. Independentismoak gero eta indar handiagoa dauka ez katalanak abertzaleago sentitzen direlako, independente izanda, gauzak hobeto joango direla uste dutelako baizik. Abertzale izan gabe, independentziaren aldeko apustua egin daitekeela erakusten digute Kataluniatik, eta posible dela subiranotasun transbertsala, gurean oraindik entzun ere egin ez duguna.
Katalan “epelen” aldean, euskal abertzaletasuna sendoago eta aurrerago zegoela uste izan dute askok Euskal Herrian, ohiko harrokeria puntuarekin. Baina handik ikasgai oso argia datorkigu, krudela bezain erreala: urteetan sufritu dugun gatazka armatua desastre hutsa izan dela, samina eta desgrazia besterik ekarri ez digun hondamendia. Gurean Aldundiek jasotzen dituzte zergak, baina nik ez daukat dudarik: independentziatik gertuago daude Katalunian. Jordi Pujolek bere azken liburuan dio: “Independentistak izan ala ez, gutxienez izan gaitezen oso independenteak”.
L5 lineak Euskotrenen ibilbidea aldatuko du, eta geltoki batzuk eraitsiko dituzte, tartean Usansolokoa. Trenaren ibilbidea lurperatuko dute eta beste geltoki batzuk gehituko dituzte. 2022an, Eusko Jaurlaritzak linea horren jatorrizko proiektua aldatu zuen Usansoloko geltokia... [+]
Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]
Jose Ignacio Munilla gotzainak enegarren aldiz erakutsi du bere homofobia, homosexualitatea “sendatzeko” terapiak defendatuz. Valentzian irakasle bat harrapatu dute ikasleekin birmoldaketa homosexualeko terapiak egiten, eta Donostiako apezpiku ohia bere alde atera... [+]
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]
Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]