Maiatzeko azken egunetan albiste lazgarriak jaso genituen Alemaniatik, eta egunero alarma-zantzu berriekin esnatzen gintuzten hedabideek: Escherichia coli Enterohemorragica bakterioak eragindako brote toxiko-infekziosoa omen zen, eta hildako kopuruak gora egiten zuen bitartean, gaitzaren nondik etor zitekeen asma ezinik ibili ziren agintari sanitarioak. Aurrena Espainiako hegoaldetik zetozen pepinoak jo zituzten gaitzaren iturritzat, eta barazki horien esportazioak debekatzera iritsi ziren; Behe Sajoniako soja-ernamuinak izendatu zituzten errudun ondoren, eta baita ez dakit nongo hanburgesak ere, zein baino zein albiste beldurgarriagoak.
Horrelako egoera batek izua sortzen du. Are gehiago, kutsadura eta infekzioa Alemania bezalako herrialde moderno batean gertatzen denean. Nola da posible gurea bezalako gizarte industrializatu batean aspalditik ezaguna den eta itxuraz kontrolatua dagoen bakterioak horrelako triskantzak eragitea? Zein da infekzioaren iturria? Nola gainditu dira osasun-adituek ezarritako segurtasun eta prebentzio-neurriak? Hurrengo lerroetan zalantza horietako batzuei erantzuten saiatuko naiz.
Zer da E. coli bakterioa?
Animalia askoren –azienda eta granjako hegazti gehienen– eta gizakiaren hestean bizi da E. coli. Hesteetan ohiko bakterioa da, eta zepa gehientsuenek ez dute urdail-hesteetako gaixotasunik sortzen, baina beste gorputz-ataletara iristen bada –uretrara edo emakumeen maskurira– edo baita jaioberrien, zaharren edo immunoeskasiak dituztenen odolera ere, gaitzak eragin ditzake. Aurreneko kasuan gaixotasuna arina izango da (zistitisa edo gernu-infekzioa), baina odolera pasatzen denean (bakteriemia esaten zaio) funtsezko hainbat organo erasan ditzakeenez, larria izan daiteke.
Hesteetako lesioak sortzen dituzten zepak aipatu behar dira batetik, eta batez ere sindrome hemolitiko-uremikoa izeneko konplikazioa eragiten dutenak; giltzurruneko gutxiegitasuna, anemia hemolitikoa –globulu gorriak hautsi egiten dira–, tronbozitopenia –plaketa kopurua gutxitu egiten da, eta horrek odoljarioak dakartza– eta, batzuetan, baita gaixoaren heriotza ere. Epidemiologiaren ikuspegitik zepa arriskutsu hauek gutxitan agertzen diren arren –kasu guztien % 5etik behera normalean–, Alemanian horiexek nagusitu dira.
Animalien gorotzak –nahiz eta animalia horiek gaitzik eduki ez– eta E. coli-k eragindako beherakoak dauzkaten pertsonen eginkariak dira kutsatzeko iturriak. Eta transmisio-bidea colia daukaten eginkariekin kutsatutako elikagaiak izaten dira normalean. Gutxiagotan bada ere, otorduen aurretik garbitu ez diren objektuak edo gure eskuak izan daitezke infekzioaren iturri, lehendik bakterioarekin kutsatuak bazeuden, infekzioa elikadurarekin batera ahotik aparatu digestibora iristen delako. Hala, pertsonek elkar kutsatzeko aukera aipatu da hedabideetan, oraindik horrelako kasurik frogatu ez bada ere.
Elikagaien higienea zorrotz mantentzea da infekzioari aurre hartzeko bide nagusietakoa, batez ere gordinik edo sukaldean gutxi prestatuta kontsumitzen diren janariena: egosketa egokiak bakterioa suntsitu egiten du. Barazki horiek ondo-ondo garbitu behar dira jan aurretik, ura eta lixibarekin edo beste desinfektatzaile baten tanta batzuekin. Norberaren higienea ere ezinbestekoa da: eskuak ondo garbitu behar dira elikagaiak manipulatu edo jan aurretik.
Zergatik da hain hilgarria E. coli pìztaldi hau?
