Maiatzeko azken egunetan albiste lazgarriak jaso genituen Alemaniatik, eta egunero alarma-zantzu berriekin esnatzen gintuzten hedabideek: Escherichia coli Enterohemorragica bakterioak eragindako brote toxiko-infekziosoa omen zen, eta hildako kopuruak gora egiten zuen bitartean, gaitzaren nondik etor zitekeen asma ezinik ibili ziren agintari sanitarioak. Aurrena Espainiako hegoaldetik zetozen pepinoak jo zituzten gaitzaren iturritzat, eta barazki horien esportazioak debekatzera iritsi ziren; Behe Sajoniako soja-ernamuinak izendatu zituzten errudun ondoren, eta baita ez dakit nongo hanburgesak ere, zein baino zein albiste beldurgarriagoak.
Horrelako egoera batek izua sortzen du. Are gehiago, kutsadura eta infekzioa Alemania bezalako herrialde moderno batean gertatzen denean. Nola da posible gurea bezalako gizarte industrializatu batean aspalditik ezaguna den eta itxuraz kontrolatua dagoen bakterioak horrelako triskantzak eragitea? Zein da infekzioaren iturria? Nola gainditu dira osasun-adituek ezarritako segurtasun eta prebentzio-neurriak? Hurrengo lerroetan zalantza horietako batzuei erantzuten saiatuko naiz.
Zer da E. coli bakterioa?
Animalia askoren –azienda eta granjako hegazti gehienen– eta gizakiaren hestean bizi da E. coli. Hesteetan ohiko bakterioa da, eta zepa gehientsuenek ez dute urdail-hesteetako gaixotasunik sortzen, baina beste gorputz-ataletara iristen bada –uretrara edo emakumeen maskurira– edo baita jaioberrien, zaharren edo immunoeskasiak dituztenen odolera ere, gaitzak eragin ditzake. Aurreneko kasuan gaixotasuna arina izango da (zistitisa edo gernu-infekzioa), baina odolera pasatzen denean (bakteriemia esaten zaio) funtsezko hainbat organo erasan ditzakeenez, larria izan daiteke.
Hesteetako lesioak sortzen dituzten zepak aipatu behar dira batetik, eta batez ere sindrome hemolitiko-uremikoa izeneko konplikazioa eragiten dutenak; giltzurruneko gutxiegitasuna, anemia hemolitikoa –globulu gorriak hautsi egiten dira–, tronbozitopenia –plaketa kopurua gutxitu egiten da, eta horrek odoljarioak dakartza– eta, batzuetan, baita gaixoaren heriotza ere. Epidemiologiaren ikuspegitik zepa arriskutsu hauek gutxitan agertzen diren arren –kasu guztien % 5etik behera normalean–, Alemanian horiexek nagusitu dira.
Animalien gorotzak –nahiz eta animalia horiek gaitzik eduki ez– eta E. coli-k eragindako beherakoak dauzkaten pertsonen eginkariak dira kutsatzeko iturriak. Eta transmisio-bidea colia daukaten eginkariekin kutsatutako elikagaiak izaten dira normalean. Gutxiagotan bada ere, otorduen aurretik garbitu ez diren objektuak edo gure eskuak izan daitezke infekzioaren iturri, lehendik bakterioarekin kutsatuak bazeuden, infekzioa elikadurarekin batera ahotik aparatu digestibora iristen delako. Hala, pertsonek elkar kutsatzeko aukera aipatu da hedabideetan, oraindik horrelako kasurik frogatu ez bada ere.
Elikagaien higienea zorrotz mantentzea da infekzioari aurre hartzeko bide nagusietakoa, batez ere gordinik edo sukaldean gutxi prestatuta kontsumitzen diren janariena: egosketa egokiak bakterioa suntsitu egiten du. Barazki horiek ondo-ondo garbitu behar dira jan aurretik, ura eta lixibarekin edo beste desinfektatzaile baten tanta batzuekin. Norberaren higienea ere ezinbestekoa da: eskuak ondo garbitu behar dira elikagaiak manipulatu edo jan aurretik.
