Galtzaileen egia
Nafarroako Erresuma 1512an Gaztela izatera pasa zeneko gertakizunez nire kintako askok ez genuen zalantza handirik: hango eta hemengo jauntxo eta erregeen akordioa izan zela eta gaiari ez omen zitzaion buelta gehiago eman behar.
Gure etxeko sutondoetan eta afalondoetan gutxi aritu gara horretaz. Eta gauza bera inguruko familia gehienetan. Orain urte gutxi hasi zen konkista odoltsuaz mintzatzen, zenbait historialari eta ikertzaile ausarti esker, baina beti talde txikitan, beti egia ofizialak zapalduta eta apenas gehienon esparru pribatuetan.
Bibliako historia sakratuaz aparte, zer historia mota jaso dugu gure aitona-amonengandik? Gure lurraren ibilbidea ez behintzat. Are gehiago, noren aitona-amonek jaso izan dute Nafarroako historia beren aitona- amonengandik?
Historia irabazleek idazten dutela esaten da beti, baina ez da aipatzen horri gehitu behar zaion galtzaileen isiltasunaren papera: nola kontatu seme-alabei norberaren porrota, norberaren borroka galduak? Horrela transmititu da historia. Oraindik oso gertu daukagun gerra zibila, kasu. Zer dakite horretaz aurten lehenengo aldiz bozkatu duten gizon-emakumeek? Zer dakigu guk geuk? Gure gurasoek gaztetan kontatutako handikerietatik zahartzaroan egindako aitormenetara tarte zabala dago, sentimenduz beterik baina datu gutxi zehaztuta.
Benetako amorrua ematen du guri haurtzaroan gure gertuko historiaren zenbait pasarte epiko bezain hunkigarri lapurtu izanak: Nafarroako Pedro Mariskalaren biografia, protagonismoa eta hilketa. Edo edozein telesailekoa baino gaiztoagoa zen Fernando Katolikoak –gero Makiavelok eredu gisa goraipatuko zuena– egindako azpijokoak Nafarroako Erregeek orduko Aita Santuak eskumikatzeko. Edo gure lurzoruetan –Noain, Amaiur– egindako borrokak, abenturak eta desbenturak. Historia, XVI. mendekoa, mende honetakoa, joan den urtekoa, pasa den astekoa. Aprobetxatu gure hurrengoei ikasitako eta bizitutakoa kontatzeko, garaipenak eta porrotak, pertsonak eta pertsonaiak. Ez da erretiroa hartu arte itxaron behar. Uda honetan bertan oso garai ona da hasteko.
Obrak "abiadura handian" doazela deitoratzen dute makroproiektuaren kontrako kolektiboek. Landetako THT Ez taldeak hitzaldia antolatu du apirilaren 27rako, ozeanoei buruzko nazioarteko hainbat aditurekin, tartean, Paul Watson baleen aldeko ekintzaile... [+]
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Almidoiarekin egindako plastiko biodegradagarrietatik sortutako mikroplastikoek saguen osasuna kaltetzen dutela ikusi dute esperimentu batean. Ikertzaileek ohartarazi dute ezinbestekoa dela bioplastikoen segurtasuna hobeto ikertzea, haien erabilera handitzen jarraitu aurretik,... [+]
Arabako artisten 35 lan paratu dituzte Emakumea. Familia eta lana erakusketan, Gasteizen. Aukeraketa egiteko, kanpoan utzi dituzte historian zehar emakumeak sarritan margotu izan diren beste egoera eta estereotipo batzuk, eta lanari lotutakoei eman diete garrantzia. Urriaren... [+]
Natura Ondarearen Zerbitzuak txosten bat aurkeztu du Barakaldoko mendi horretan bost haize errota jarri nahi dituen Iparaixe II proiektuaren aurka. Barakaldoko Udalak duela urte eta erdi eman zion ezezkoa egitasmoari, Mendietan Eolikorik Ez–Barakaldo plataformaren... [+]
Apirilaren 30etik aurrera Azokaroa-ren lehen printzak sumatuko dira Ipar Euskal Herriko zenbait txokotan. Uxue Alberdi egongo da Hetero liburua aurkezten, Maialen Lujanbiok errezetaldia eskainiko du eta Maddi Sarasuak bere liburuaren aurkezpen musikatua egingo du senide eta... [+]
Ostegunetik igandera bitarte egindako topagunean 3.000 lagunetik gora bildu dituela esan du Ernaik. Larunbat iluntzean egin dute jardunaldietako ekitaldi politiko nagusia, gazte antolakundeko bozeramaile Amaiur Egurrolak hitza hartuta. Aberri Egunaren harira EH Bilduk... [+]
Kanboko (Lapurdi) lurrak babesteko deia zabaldu dute ELB, Lurzaindia eta Ostiak. Maiatzaren 17an ibilaldia, ekitaldia eta landaketa herrikoia antolatu dituzte. "Lurraldearen oraina, eta geroa ere, gure inplikazioaren araberakoa da", adierazi dute.
Hainbat ikerketak erakusten dute inbertsio militarraren gorakadak osasuna edo hezkuntza bezalako sektoreen suntsipena dakartela herrialde batzuetan.
Gora Aiaraldeko Jai Euskaldunak dinamika jarri du martxan aurten ere Aiaraldeko Euskalgintzaren Kontseiluak, Udal eta elkarteekin elkarlanean. Jaien testuinguruan euskararen presentzia eta erabilera sustatzea dute helburu. Iaz abiatutako bidetik jarraitu nahi dute aurten ere,... [+]
Antton Kurutxarri, Euskararen Erakunde Publikoko presidente ordearen hitzetan, Jean Marc Huart Bordeleko Akademiako errektore berriak euskararen gaia "ondo menderatzen du"
88 urterekin hil da Frantzisko aita santua astelehen goizean, iktus baten ondorioz. Azken boladan osasun arazoak izan zituen. Miñan liburua gomendatu zuen publikoki, migratzaileen egoera kontatzen delako.
Hamabost langile humanitario hil zituen Israelgo armadak martxoaren 23an, terroristak zirela eta ez zutela euren burua identifikatu argudiatuta. Bideo batek bertsio hori gezurtatu ostean, gertatutakoaren barne-txostena egin dute Israelgo Defentsa Indarrek, baina bertan esaten... [+]
Eragile nahiz alderdi politiko ugarik plazaratu dituzte euren aldarriak aurtengo Aberri Egunean. Azken urteetan egin bezala, Bilboko eta Iruñeko kaleak hartu dituzte EAJk eta EH Bilduk, hurrenez hurren. Bagira-k, Ipar Euskal Herriko Mugimendu Abertzaleak, abertzaleen... [+]