Galtzaileen egia

Nafarroako Erresuma 1512an Gaztela izatera pasa zeneko gertakizunez nire kintako askok ez genuen zalantza handirik: hango eta hemengo jauntxo eta erregeen akordioa izan zela eta gaiari ez omen zitzaion buelta gehiago eman behar.

Gure etxeko sutondoetan eta afalondoetan gutxi aritu gara horretaz. Eta gauza bera inguruko familia gehienetan. Orain urte gutxi hasi zen konkista odoltsuaz mintzatzen, zenbait historialari eta ikertzaile ausarti esker, baina beti talde txikitan, beti egia ofizialak zapalduta eta apenas gehienon esparru pribatuetan.

Bibliako historia sakratuaz aparte, zer historia mota jaso dugu gure aitona-amonengandik? Gure lurraren ibilbidea ez behintzat. Are gehiago, noren aitona-amonek jaso izan dute Nafarroako historia beren aitona- amonengandik?

Historia irabazleek idazten dutela esaten da beti, baina ez da aipatzen horri gehitu behar zaion galtzaileen isiltasunaren papera: nola kontatu seme-alabei norberaren porrota, norberaren borroka galduak? Horrela transmititu da historia. Oraindik oso gertu daukagun gerra zibila, kasu. Zer dakite horretaz aurten lehenengo aldiz bozkatu duten gizon-emakumeek? Zer dakigu guk geuk? Gure gurasoek gaztetan kontatutako handikerietatik zahartzaroan egindako aitormenetara tarte zabala dago, sentimenduz beterik baina datu gutxi zehaztuta.
Benetako amorrua ematen du guri haurtzaroan gure gertuko historiaren zenbait pasarte epiko bezain hunkigarri lapurtu izanak: Nafarroako Pedro Mariskalaren biografia, protagonismoa eta hilketa. Edo edozein telesailekoa baino gaiztoagoa zen Fernando Katolikoak –gero Makiavelok eredu gisa goraipatuko zuena– egindako azpijokoak Nafarroako Erregeek orduko Aita Santuak eskumikatzeko. Edo gure lurzoruetan –Noain, Amaiur– egindako borrokak, abenturak eta desbenturak. Historia, XVI. mendekoa, mende honetakoa, joan den urtekoa, pasa den astekoa. Aprobetxatu gure hurrengoei ikasitako eta bizitutakoa kontatzeko, garaipenak eta porrotak, pertsonak eta pertsonaiak. Ez da erretiroa hartu arte itxaron behar. Uda honetan bertan oso garai ona da hasteko. 


Azkenak
2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-17 | Antxeta Irratia
Dagoeneko 1.000 autoinkulpaziotik gora bildu ditu J’accuse kanpainak

Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]


2025-01-17 | Gedar
Soraluzen ‘desokupei’ aurre egiteagatik deklaratu beharko du lagun batek

 Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Ezezkoa eman dio Eskoriatza eta Aramaio arteko parke eolikoari Espainiako Gobernuak

Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.


Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


2025-01-16 | Euskal Irratiak
Laborantzari buruzko ikuspegi desberdinak agerian, Departamenduko Laborantza Ganbararako bozetan

Departamenduko Laborantza Ganbarako hauteskundeen kanpaina abiatu da. Urtarrilaren 14an bozetara aurkezten diren hiru sindikatuen ordezkariekin bi oreneko eztabaida sakona antolatu zuten Euskal Hedabideek, osoki euskaraz.


Montanako (AEB) Auzitegi Nagusiko epaile anderea... euskaraz

Irulegi irratiak elkarrizketatu du AEBetako Montana estatuko Auzitegi Nagusiko epaile Katherine Bidegaray. Gurasoak behe nafartarrak zituen, aita Mendibekoa eta ama Ahatsakoa.


2025-01-16 | Leire Ibar
Osakidetzako zuzendari ohi Mikel Sánchezek Mutualiarekin fitxatu du

Sánchez, 2019tik 2024ra Plangintza, Antolamendu eta Ebaluazio Sanitarioko zuzendaria izan zena, azaroan hasi zen Mutualia enpresako mediku-zuzendari gisa. 2024ko udan kargua utzi eta hiru hilabete eskasera egin zuen jauzia enpresa pribatura, Jaurlaritzaren oniritziarekin.


Gazarako su-etena adostu arren, akordioaren bozketa gibelatu du Israelek

Adosturiko puntu batzuk aldatzen saiatzea leporatu dio Benjamin Netanyahuk Hamasi, baina azken honek informazioa gezurtatu egin du berehala. Urtarrilaren 15eko arratsaldean adostutakoaren arabera, hiru fase lituzke meniak eta igandean abiatzekoa dute. Bizkitartean, erasoekin... [+]


Militantzia politikoaren debekurik ez!

Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]


Adingabeak babesteko Foru Legea behingoz praktikara eramatea eskatu diote Nafarroako Gobernuari NUPeko ikertzaileek

Sandra Siria Mendaza eta Hodei Sarasa Camacho Nafarroako Unibertsitate Publikoko Gizarte Laneko irakasleek haien ikerlanen ondorioak azaldu dituzte Nafarroako Legebiltzarrean. 2022Ko legean “komunitateko tutore” figura berria sortzea eskatu dute, harrera baliabidetan... [+]


Eguneraketa berriak daude