Zergatik da hain hilgarria E. coli pìztaldi hau?
Aipatutako Escherichia coli zepa horiek ume txikiak erasaten dituzte gehienbat, eta infektatutakoen % 5-10ek sindrome hemolitiko-uremikoa gara dezakete. Eta ez da ahaztu behar sindrome hori jasaten duten gaixoetatik %5 inguru hil egin daitekeela tratamendu mediko egokia jaso arren, eta beste portzentaje handiago batek dialisia edo giltzurruneko transplantea beharko duela.
Hedabideetan agertutako datuei erreparatzen badiegu, Alemanian pertsona helduak erasan ditu gehienbat bakterioak, gehiago emakumeak gizonezkoak baino, eta sindrome hemolitiko-uremikoarekin ingresatutako pertsonetatik %10 edo gehiago hil egin dira –azken egunetako datuek agian proportzioak aldaraziko dituzte–, beste batzuetan ikusi izan diren hilkortasun-tasak ia bikoiztuz. Datu gehiago eskuratu ondoren jakin ahal izango dugu ea E. coli-aren serotipo horiek birulentoagoak izatea ote zen heriotza-tasa handiago horren arrazoia, edo aitzitik, gaixoek hilkortasun hori erraztuko lukeen gaitzen bat bazuten lehendik.
Tratamenduari begira zer?
Gaixoak hidratatu egin behar dira, galdutako likidoak berreskuratzeko eta ur eta elektrolitoen orekari eusteko. Antibiotikoak erabiltzea beharrezkoa gertatuz gero, infekzioa eragiten duen zeparen kontra eraginkorrenak zeintzuk diren erabaki behar da aurrena, botika horien kontrako erresistentziak egon baitaitezke.
[OHARRA: Lilleko (Frantzia) E.coli kasuak agertu baino lehenago idatzita dago artikulu hau].
Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langile batzuk soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.
Ikerketa baten arabera, Frantziako Estatuan 6,3 milioi tona CO² isuriko dituzte herritarrek Gabonetan, eta opariak dira horren erantzule nagusiak: %57. Oparien artean, gehien kutsatzen dutenak aparatu elektronikoak eta bitxiak dira, metal eta mineralen erauzketaren... [+]
Gasteizko Auzitegiko laugarren aretoak ebatzi du Gasteizko isunak bertan behera uztea, eta Bilboko isun batzuk 2.500 eurotik 1.800era murriztea, "gehiegikeria" egon zela argudiatuta. Ernairen arabera, Segurtasun Sailak "arbitrariotasunez" eta... [+]
Garraio publikoaren prezioa handitzea eta deskontuak kentzea “onartezina” dela kritikatu dute dozenaka pertsonak, Jauzi Ekosozialak eta Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak deituta. Langile klasearentzako “zama gehigarri bat” izango litzatekeela eta... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Bortxaketen kasuentzako bideratu daitekeen kartzela zigorrik gorena jarri diote senar-ohi Dominique Pelicoti; eta beste 50 bortxatzaileei dagokionez, guztiak dituzte erruduntzat jo, baina fiskalak galdetzen zuena baino apalagoak dira zigorrak. Hiru hilabetez iraun du Mazango... [+]
ARGIAren taldeko kide den Iametza teknologia berriak erabiltzen dituen komunikazio enpresa da.
Sortzen eta Ratioak Jaitsi 0-18 elkarteek Legegintzako Herri Ekimen bitartez egin dute eskakizuna eta alderdi guztiek agerraldia onartu dute. Europar Batasunak Foru Gobernuari ratioak murrizteko egindako gomendioan du oinarria nafar gurasoen aldarrikapenak.
B&B Trends lantegiaren jabeak iragarri du hartzekodunen konkurtsoan jarri duela lantegia, "ondare desegonkortasuna" argudiatuta.
Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.
Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.
Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.