Aipatutako Escherichia coli zepa horiek ume txikiak erasaten dituzte gehienbat, eta infektatutakoen % 5-10ek sindrome hemolitiko-uremikoa gara dezakete. Eta ez da ahaztu behar sindrome hori jasaten duten gaixoetatik %5 inguru hil egin daitekeela tratamendu mediko egokia jaso arren, eta beste portzentaje handiago batek dialisia edo giltzurruneko transplantea beharko duela.
Hedabideetan agertutako datuei erreparatzen badiegu, Alemanian pertsona helduak erasan ditu gehienbat bakterioak, gehiago emakumeak gizonezkoak baino, eta sindrome hemolitiko-uremikoarekin ingresatutako pertsonetatik %10 edo gehiago hil egin dira –azken egunetako datuek agian proportzioak aldaraziko dituzte–, beste batzuetan ikusi izan diren hilkortasun-tasak ia bikoiztuz. Datu gehiago eskuratu ondoren jakin ahal izango dugu ea E. coli-aren serotipo horiek birulentoagoak izatea ote zen heriotza-tasa handiago horren arrazoia, edo aitzitik, gaixoek hilkortasun hori erraztuko lukeen gaitzen bat bazuten lehendik.
Tratamenduari begira zer?
Gaixoak hidratatu egin behar dira, galdutako likidoak berreskuratzeko eta ur eta elektrolitoen orekari eusteko. Antibiotikoak erabiltzea beharrezkoa gertatuz gero, infekzioa eragiten duen zeparen kontra eraginkorrenak zeintzuk diren erabaki behar da aurrena, botika horien kontrako erresistentziak egon baitaitezke.
[OHARRA: Lilleko (Frantzia) E.coli kasuak agertu baino lehenago idatzita dago artikulu hau].
Azterketak amaitzearekin batera ohikoak bihurtu dira ikasleriaren artean, urteko garai honetan merkeak diren hegaldiak hartu eta adiskideekin bidaiatzea. Horrela egin dut neuk ere eta Londresera joateko aukera izan dut. Ildo beretik, bertan “euskaldun” pilarekin egin... [+]
Maiatzaren 12an Filipinetan egingo diren Bongbong Marcosen agintaldiaren erdiko hauteskundeek eman dezakete argibideren bat herritar xeheen artean kezka noraino errotu den begiztatzeko.
"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra aurkitu dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.
Petrolio-ontzi batek eta zamaontzi batek elkar jo dute astelehen goizean Ipar Itsasoan, Ingalaterrako ipar-ekialdean. Talkak Jet-A1 erregaia zuen petrolio-ontziaren tanke bat apurtu du eta kezka da nagusi, izan ditzakeen ondorio ekologikoengatik.
Etorkisuneku 01 izenarekin jardunaldia egingo da martxoaren 14an, datorren ostiralean, Errenterian. Badalabek eta TEKS elkarteak antolatuta "hizkuntzari eta komunitateari lotutako iruditeria eta diskurtsoak berritzeko proposamen bat" izango omen da. Badalaben egoitzan... [+]
Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]
Iruñerrian bat egin dute hainbat Gazte Asanbladak, Burlatako Gaztetxearen alde. Etxarriren desalojoa gelditzera deitzeko, bestalde, manifestazio bat antolatu dute Bilbon hilaren 28rako.
Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]
Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]
35 film aurkeztu dira lehiaketara eta zortzi aukeratu dituzte ikusgai egoteko Euskal Herriko 51 udalerritan. Euskarazko lanak egiten dituzten sortzaileak eta haiek ekoitzitako film laburrak ezagutaraztea da helburua. Taupa mugimenduak antolatzen du ekimena.
“Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.
Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]
Plataformak "atzerapausotzat" hartu du Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri agendako sailburu Denis Itxasok berriki iragarri izana lurzoru urbanizagarrietako etxe babestuen proportzioa %75etik %60ra jaistea. Pradales agintera iritsi zenetik alokairu soziala eskatzen... [+]
Martxoak 8an egindako pintaketak gainetik margotu dituzte ikur faxistekin Zuberoako hiriburuan. Horren aurrean elkarretaratzera deitu dute, astelehenean.
Euskarazko eskaintza handitzeko akordioa erdietsi dute EH Bilduk, PSNk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak